Freyr - 01.05.1905, Síða 11

FREYR.
43
þreytta nautgripi til slátranar, enda verður nú
eklti með öllu hjá þvi komist, að þeim verði
■örðug siðasta gangan, meðan samgöngufærin
hjá oss eru ekki betri en svo, að sláturgripirn-
ir verða að fara fótgangandi oft margar mílur
til þess að komast á blóðvöllinn. En óþarfi er
það samt að fara eins ómannúðlega með naut-
in og raun ber vitni um oft og tíðum.
Síðan kjötskoðunin byrjaði hér 1. apríl
hefi ég alt of oft fengið sýnilega sönnun fyrir
því, hvílíkar voðakvalir mörg af nautunum
hafa orðið að taka út á leiðinni hingað og
hversu harðýðgislega oft og tíðum hefir verið
með þau farið.
Eða hvernig halda menn að þeirri skepnu
líði, sem rekin er áfram með harðri hendi, eft-
ir að allir liðir á ganglimunum eru orðnir hálf-
fullir af blóðugu slími, allar afisinar löðra i
blóði í skeiðum sínum, vöðvarnir blóðrisa og
bólgnir, eigi aðeins á útlimum heldur jafnvel
stundum um allan kroppinn, og hryggurinn
auk þessa alsettur blóðrisa ólarförum, stundum
alla leið frá hala fram á háls? — Þeirri skepnu
sem þannig er leikin hlýtur hver smá hreyfing
að valda stórum þjáningum.
Ferðasaga þessara pislarvotta mundi vera
á þessa leið: Eftir að hafa staðið á sama
básnum vetrarlangt án þess að hafa haft aðra
hreyfingu en þær, sem útheimtast til þess að
standa upp og leggjast niður, er nautið einn
góðan veðurdag mýlt og teymt af stað. Af
gleðinni yfir því að koma út undir’ bert loft
fyllist það fjöri og ræður sér ekki fyrir gleði
og gjörir þá fyrst í stað alt annað en að draga úr
hreyfingum sínum; fjörið er þá oft svo mikið,
uð nautið verður fremur til þess að teyma en
að það sé teyint, og mun þvi þá einatt finnast
fylgisveinar sínir lítt taumliprari en það sjálft
reynist, er á liður ferðina. Smátt og smátt fer
nú tuddi að „spekjast“, svo að linamáátaum-
haldinu og gengur svo alt vel um hríð, svo að
hvorugir þurfa aðra að toga. En svo fer tuddi
að „letjast11 og ætti hann þá völ á, mundi
hann óska sér aftur á básinn sinn, en nú er
það ekki lengur hann, sem ræður ferðinni og
því er haldið áfram um hríð án þess að nokk-
uð sögulagt gjörist. Þó líður uú ekki á löngu
þangað til „letin“ fer að ágjörast að mun, en
ef tuddi gæti sagt frá, mundi hann þverneita
því, að það væri af leti, að hann færi ekki
hraðar yfir, sér væri miklu fremur svo örðugt
um gang vegna þreytuverkja í skrokknum,
einkum útlimum. En þar sem tuddi þegir,
dæmist rétt að vera, að að honum gangi ekkert
nema leti og bezt ráð við henni sé hæfíleg notk-
un duglegs kaðalspotta með hnút á endanum.
Hann fær nú ærlega hýðing og bregður við til
að komast undan höggi, því að það er sárara
en þreytuverkirnir, enn sem komið er. Verkir
og eymsli í liðum og limum ágerast nú meir
og meir og loks fer svo að tuddi á bágt með
að bera fyrir sig fót; þá finst honum þó af
tvennu illu séu kaðalhöggin ekki eins sár og
hreyfingar þær, sem hann þarf að gjöra til
þess að halda áfram bg tekur því það ráð að
nema staðar, og sjá hvar setur. En þá er rétt-
urinn aftur settur og tuddi dæmdur fyrir þrjósku,
sem bezt læknist með því að láta hann finna
betur til spottans, og í því skyni er hnýttur á
annar hnútur og höggið ríður á; tuddi finuur
nú meira til í baki en limum og því rólar
hann af stað, en svo sækir aftur í sama horfið
og eins þótt altaf sé bætt við fleiri hnútum
og að lokurn verður sá er teymir þreyttur að
toga tudda áfram, enda minkar ekki „kergjan11
og þá er ekki annað ráð betra en að binda
hann í taglið og láta truntuna draga hann. A
þennan hátt færist boli nær og nær aftöku-
staðnum, er hann mundi óska, ef vit hefði á,
að væri fram undan næsta fótmáli, því að nú
finst honum sem hnífur standi í hverjum vöðva,
nálar í sinum og broddar í liðum — og á
blóðvellinum enda þjáningaruar og þar sést
líka hvernig á „þrjóskunni11 hefir staðið. Með-
ferðin er sannarlega blóðug og það i öllum
skilningi.
Svona er saga margra nautanna á síðustu
göngu sinni og er hún alt annað en fögur,
ekki ætla ég þó að hér sé um vísvitandi
þrælmensku að tefla, enda ættu, ef svo væri,
böðlarnir að fá að kenna á vendi hegningar-
laganna. Oftast mun þessi óhæfilega meðferð
að kenna ónærgætni og hugsunarleysi eða þá
þeirri skaðlegu hugsunarvillu, sem víða bólar