Tíðindi um bankamálið - 01.01.1899, Blaðsíða 4

4
öll verðbréfá Nörðurlöndxim standa
íægra en áður. En þegar veð-
deildin kemst á sje jeg ekki hvern-
ig bankinn ætlar að koma skulda-
brjefum hennar í peninga nema til
dæmis með því að selja útlendu
Vefðbrjefin og taka þau innlendu
i staðinn, eða með því að kaupa
þaij fyrir nýju seðlana. ^ Því að
bankanum haldist uppi ofan í lög-
in að neita mönnum um að fá
að veðsetja fasteignir sínar gegn
V. d. skuldarbrjefum þykir mjer
élíklegt. Löggjafarvaldið skipar
þá, það sem það álítur fyrir beztu,
ert Lándsbankinn neitar að hlýða
lögUrtum. Það getur verið að
bankanum haldist uppi hvað sem
vera skal. En þá ættu menn ekki
að fá hoiium þesSa V4 milj. kr.
se'm er ekki hættulaus fyrir al-
menning, allra sízt þegar hún er
auðsjáanlega gefin út til þess að
haída uppi banka, sem er að hætta
áð vera banki, og til þess aðfyr-
ifbyggja að landið geti fengið
eiginlega peningastofnun, sem gæti
útvegað landinu lánsfje tii alls
sétVi vér þurfum.
Það er rjettlíklegtað seðlarnir falli
élfki þóttþeir sjeu auknirupp í 750
þús.kr.afþvíaðlandsjóður geturleg-
ið með nokkuð af upphæðinni. Að
sjalfsö^ðu má samt ekki neitt
verufegt koma fyrir. En Islend-
irtgár sýnáát nú vera komnir und-
ir hin rauriálegu álög, sem óinn-
leýááhlbgir seðlar leggja á þjóð-
ifnár áð hætta eki<i að gefa meira
út: fýr en allt fer að falla. 1901
éða 1903' kemur bankástjórnin og
biðut um næstu V4 miljón, efþað
sem þá er komið út hefur ekki
fállið; svo færíst það sjálfsagt. Þeir
s'em andmæla því og benda á
hættuna, eru sagðir keyptir til
þess, öllum víxlum þeirra og lán-
um, sem uppsegjanleg eru í Lands-
bankanum verður sagt upp, og
þeir flegnir inn að skyrtunni.
Ófyi irleitnin í þá átt er takmarka-
laus hjer, og fyrir hverjum á að
kvartaf En það er betra fyrir
landið að seðlarnir falli nú, en að
þeir falli þegar þeir eru orðnir
fleiri, því þá er verra að leiðrjetta
það og leysa þá inn; skaðinn fyr-
ir almenning verður þá meiri.
Indriði Einarsson.
Hlutafjelagsbankinn
og
landsbankinn
Það hefur nú verið ritað dá-
lítið með og móti banka frum-
varpi því, sem herra Páll Torfa-
son hefur gefið þinginu til með-
ferðar. Hefur það sem sagt hef-
ur vcrið á móti þessu máli í blöð-
unum komið frá mönnum, senr
alls ekki geta skoðast óvilhallir
menn, þar sem engin trygging er
fyrir því, eptir liinu nýja frum-
varpi, að þeir héldu stöðu sinni,
eða fengju jafnvel launaða stöðu
við hinn nýja banka, ef sá nú-
verandi banki væri lagður niður,
og sá nýi kæmi í hins stað. Það
er því mjög eðlilegt að þessir
menn og stjórn bankans, sem
auðvitað stendur á bak við, séu
með lífi og sál nrótfallnir þessari
breytingu, og dragi aðeins fram
þær hugsanlegu og óhugsanlegu
svartari hliðar slíks fyrirtækis, án
tillits til þess hvað einstaklingn-
um og heildinni er fyrir beztu.
Þetta verður að skoðastmjög
afsakanlegt en óhyggilegt er það
í meira lagi af forvígismönnum
hinnar nýju bankastofnunar að
hafa ekki tekið það mcð í reikn-
ing sinn, að hin nýja stofnun
veitti þeim atvinnu áfrarn sem nú
eru aðalstarfsmenn hans, svo sem
gjald’kera, bókara og bankastjóra.
Óg það hefði verið alveg óhætt
að því er gjaldkerann og bókar-
ann snerti að veita þeim atvinnu
áfram.
Mál þetta er svo mikilsvert
fyrir þet.ta land að fásinna væri
að vísa því yfirvegunarlítið á bug.
Verzlunin.
Það mun nú mega géra ráð
fyrir að innkaups verð útlendrar
vöru er hingað flyzt á ári sé um
5 milliónir. Gerum ráð fyrir, að
innlendir kaupmenn og pöntunar-
fjelög kaupi um helminginn af
þessari vörupphæð eða 2V2 milli-
ónir. Eins og kunnugt er eru Hjer-
umbil allir þeir íslenzku kaupmenn
og pöntunarfjelög sem hjer eiga
heima mjög félitlir menn, og má
ganga út frá því, að þeir að jafn-
aði hafi ekki gert betur en borga
fyrra árs skuldir sínar þegar þeir
fara að kaupa vörur næsta áiið
og að þeir verði því að taka
vörulán á hverju ári fyrir um 2V2
milljón. Og af þessu vöruláni
verða þeir að borga viinnst i 2°/o
á móts við það ef þeir gætu borg-
að vörurnar erlendis þegar, ogað
þeir gætu haft pcninga 1 á n s 1 i n d
hér.
Utlendu vextirnir sem hvlla
á kaupmönnum og pöiitunarfje-
lögum ættu þá að vera af 2V2
milljón um . . . 300,000, krónur.
En ef banki gæti
lanað þetta fje,
sem hefði seðla-
útgáfurjett, mætti
áætlaaðhanntæki
í vexti af þessu fé
4% eða............100,000 krónur
Mismunur . . . kr. 200,000 á ári.
Það ætti vel við að þeir, sem
hafa mest gert úr tapi landsins
út af því að gefa frá því seðlaút-
gáfuréttinn, og sem mig minnir
að væri virtur á 20 þús. krónur á
ári, athuguðu hvað tapið af því
að hafa ekki sterkari banka en