Vera - 01.06.1998, Blaðsíða 45

Hvað á kona að gera þegar hún
kemur út í lífið eftir áfengis-
meðferð og á ekki öruggt
húsaskjól eða getur ekki farið
þangað sem hún bjó áður? Að
koma sér af braut áfengis- eða
vímefnanotkunar þýðir oft að
um leið þarf að taka upp nýj-
an lífsstíl og læra að lifa upp á
nýtt. Velferðarfélagið Konan
var stofnað til þess að auð-
velda konum þessi mikilvægu
skref og opnaði í apríl 1988
áfangaheimilið Dyngjuna. Sjö
manna stjórn Dyngjunnar hef-
ur yfirumsjón með rekstrinum
og er núverandi formaður
Hjördís R. Jónsdóttir. í tilefni
af tíu ára afmæli Dyngjunnar
við Snekkjuvog 21 fórum við í
heimsókn þangað og ræddum
við forstöðumanninn, Jóhann-
es Má Gunnarsson.
OJtUCCT SUJÖl í ÞMhCJUHNI
spjallað við Jóhannes Má Gunnarsson, forstöðumann
úsið Snekkjuvogur 21 er stórt, tvílyft
einbýlishús frá sjötta áratugnum og
hentar sérlega vel fyrir þessa starfsemi. Á
efri hæðinni eru rúmgóð og vel búin
herbergi, á aðalhæðinni eru tvær stofur, borð-
stofa og garðskáli, auk eldhúss og skrifstofu,
og í kjallaranum er einstaklingsíbúð. Tólf
konur geta búið í Dyngjunni í einu, auk
barna.
Jóhannes Már tók við starfi forstöðumanns
fyrir rúmu ári en hann hefur unnið á ýmsum
meðferðar- og áfangaheimilum um árabil,
bæði sem matreiðslumaður og umsjónar-
maður.
I eldhúsinu situr ung stúlka og spjallar við
Jóhannes Má. Hún hefur búið á heimilinu í
mánuð og er að leita að vinnu. Hún flettir
Morgunblaðinu og lítur yfir minningagrein-
arnar, rekst á dánartilkynningu með mynd af
ungri konu og bregður augljóslega; segir:
“Jói, sjáðu. Hún var með mér á Vogi.” Þau
ræða hvernig áfengið geti beinlínis leitt fólk til
dauða og Jói segir að eftir margra ára starf í
meðferðargeiranum sé algengt að sjá dánar-
tilkynningar eða minningagreinar um fórnar-
lömb vímuefna. Önnur ung stúlka kemur
niður í eldhús. Hún hefur aðeins búið í fjóra
daga í Dyngjunni og á líka eftir að fá vinnu.
Helmingur íbúanna vinnur hins vegar úti og
tekst þannig á við lífið á nýjan leik, einnig er
algengt að íbúar Dyngjunnar séu í dagsmeð-
ferð á vegum SÁÁ.
Þegar Dyngjan var stofnuð var aðeins einn
staður til fyrir konur sem voru að koma úr
áfengismeðferð, heimilið á Amtmannsstíg 5
sem Reykjavíkurborg rak fyrir skjólstæðinga
sína. Fyrir tveimur árum setti SÁÁ á stofn
áfagnaheimili fyrir konur í Eskihlíð, en tíu
áfangaheimili fyrir karla eru rekin í Reykja-
vík.
„Stofnfélagar Konunnar sáu að það var mik-
il þörf fyrir annan valkost en Amtmannsstíg-
inn því þangað komust aðeins konur sem áttu
lögheimili í Reykjavík. Þær höfðu nýjar hug-
myndir um aðstoð eftir meðferð en margar af
stofnfélögunum höfðu verið í meðferð í
Bandaríkjunum og kynnst þar svokölluðum
Half-way houses. Eins og nafnið ber með sér
er litið svo á að konur séu komnar hálfa leið
út í lífið og á heimilinu njóta þær ýmiss
stuðnings á meðan þær eru að koma undir sig
fótunum,” segir Jóhannes Már.
í anda Úlafíu Jóhannsdóttur
Frá því að fyrsta konan kom til dvalar á
Dyngjunni fyrir tíu árum hafa um 450 konur
dvalið þar í lengri eða skemmri tíma og sum-
ar hafa búið þar oftar en einu sinni. Þær hafa
verið á öllum aldri en algengast er að þær séu
um þrítugt. Yngsti skjólstæðingurinn, frá því
Jóhannes Már tók við, var 13 ára og var að
koma úr meðferð ásamt móður sinni sem var
þrítug. Vistgjöld á ntánuði eru 31.000 krón-
ur, þ.e. 1000 krónur á dag, og innifalið í því
er húsnæði og fæði. Reksturinn kostar hins
vegar rúmar 2000 krónur á dag fyrir hverja
konu. Hinn hlutinn kemur frá hinu opinbera
og líknar- og kvenfélögum en húsnæðið er í
eigu Reykjavíkurborgar.
„Þegar ég kom til starfa fannst mér heimil-
ið vera farið að láta á sjá,” segir Jóhannes
Már. „Ég lagði því áherslu á að fegra og bæta
innanhúss. Einn dyggasti stuðningsaðili
Dyngjunnar frá upphafi er Hvítabandið, 103
ára gamalt félag sem byggir starf sitt m.a. á
hugsjónum Ólafíu Jóhannsdóttur en hún var
meðal stofnenda þess. Ólafía helgaði líf sitt
starfi fyrir drykkjukonur í Ósló og er minnis-
varði um hana þar í borg. Hvítabandið gaf
nýjar gardínur í allt húsið og mottur sem setja
hlýlegan svip á það. Við fengurn einnig styrki
frá kvennadeild Reykjavíkurdeildar Rauða
krossins, Mæðrastyrksnefnd og Thorvald-
sensfélaginu til þess að vinna að uppbygging-
unni innanhúss.”
Að hera ábyrgð á sjáliri sér
Jóhannes er eini starfsmaður heimilisins og
vinnur hefðbundinn vinnutíma. Konurnar
bera því sjálfar ábyrgð á heimilinu á kvöldin
og um helgar og þar reynir á það sem þær
hafa lært í meðferðinni. „Ég fylgist með því
sem þær eru að gera í sínum málurn, t.d. í at-
vinnuleit. Ég hvet þær, spyr hvort þær séu
búnar að kanna þetta eða hitt en ég geri ekk-
ert fyrir þær. Þær niega leita til mín þegar þær
vilja og við finnum kannski sameiginleg úr-
ræði en þær verða sjálfar að vinna í málun-
um,” segir Jóhannes. „Hluti af því að vera
hér er að læra að bera ábyrgð á sjálfum sér og
ég hef aldrei þurft að reka konu út vegna þess
að hún hafi bragðað áfengi. Þær bera það
mikla virðingu fyrir húsinu að ef þær hafa
ætlað að byrja að drekka hafa þær horfið.
Á mánudags- og fimmtudagsmorgnum hitti
v£ra 45