Eining - 10.01.1944, Page 4

4
E I N I N G
templarar eru ekki starflausir. Flest eða
öll eru þetta þjóðþrifa fyrirtæki, og má
af því nokkuð marka, að Reglan vinnur
nú, einmitt nú, margþætt menningar-
starf fyrir þetta þjóðfélag.
Sumum er gjarnt að trúa því, að
Reglan sé hálfdauður félagsskapur of-
stækisfullra' manna. Slíkir menn fara
villir vegar. Reglan er í raun og veru all-
mikið vald í þjóðfélaginu og hún á að
verða það í enn ríkara mæli: Hinar
dreifðu stúkur í bæ og byggð, vinna
mikið starf, og hinir ötulu og traustu
starfsmenn Reglunnar eru margir,
margir í hverri stúku. Þessir menn
fórna tómstundum sínum í þarfir stúk-
unnar sinnar og leggja henni auk þess
mikið fé. Það væri fróðlegt að hafa
skýrslur yfir allt það fé, sem stúkurnar
í þessu landi hafa frá upphafi lagt fram
vegna bindindismálsins. Ein stúka í
Reykjavík átti merkilegt afmæli á s. 1.
hausti. Þá var upplýst, að hún hefði
samtals varið 80 þúsund krónum til út-
breiðslu bindindis. Hvað hefur þá Regl-
an á íslandi lagt af mörkum frá upp-
hafi vegna málefnisins? Því verður ekki
svarað. En þó að fullyrða megi, að sú
upphæð sé há í krónutali, þá kæmu þó
ekki öll kurl til grafar. Því að hver
gæti reiknað alla vinnuna á fundum og
milli funda út í krónum og aurum. Að-
eins eitt má fullyrða: Þó að Alþingi hafi
stundum þótzt veita Stórstúkunni ríf-
lega fjárhæð til að efla bindindi með
þjóðinni, myndi hlutur þess verða létt-
ur í samanburði við framlög templara,
og skal það þó sízt vanmetið, sem ríkis-
ins er.
En þó að Reglan hafi lagt mikið fé
til útbreiðslu bindindis og geri árlega,
má hún nú kallast vel stæð. Hafa eignir
hennar aukizt allmikið hin síðari ár.
1. febrúar 1934 voru skuldlausar eignir
Reglunnar á Islandi samtals taldar
rúmar 946000.00 krónur og er þetta að
vísu alt of lág upphæð miðað við nú-
gildandi peningaverð. Af þessari upp-
hæð telst eign barnastúknanna ca. kr.
14600,00, undirstúknanna ca. kr. 830.-
000.00 og Stórstúkunnar ca. kr. 101.-
000.00. Þar af nam minningarsjóður
Sigurðar Eiríkssonar kr. 37124.00. Eg
hefi ekki í höndum skýrslur um eigna-
aukningu Reglunnar á þessu ári, en
vafalaust hefur hagur hennar blómgast
allverulega.
Reglunni er nauðsynlegt að eflast
fjárhagslega. Fjárhagslegt sjálfstæði
skapar henni fleiri möguleika til að
beita áhrifamætti sínum landi og lýð
til blessunar. Helzt þyrfti hún engum
að vera háð. Þá væri fengið það frjáls-
ræði til athafna, sem æskilegt er, og að
því skal stefnt. —
Engum er sjálfsagt fært að meta til
fulls þau áhrif, sem Reglan hefur í
þjóðfélaginu. Þó virðist mega ætla, að
áhrif hennar standi í órofasambandi við
starfsemi hennar, fyrst og fremst megin
ætlunarverk Reglunnar, sem er björg-
unarstarf, fólgið í því, að forða mönn-
um frá því að falla fyrir freistingum
áfengisins og jafnframt að bjarga þeim,
sem hafa orðið áfenginu að bráð. Hins-
vegar hljóta áhrif Reglunnar að skap-
ast af þátttöku hennar í öðrum verkefn-
um, sem hún vinnur að og berst fyrir á
hverjum tíma. Sé gildi Reglunnar og
þýðing hennar athuguð hleypidóma-
laust hygg eg það sannast mála, að Regl-
an sé mjög áhrifarík í þjóðfélaginu og
áhrif hennar séu miklu almennari, en
jafnvel templurum hættir oft við að
álíta. Þessi áhrif verða rakin bæði bein-
línis og óbeinlínis, og getur hver maður
gert sér það ljóst. Það er kunnara en
frá þurfi að segja, að lagasetning Al-
þingis um áfengismál hefur mótast
mjög af skoðunum templara, enda hef-
ur Stórstúkan oftsinnis verið kvödd til
aðstoðar við þá lagasetningu.
Fræðsluskylda skóla um skaðsemi á-
fengis er í lög komin fyrir kröfur templ-
ara. Það ákvæði hafa margir skólar að
vísu vanrækt, en eg vona að á því sé
nú að verða breyting í barnaskólum
landsins. Veit eg, að námsstjórarnir,
sem allir eru templarar, nema einn,
vinna fyrir það mál á eftirlitsferðum
sínum.
Fjöldi félaga í landinu hefir tekið
bindindi á stefnuskrá sína beinlínis fyr-
ir áhrif frá Reglunni, enda eru templ-
arar í flestum öðrum félögum. Þannig
mætti halda áfram að rekja merki Regl-
unnar á fjölmörgum sviðum þjóðlífsins.
En hin óbeinu áhrif hennar eru þó
miklu víðtækari, þótt eigi verði könnuð
til hlítar. Eitt er víst, að Reglan á
óskipta samúð og árnaðaróskir þorra
þjóðarinnar. Samhugur hennar er áreið-
anlega ekki með áfengisdýrkendum,
leynivínsölum og bruggurum. Þjóðin
kann á því glögg skil, hvað málstaður
þessara manna þýðir. Almenningur í
landinu fagnar velgengni Reglunnar
og sigrum hennar í áfengismálinu, jafn-
vel þó að flestir kjósi að vera aðeins
áhorfendur að þeim leik, sem háður er,
í stað þess að taka virkan þátt í starfinu
með okkur. — Áhrifa Reglunnar í þjóð-
lífinu gætir á flestum sviðum og við
vonum, að þau áhrif fari vaxandi.
VI.
Enginn fær séð, hvað framtíðin ber
í skildi. Framtíðina þarf þó aldrei að
óttast. Við hana eru ávallt tengdir
draumar og dáðir, draumar um sigra
og unnin afrek. Mennirnir skapa fram-
tíðina, en ekki öfugt.
Reglan á mörg verkefni óleyst á kom-
andi árum og eru sum þeirra aðkallandi.
Aðalmál hennar verður að sjálfsögðu
baráttan við áfengið, útrýming þess úr
landinu. Á því starfi verður aldrei lát,
fyrr en marki er náð. En beint og ó-
beint í þágu þess máls, verður Reglan
jafnframt að vinna að lausn annara
mála. Nefni eg þar fyrst vegleg húsa-
kynni, templarahöll, í Reykjavík. —
Skortur á húsnæði hefur um skeið háð
mjög starfseminni í höfuðstaðnum og
þá um leið vexti og viðgangi Regl-
unnar á Islandi. Hin nýja bygging
Reglunnar á að verða veglegt og glæsi-
legt stórhýsi, viðeigandi ytra tákn
þeirra hugsjóna, sem barizt er fyrir.
Þar þurfa að vera rúmgóðir salir fyrir
starfsemina, auk þess minni salir og
herbergi, svo að unnt verði að rækja
til hlítar hið fjölþætta starf, er skapast
myndi við bættar aðstæður. Ýms félaga-
starfsemi (klúbbar) myndu vaxa upp-
Fræðsluhringastarfsemi, sem Reglan á
frumkvæðið að hér á landi, myndi dafna
þar. En einkum og sér í lagi fengi þá
unglingareglan, æskan, þau skilyrði til
starfs og náms, sem hana skortir nú svo
tilfinnanlega. Templurum er ljóst, að
þessi ytri aðstaða til starfs og áhrifa
er aðkallandi nauðsyn, sem verður að
framkvæma í náinni framtíð — og verð-
ur framkvæmd.
Eg vil benda á annað mál, sem Reglan
mun leggja kapp á að leysa á næstu ár-
um, en það er blaðmálið. Reglan er að
vísu nú þegar aðili í útgáfu blaðsins Ein-
ingar, eins og fyrr var vikið að. Þetta
blað þarf að stækka og koma oftar út.
Takmarkið er, að Reglan eignist dag-
blað, voldugt málgagn í baráttunni gegn
áfengisneyzlunni og drykkjusiðunum-
Það kann að líða nokkur tími, áður en
því marki er náð, en þá fyrst, þegar
Reglan ræður yfir fjárhagslega tryggu
dagblaði, ætla eg, að hún fái notið á-
hrifavalds síns til fulls og geti skapað
skynsamlegt almenningsálit í áfengis-
málunum.
Samhliða dagblaði, þarf Reglan að
eignast prentsmiðju. Hæfilega stói'
prentsmiðja myndi brátt hafa nægilegt
verkefni að vinna fyrir Regluna og
verða starfseminni f járhagslegur bak-
hjarl, þegar frá liði.
Enn vil eg benda á mál, sem er vei'ð-
ugt verkefni fyrir Regluna að koma 1
framkvæmd, en það er að eignast gisti-
hús í höfuðborginni, annað hvort í sam-
bandi við templarahöllina, ef tiltækilegt
þætti, eða sem sjálfstæða stofnun.
Hér vantar gistihús, svo að af þeirri
ástæðu er málið tímabært. Auk þess er
drykkjuskapur og óregla fastur fylgi"
fiskur þeirra gistihúsa, flestra að
minnsta kosti, sem starfandi eru í borg-
inni, þannig að full nauðsyn er á, að
stofnað yrði sem fyrst gistihús, þar sem
heiðarlegir menn gætu dvalið í næði og
fjarri þeim ómenningarbrag, sem
drykkjuskaparóreglan setur ávalt a
bústaði manna. —
Nokkrar stúkur, bæði í bæjum og
sveitum, hafa tekið land á leigu, sumai’
nokkra hektara, og byrjað þar trjá-
rækt. Innan skams munu fleiri stúkui'
hef ja þetta fagra og mannbætandi starf-
Fer vel á því, að regla Góðtemplara láti
ekki sinn hlut eftir liggja við að klæða
landið skógi.
„Hvars þú böl kannt,
kveö þér bölvi at“.
Góðtemplarareglan á Islandi er orðiu
60 ára. Og hún er alltaf síungur félag'S'
skapur. Hún hefur starfað í anda þeiri'-
ar lífsspeki Hávamála, að snúa geii'1