Freyr - 01.08.1940, Síða 6

116
FRE YR
Framræslan
Vorið í vor og sumarið í sumar, það sem
af því er, ætti að geta orðið mörgum þónd-
anum og garðeigandanum áminning um
það, hvers virði góð framræsla er fyrir
garðræktina og túnræktina.
Víða voru garðarnir lengi vel þannig á
sig komnir, að hvorki var fært hestum né
mönnum neitt að þeim að vinna. Urðu
þeir því seint og jafnvel illa unnir. Fyrir
sömu sakir settu margir kartöflur í kaldan
og votan sáðbeð. Vætukuldinn í jörðinni
hefir svo stutt hina köldu tíð í því að
tefja sprettuna, svo jafnvel mun ekki ugg-
laust um, að útsæði hafi rotnað í mold-
inni, í votlendustu og verst ræstu görð-
unum, í stað þess að spíra og spretta.
Þannig er það því miður allvíða með garð-
ræktina, enda er ekki góðs að vænta, því
jafnvel í höfuðstaðnum og umhverfis
hann, þar sem skemmst er til hinnar mestu
búfræðiþekkingar, er árlega úthlutað
garðlöndum til manna, sem eru svo illa
ræst, að þau mega heita óhæf til garð-
ræktar í þurrkasumrum, hvað þá þegar
vætutíð er. Einhver almesta framför, sem
hægt væri að koma á í garðyrkjunni, er
vafalaust að bæta framræslu garðanna
langt fram yfir það, sem nú tíðkast og
jafnvel langt fram yfir það, sem menn
láta sér almennt til hugar koma.
Vanræstu túnin tala sínu máli í öllum
árum en í vor hafa þau æpt hástöfum.
Fífa, starir og elfting kveðast á um kunn-
áttuleysi og kæruleysi mikils fjölda rækt-
unarmanna. Og viðlagið í þeirri kveðandi
er um úrræðaleysi og værð forráðamanna
ræktunarmálanna.
Mýrlendi hafa verið hraðræktuð og illa
unnin, án þess að vera ræst nema ef til
vill að nafninu til. í flögin hefir verið sáð
dýru fræi, sem ekki hefir notazt vel að
sökum vætu og torfs. Á slétturnar hefir
verið borinn dýr áburður, sem ekki hefir
komið að nema hálfu gagni af sömu á-
stæðum. Af þessum nýju túnum hefir
fengizt lítili töðuafli og lélegur að gæðum,
hálfgrasablendingur og hismi á móts við
það sem góð taða getur verið. Loks hefir
dýr fóðurbætir verið keyptur og notaður
til þess að bæta upp þetta eymdarfóður.
Svona er sagan, þetta er skráð á allt of
margar blaðsíður í ræktunarsögu síðustu
áratuganna tveggja.
Það’ er auðvelt að finna að og vonskast
yfir mistökunum. En hverjar eru frumor-
sakir þeirra og hver er von til þess að
þessum illa Gróttusöng verði nú vent í
kross og hafinn annar betri óður, svo um-
bótabragð sé að?
Þrátt fyrir allt framræsluleysið eða hina
lélegu framræslu, hefir mikilli vinnu og
miklu fé verið varið til skurða og ræsa-
gerðar hin síðari ár, svo maður tali nú
ekki um þær miljónir, sem bundnar hafa
verið í nýrækt á landi, þar sem framræslu
var þörf en hún algerlega vanrækt. Sam-
tímis því að þessu fé, þessum miljónum,
hefir verið eytt fálmkennt og út í bláinn,
höfum við vanrækt með öllu að afla svars
við því: hvernig eigum við að ræsa og
þurrka mýrarnar okkar og annan jarðveg,
og hve mikið eða vel þurfum við að ræsa
til þess að ná sem arðbeztum árangri af
ræktun garða og túna? Þessum mikils-
verðu grundvallarspurningum er enn ó-
svarað. Meðan svo er, að forráðamenn
búnaðarmálanna hefjast ekki handa með
að afla svara við þeim, verður að fara
varlega í það að lasta hina einstöku, oft-
ast getulitlu ræktunarmenn, fyrir lélega
ræktun, þeim er mikil vorkunn, þótt van-
smíði séu á hjá þeim, meðan ráðunaut-
arnir og leiðbeiningamennirnir um jarð-
rækt og sjálft Búnaðarfélag íslands getur
ekki sagt fyrir um framræslu á þann veg,