Tímarit Verkfræðingafélags Íslands


Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.05.1944, Síða 16

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.05.1944, Síða 16
T 1 M A R IT V. F. I. 10 4 4 12 innar og má búasl við aíS minnst verði á þá niögu- leika í blöðunum áður langt líður. Saltvinnsla. Um saltvinnslu hefir töluvert verið rilað á íslenzku. Ritgerð birtist in. a. um bana í riti skipulagsnefndar atvinnumála eftir Höskuld Baldvinsson, raffræðing. Þá mun og Trausti Ólafssoji, efnafræðingur, liafa eitthvað um hana ritað. Niðurstöðurnar munu liafa verið á þá leið, að framleiðsla saltsins yrði ákaflega hitafrekur iðnaður og ekki sérlega álitlegur. Hér skal aðeins bent á það, að hugsanlegt er að haga vinnslunni töluvert öðruvisi heldur en fyrir- hugað hefir verið í þeim skrifum, er eg liefi rekizt á um þetta efni. Tilboð, er eg fékk árið 1940 frá Englandi í nýtízku saltvinnslutæki, gert fyrir undirþrýsti eimingu, báru það með sér, að slikt kerfi yrði ákaflega dýrt í stofn- kostnaði. Frekari athuganir, er eg gerði, bentu til þess, að ráðlegasl væri að liaga vinnslunni yfirleitt þannig, að stofnkostnaður yrði sem allra minnstur, þó að notagildið lækkaði þá jafnframt. Út frá þessu sjónarmiði komst eg að þeirri niður- stöðu, að æskilegast væri að sleppa við vatnshéldar saltþrær. Er þelta hægt, með því að nota liallandi land og klæða ])að eða skara með ódýrri hentugri klæðningu á þann liátl að saltupplausnin geti runn- ið niður hallann. Auk þess sem slík klæðning vrði mun ódýrari heldur en vatnsþétt þró, þá myndi upp- gufunin, vegna straumhraðans, hvirfilmyndunar og aukinnar snertingar við loftið, verða miklu örai'i heldur en venjulegri þró. Neðan við hinn hallandi flöt væi-i safnskurður, þar sem upplausnin væri geymd, þegar úrkomur gengju, en ofan við þenna skurð gengi grunn ræsi, cr leiddi burt þá úrkomu, er félli á flötinn, þannig að Iiún rynni ekki saman við saltupplausnina. Vél- knúin sjálfvirk tæki söfnuðu að lokum saltinu. Ef fjallið vill ekki koma til Múhameðs. Þá skal loks bcnt á það, sem fæstir munu bafa gert sér ljóst, en það er, að mun hagkvæmara virðist í mörgum tilfellum að veita sjónum upp að hverun- um og jafnvel frá einum hvernum (il annars, Iield- ur en hveravatni niður að sjónum, því að sjávar- magnið, sem eymt skal, er mun minna lieldur en hveravatnið, sem þarf til eymingarinnar. Sjóinn má og leiða í óeinangruðum pípum og e. t. v. dæla hon- um með ódýru rafmagni að næturlagi, þar sem liafa þarf aftur á móti einangraðar ])ipur fyrir hvera- vatnið. Loks má nefna, að þar sem gufa er fyrir hendi eða getur fengizt með borunum, þá er miklu bagkvæm- ai-a að nota liana á staðnum til eimingarinnar lield- ur en að breyta benni i vatn, sem þarf að flytja lang- ar leiðir og sem kemur að mun lakari notum. Út frá þessu sjónarmiði gæli það e. t. v. hugsazt að dæla sjó að næturlagi upp i Hveragerði, Hengil eða Krýsuvík. Ef þar væru gufurafstöðvar, er ekki þyrfti að starfrækja nema að litlú leyti á næturnar, þá mætti nota næturgufuna til saltframleiðslunnar. Hér er ekki tími lil að fara frekar út í þessa sálma, en fu 11 ástæða virðist lil þess, að rækilegar athuganir og tilraunir verði framkvæmdar, bæði með lillili til NaCl- og Magnesium-framleiðslu úr sjó. Framleiðsla þurrmjólkur. Til þess að vinna úr 1000 1/klt. af undanrennu, myndi þurfa um 1300 kg/klt. af gufu. Ef þessi gufa væri framleidd með kyndingu, væri samsvarandi kolaeyðsla ea. 1(55 kg/klt. Með 300 daga starfstíma á ári og 7 stunda vinnslu á dag, vrði því árlegur kynd- ingarkostnaður ca. lcr. 14.000, ef reiknað er með fyrirstríðsverði á kolum. Útgjaldaliður þessi svarar þannig til vaxta og af- borgana af ea. kr. 90.000.00, ef reiknað er með að greiða kerfið niður á 10 árum. t vfirliti, er eg gaf Mjólkursölunefnd dags. 23. okt. 1935 uin þurrmjólkurvinnslu kómst eg að þeirri nið- urstöðu, að stofnkostnaður venjulégs kolakynts eimingarkerfis með framangreindu afkasti yrði kr. 90.000.00 og árlegur reksturskostnaður kr. 47.500.00. Samsvarandi kerfi bitað með jarðgufu, áætlaði eg kosta kr. 100.000.00, en árlegan reksturskostnað þess kr. 25.000.00. Framleiðsla mjólkurduftsins álti því að geta orðið allt að því helmingi ódýrari með jarð- gufu heldur en með kolakyndingu. Frysting með jarðgufu. Til eru svokölluð Absorbtions frystikerfi, sem framleiða kulda á þann hált, að gufa er látin liita upp ketil, sem inniheldur ammoniak uppleyst i vatni. Við þelta streymir ammoniakið út úr vatninu og yfir í kælinn, sem kældur er með köldu vatni og þéttist ammoníakið þar. Frá kælinúm gengur það síðan á venjulegan bátt að slillilokunum og kæli- slöngunum, þar sem það gufar upp á ný og fram- leiðir kulda. Frá kælislöngunum gengur ammoniak- gufan nú i svokallaðan absorber, þar sem bún sam- einast á ný hinni veiku upplausn og verður að sterkri upplausn og er kæld á ný, en síðan er lienni loks dælt lil baka gegn um millikæli iun í ketilinn, og getur þá hringrásin hafizt á ný. Kerfi eins og hér liefir verið nefnt, notar 850 kg á ldt. af 100° lieitri gufu og 33 tonn af 10° heitu vatni á klst., auk þess 8 hestöfl fyrir ammoni- akdæluna og afkastar 200.000 bitaeiningum við mín- us 5 gráður Celcius. Kerfi ])essi er hægt að nola á sama hátt og önnur frystivélakerfi, til kælingar geymsluhúsa, lil veuju- legrar ísframleiðslu, eða þurrisframleiðslu eða til hraðfrystingar á fiski, kjöti, grænmeti o. fl. Með

x

Tímarit Verkfræðingafélags Íslands

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Verkfræðingafélags Íslands
https://timarit.is/publication/860

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.