Ingólfur - 22.08.1944, Blaðsíða 7

INGÖLFUR
/
Ný plast-efni.
Það er hart að þjóðirnar
skuli lielzt þurfa að vera í
stríði, til þess að þær leggi sig
fram um að finna upp nytsam-
ar nýungar á ýmsum sviðum.
•— Á þessum fimm stríðsárum,
sem nú eru liðin, hefur margt
nýtt verið fundið upp, sem not-
að er enn í þjónustu stríðsins
en síðar mun koma til almennr-
ar notkunar. — Eru þar á með-
al endurbætur á plast-efnagerð-
inni.
Zeín
lieitir hyldisefni sem er
í maískorni (7% af magni
þess). Hefur það verið þekkt í
meira en heila öld, en ekki ver-
ið veitt nein sérstök atliygli á
nteðan hentugar aðferðir þekkt-
ust ekki til að vinna það úr
kominu. — Nú liafa rnenn lært
að vinna zeín, og fundið, að það
hefur ýmsa góða kosti. Það er
eitt af þeini fáu hyldisefnum
(proteins) sem leysast upp í
Vínanda, og er liægt að nota á-
kveðna blöndn af því til að
gljá pappír og einnig til að
lakkbera ýmsa liluti á sarna
hátt og skellakk liefur verið
notað. — Einnig er nú farið
að vinna úr því efni sem líkist
gúmmi. Má herða það og nota
það í skósóla og hæla, sem sagð
ir eru endingargóðir.
★
/
Þá er sögð fundin aðferð til
að vinna dökkt plast-efni úr
sagi, liefilspónum og allskonar
tréúrgangi með ódýrara móti en
áður liefur þekkst. Er það sagt
Vera mjög sterkt og hentugt til
ýmsra liluta þar sem ekki er
gerð krafa til að efnið sé ljóst
á lit eða gagnsætt.
Nylon
(nælon) hefur sést liér sem
spunaefni eða garn, aðallega í
kvensokkum. — En það er nú
líká notað til að einangra raf-
taugar og í fallhlífar. 1 þessari
tnynd (til vefnaðar og prjóns)
þykir nylon að mörgu leyti bera
af rayon (gervisilki) sem allir
kannast við.
En nylon er ekki eingöngu
framleitt sem spunaefni, heldur
einnig í föstu formi. Og má
þá steypa úr því plötur og alls
konar hlijti eins og úr öðrum
plastefnum. Er það sagt fram-
úrskarandi seigt og hart, og
einnig standist ])að vel sýrur og
óhrif lofts og lagar. Það iná
gera úr því mjög sterk bursta-
bár, sem seint slitna. Einnig
má fletja það út og búa til úr
því þunn gagnsæ rennitjöld fyr
ir glugga — og margt fleira
mætti telja.
Cerex
lieitir nýjasla plastið. Það er
gert úr kolefni, vetni og hlendi
(köfnunarefni) og er hæði
'sterkt, hart og létt í vigt og auk
þess þolir það vel hita. Það er
nú notað í ýmiskonar verkfæri,
fvrir herina, t. d. ýms raftæki
Frh. á 8. síðu.
INDIGO
ekkert annað en örvæntingu og kvöl. Og jafnvel það
fann liún ekki lengi, því að eftir nokkrar mínútur sofn-
aði hún.
Það var orðið dinnnt, þegar liún vaknaði. Hún dró
djúpt andann og senri sér á bakið. Þannig lá hún um
stund og liorfði út í bláinn og liugsaði um, livað liún
ætti af sér að gera. Hún myndi sjálfsagt með tímanum
komast til New Orleans, en hvað átti hún að gera þang-
að? Juanita frænka hennar myndi kannske láta liana
ganga um beina aftur og liamingjan vissi, að það var
skárri staður en þessi. Hins vegar gat það einnig átt sér
stað, að Juanita vildi ekki liafa liana. Hún ætti til að
segja, að Dolores væri vanþakklát, af því að hún strauk.
Hún gæti líka reynt að selja ávexti niðri við skipalæg-
in, en þá var endirinn vís nema maður væri gömul og
ljót kerling. Að vísu var hægt að flýja á náðir fljótsins
og hún gat alveg eins dáið eins og að eiga barn, sem hún
ekki fékk að sjá, eða lifa meðal fólks, sem aldrei hafði
séð hana í friði frá því liún fæddist.
Ó, hve mjög hún þráði að vera lieiðvirð, liugsaði Dol-
ores beizklega. En allt, sem hún tók sér fyrir liendur,
misheppnaðist og hvort það var liennar sök eða annarra,
var hún ekki fær um að dæma. En það dimmdi óðum
og hún gat ekki verið ljóslaus í þessari kytru. Hún hríð-
skalf þegar hún stóð á fætur og varð liugsað til, að brátt
myndi rigna. Dálítið vatn var eftir í fötunni, svo að liún
fékk sér að drekka og þvoði sér eins vel og liún gat.
Sáþu hafði hún ekki og varð að þurrka sér á skyrtu, en
hún hresstist af vatninu. Síðast fór liún úr sokkunum
og bleytti fæturna um stund í vatninu, því að þeir voru
aumir eftir liina löngu göngu nóttina áður, fór síðan í
hreina sokka og aðra skó, fór í fötin, greiddi sér eins
vel og hægt var án spegils og leið nú betur. Henni gramd-
ist að hafa ekki spegil, þangað til lienni datt í hug, að
öruggast væri að vera ekki of vel útlítandi á þessum slóð-
um. Hún vafði óhreinu fötunum utan um silfurgripina,
sem hún hafði tekið á Ardeith, gekk úr skugga um að
pokinn með peningunum væri vel festur undir pilsunum
og að hún liefði eittlivað af peningum í pyngjunni. Þá
batt liún töskuna aftur saman, fór út og læsti á eftir sér.
Veitingastofan var full af karlmönnum, er sátu að
snæðingi og drukku. Sumir voru teknir að gerast all-há-
værir. Hermaður, sem eftir mállireimnum að dæma var
frá Kúba, kippti í liana og vildi fá hana til að setjast
lijá sér. Dolores flissaði og lét sem hún skildi hvorki
spænsku né hvað liann vildi. Hún fór að afgreiðsluborð-
inu og sagði frammistöðustúlkunni, að sig vantaði nokk-
ur kerti. Núna, þegar hún var búin að sofa, gat liún
þráttað um verðið og fékk tvö fyrir það verð, sem stúlk-
an í fyrstu ætlaði að selja eitt kerti. Einhver læti voru
frammi við dyrnar. Talað var á ensku. Dolores sneri
sér við, rétti hendurnar fram með afgreiðsluborðinu og
leit fram að dyrunum. Hún hrósaði liappi yfir að hafa
sofið allan síðari liluta dagsins, svo að hún þyrfti ekki
að sofa mikið um nóttina. Hún myndi þurfa að gæta sín,
ef þessir drykkjurútar kæmust að því, að kona ein síns
liðs væri í einu herbergjanna í liúsinu.
Sá bólugrafni var að láta út mann, sem ekki gat borgað
fyrir matinn, sem liann liafði beðið um.
,,Ja, en lilustið þer nu a , kallaði maðurmn. „Er það
mér að kenna, að ég hef enga vinnu fengið í dag. Fólkið
þarna lítur ekki við öðíum en negraþrælum“.
„Ég sagði, að þú skyldir snauta burt“, endurtók sá
bólugrafni liátt. „IJef ég kannske ekki sýnt þér trausí
með því að lofa þér að borða í lieila þrjá daga?“
„Eg lofaði, að ég skyldi borga matinn undir eins og ég
fengi vinnu. Sjáðu, ég hef ekki fengið matarbita síðan í
gærmorgun. IJvernig ætti ég að fá vinnu og borga þér,
ef ég stelti?“
Tveir eða þrír gestanna, sem bentú gaman að þræt-
unni, höfðu komið þar að til þess að heyra betur. Þeir
vonuðust eftir áflogum, enda virtist ekki langt að bíða
þeirra. Ókunni maðurinn virtist standa betur að vígi.
því að hann var hraustlegur og sterkbyggður, og Dolores
áleit, að gestgjafinn mundi liafa gott af einu kjaftshöggi,
en langaði ekki til að vera riðin við viðureignina. Eins
og örskot sneri hún sér að framreiðslustúlkunni. sem
I liorfði á með dýpstu fyrirlitningu.
7
„Látið mig fá disk með kvöldmat“, sagði Dolores,
„Fljótt“.
„Hvað ætlið þér að fá?“ spurði hin dræmt. Áflogin
voru í þann veginn að byrja, og stúlkan var treg til vinn-
unnar.
„Það sem til er. Og öl“.
Frammistöðustúlkan rak disk upp að nefninu á Dol-
ores. Á lionum voru hrísgrjón og rækjur og sósu liellt
yfir hvorttveggja. Á diskröndinni var brauðsneið. Dol-
ores tók diskinn og ölkolluna sitt í hvora hönd og gekk
til dyranna.
„Hérna, þér þarna“, sagði liún. „Hér kemur kvöld-
maturinn yðar. Verið ekki að hrinda------------“ bætti
hún við til eins áhorfandans. „Viljið þér, að ég missi
allt niður?“
Ókunni maðurinn leit á liana og smám saman færðist
bros yfir andlit hans. „Hvað eigið þér við?“
„Ég á við, að þetta sé kvöldmaturinn yðar“. Hún
reigði liöfuðið framan í gestgjafann. „Haldið þér yð-
ur saman. Maturinn er borgaður. Þessi maður er kunn-
ingi minn“.
Gestgjafinn brýndi raustina. „Er það Lucy, liefur kven-
maðurinn borgað matinn?“
„Já“.
„Gott. Ég myndi ekki gefa mig að honum, kona. Hann
á ekki einn eyri“.
Dolores setti diskinn á endann á næsjta borði og tók
í ermi mannsins.
„Borðið þér nú“.
„Hann leit græðgislega á matinn. En hann settist hik-
andi og liorfði á liana. „Segið mér, frú, þekki ég yður?“
„Nei, en borðið nú bara. Þér eruð gestur minn“.
Hann dreypti á ölinu, þurrkaði sér um munninn með
liandarbakinu, stóð upp og tók um liönd hennar, þegar
hún ætlaði að fara.
„Ætlið þér ekki að vera kyrrar?“
„Sleppið mér, heyrið þér það!“ sagði Dolores.
Hann hlýddi. „Fyrirgefið, frú. Ég liélt — —“
„Jæja, þá liefur yður skjátlazt“.
Hann stakk skeiðinni í lirísgrjónin og leit síðan bros-
andi framan í liana. í brosinu lýsti sér alúð, þakklæti
og forvitni. Henni varð á að brosa á móti.
„Ég átti aðeins við, að þér væruð mjög elskulegar
að gefa svona náunga, sem þér aldrei liafið séð fyrr,
kvöldmat, og ég er yður mjög þakklátur. Maður verð-
ur bræðilega svangur á því að rölta um skipalægin, þeg-
ar engin vinna fæst. Setjizt þér nú snöggvast niður. Ég
skal ekkert gera yður“.
Dolores settist gegnt honum og studdi liönd undir
kinn. Hann borðaði svo ákaft, að liann gat ekki talað
í nokkrar mínútur. Hún liorfði á hann. Hann liafði
stórt, bogið nef, skarð í hökuna, stóran munn og falleg-
ar tennur. Hárið var brúnt en upplitað af sól ofan á
kollinum. Skyrtan hafði verið hlá, en nú sást það ekki
nema hjá saumum og á tveim stöðum á lierðunum var
hún rifin.
Hann leit upp frá matnum. Augun voru blá, augna-
brúnirnar loðnar og upplitaðar, svo að þær sýndust nærri
livítar, borið saman við brúnleitt andlitið.
„Hvernig datt yður í hug að gefa mér kvöldmat?“
„Æ, ég veit það ekki“, tautaði hún. „Mér hefur kann-
ske fundizt þér vera einmana“.
„Og hafið þér borðað kvöldmat sjálf?“
Hún liristi liöfuðið. Þá mundi hún fyrst eftir því, að
bun hafði ekkert borðað allan daginn nema einn banan
og nokkur vínber.
„Þér verðið að fá eitthvað“.
??Ég vil ekkert. Borðið þér“. Hann dýfði brauðinu í
ölið og rétti lienni. „Borðið nú þetta. Það er gott, þegar
maður er lystarlaus.
Hún tók við brauðinu og fór að borða. Það var lyst-
ugt.
„Er það gott?“ spurði hann.
Hún kinkaði kolli.
„Kertin, sem þér hafið stungið inn á yður bráðna.
ef þér takið þau ekki fram“, sagði hann.
Dolores hló og lagði kertin á borðið. „Ég var alvea
búin að gleyma þeim“.
„Hvers vegna talið þer svona skringilega?“ spurði
bann. Frh. á 8. síðu
,\