Freyr - 01.04.1938, Síða 4

50
F R E Y R
Þá eru margar ær tvílembdar. ÞaS er
ákaflega erfitt að segja, hve mikið fæðist
af tvílembingum. Sumstaðar er það lítið,
allt niður í 3 %, en svo eru líka bæir, þar
sem meiri hluti ánna er tvílembdur, og
heil héruð þar sem milli 1/3 og V2 af ánum
eiga tvö lömb. Ég tel því að ég áætli sízt
of hátt, þegar ég áætla að tíunda hver ær
sé tvílembd.
Lambavonin gat því verið ærtalan
framtalin...................... 525463
Tíunda hver ær tvílembd........ 52546
Alls 630555
En úr búi var slátrað og sett á . . 449458
Mismunur 181097
Frá því mætti draga óframtalda geml-
inga ca. 10000 og ær hafðar geldar með
vilja ca. 20000. Nokkrir bændur, sérstak-
lega í Árnessýslu, hafa þann sið að hafa
tvævetlur geldar, til að koma í þær meiri
þroska, aðrir, t. d. í Norður-Þingeyjar-
sýslu, hafa þær geldar til að gera úr þeim
1. flokks hangikjöt, og enn annarsstaðar,
og dreift um land allt, eru einstaka gamal-
ær hafðar geldar til þess að fá þær vænni
til innleggs í búið að haustinu.
Á þennan hátt munu um 20000 ær
hafðar lamblausar með vilja, og er vitan-
lega ekki lambsvon úr þeim.
Það eru því 151097 lömb, sem annað-
hvort hafa verið drepin heima á heimilun-
um, eða misfarizt á einn eða annan hátt.
Ekki liggja fyrir skýrslur um, hve mik-
ið af þessum lömbum er drepið heima, en
að öðrum leiðum má áætla það nokkuð, og
skal það gert í heild með heimaslátrunina
síðar.
En hvernig er þetta svo með fullorðna
féð?
Vorið 1935 er talið fram 656113 fjár í
landinu. Haustið 1935 er slátrað af full-
orðnu fé úr búunum 24212, og vorið 1936
er talið fram af fullorðnu 551720. Af full-
orðna fénu, sem til er vorið 1935 er því
slátrað úr búunum og til vorið 1936
575932. Vantar því 80181 af því sem
fram er talið 1935, og er þá reiknað með
því að jafnmargt fé hafi verið til 1935 og
1936, sem ekki var talið fram.
Eftir þessu eru það þá 151097 lömb og
80181 kindur fullorðnar eða alls 231278
kindalíf, sem ekki koma fram, og sem ann-
að hvort hafa misfarizt eða verið slátrað
heima á heimilunum, til búsílags.
Af sláturfé frá haustinu 1935 voru flutt-
ar út eða rotaðar og sútaðar hér á landi
gærur, er samtals voru 442178 talsins. En
sláturfjártalan í kaupstaðinn var ekki
nema 372040; það eru því 70138 gærur
lagðar inn í kaupstað af heimaslátruðu fé.
Þetta segir þó ekki til um alla heimaslátr-
unina, því nokkuð af gærum er enn rakað
heima. Þó er þetta orðið mjög lítið, og í
sumum sveitum hreint ekkert, en með því
að ætla það 15000—20000 gærur, eða 2—3
gærur á sveitarheimili að meðaltali, þá
yrði heimaslátrunin allt að 90000 fjár.
Þegar þess er gætt, að um 20000 ær eru
eign manna í kauptúnum og kaupstöðum,
og þeir eiga flestir ekki fleira en það, að
þeir slátra öllum sínum lömbum heima, þá
koma 8—10 kindur á hvert heimili í heima-
slátrun, og ætla ég að það sé ekki óvarlega
áætlað. Það er vitanlegt, að bændur lands-
ins leggja allra manna harðast að sér til
að reyna að standa í skilum, og því er það
að þeir slátra yfirleitt litlu heima. Sumir
þeirra slátra engu fé, heldur stórgrip,
hesti eða kú, og yfirleitt eru það fullorðnu
kindurnar, ærnar og hrútarnir, sem lagð-
ir eru í búið, en dilkarnir aftur seldir og
lagðir inn í verzlanirnar.
Það mun ekki hægt að áætla, hvað mik-
ið af vanhaldafénu er fullorðið og hvað
dilkar, en það eru 140000 fjár eða von í
svo mörgum fjárlífum, sem bændur hafa