Akranes - 10.09.1943, Blaðsíða 2

70
AKRANES
Heima
Viðhald hafnarinnar.
Frá því hafnargarðurinn var fyrst
byggður mun aldrei hafa verið gert við
hann fyrr en nú í sumar, en nú hefur
verið gert rækilega við dekk garðsins.
Þá hefur allmikil viðgerð farið fram á
trébryggjunni í Lambhúsasundi, en þar
voru tVeir kláfar rifnir og aðrir byggð-
ir í þeirra stað. Nýju kláfarnir voru
steyptir, og er hugmyndin sú, að steypa
alla kláfana jafnóðum og þeir ganga úr
sér, svo að með tíð og tíma verður þarná
byggð steinbryggja í stað trébryggju,
en síðan er hugsanlegt að dekkið verði
steypt á eftir. Loks hefur verið gert við
steinbryggjuna í Lambhúsasundi, en
hún var mjög úr sér gengin.
Fangahús byggt nú í haust.
Fangahússmálið mun eiga langa sögu
að baki sér, því langt er síðan að talin
var þörf fyrir stofnun þessa. Ekki hef-
ur sú þörf minnkað á síðustu árum. Nú
hefur verið hafizt handa um bygging-
una og er hún vel á veg komin, og verð-
ur væntanlegEi lokið nú í haust. í hinu
nýja fangahúsi eru fimm klefar, auk
lítils herbergis, sem ætlað er lögreglu-
þjónunum og fyrir yfirheyrslur. í ráði
er að hita fjóra klefana upp með raf-
magni, enda ekki búist við því að þeir
verði notaðir að staðaldri. Mun þetta
fyrsta húsið, sem byggt er hér í bæ,
sem hitað er upp með rafmagni að
nokkru leyti. Teikningu af fangahúsinu
gerði skrifstofa húsameistara, en kostn-
að af byggingunni greiðir bæjarsjóður
að hálfu, en ríkissjóður að hálfu.
Enn um götunöfnin.
Frá því Benedikt Elíasson fyrstur
manna skrifaði um breytingar á götu-
nöfnum í bænum, hafa ýmsir menn rætt
þetta mál hér í blaðinu og allir verið
Benedikt sammála um það, að rétt sé
að breyta nöfnunum og kenna göturn-
ar við örnefni eða merka menn, sem
hér hafa starfað. Hér á eftir fara tillög-
ur þeírra Benedikts Tómássonar og Ól.
B. Björnssonar um þetta efni:
Benedikt- skrifar á þessa leið:
Blaðið Akranes ber það með sér í
hvert sinn, sem það kemur út, að geng-
ið er með mikilli atorku og dugnaði að
því að fræða almenning um og færa í
letur ýmislegt um Akranes að fornu og
nýju, málefni, mannvirki og mannanöfn.
Það er allt saman mjög þakkarvert.
Eg er einn af þeim, sem vil tengja
ýmislegt í nútímanum við gömul nöfn
manna og staða eftir því, sem hægt er
og skynsamlegt þykir. Vil ég í því sam-
bandi og að þessu/ sinni sérstaklega
minnast á götuheitin.
Hér koma nokkrar tillögur:
Baldursgata — Merkjastígur
Bragagata — Traðarstígur
Nönnugata — Akrastígur
og heiman
Freyjugata — Bjargsstígur, Bjargstún
Bjarkarstígur — Nýlendustígur
Fjölnisvegur — Króks- eða Sandabraut
Fáfnisvegur — Grenjabraut
Njarðargata — Bakkastígur
Unnarstígur — Teigastígur
Ránargata — Bjarnastígur
Ægisgata — Lambhúsabraut
Mímisvegur — Vitastígur
Vegur, sem kemur hjá Reynistað —
Grundarstígur, og vegur, sem kemur
frá Gylfastíg að Háteig — Túngata.
Um aðalgöturnar: Vestur- og Suður-
götu er lítið að segja. Mér þætti við-
kunnanlegra að Skírinsgata væri köll-
uð Kirkjuvegur og Óðinsgata Vega-
mótastígur eða Akbraut. Baugastígur
Kinglubraut eða ívarsbraut.
Merkjagata er á merkjum Skagalóð-
ar og kirkjulóðar Traðarstígur skal
bera nafn af hinum gamla Traðarbakka.
Akrastígur fer allur yfir kartöfluakra,
og endar við Akurprýði og Akurgerði.
Bjargsstígur eða Bjargstún fer yfir
Bjargstún, og með hinu gamla og merka
Bjargi, er hin góðkunna Kristrún. bjó.
Nýlendugata fer yfir Nýlendutún.
Krókabraut stefnir tii Krókalóns.
Grenjabraut stefnir til Grenja. Grund-
arstígur fer yfir Grundarlóð með hinu
forna Grundarhúsi. Njarðargata sjálf-
nefndur Bakkastígur. Túngata fer yfir
Háteigstún. Teigastígur fer eftir hinum
fögru teigum. Bjarnastígur, hann á að
bera nafn »þess merka manns, Bjarna
Ólafssonar, sem fyrstur allra lagði skipi
sínu að bryggjunni og endaði sitt hetju-
starf ekki langt frá þessum stað. Nafni
hans ber öllum Akurnesingum að halda
uppi og heiðra það. Lambhúsabraut
liggur eftir Lambhúsalóð, að Lambhús-
sundi. Vitastígur stefnir frá Vesturgötu
að fyrsta vitastæði Akraness.
Eg vil að síðustu óska, að sem flestir
hugsi um þetta mál, það er ekki svo
lítilfjörlegt, sem menn ef til vill halda.
Komið sem flestir með tillögur. Þá fer
ekki hjá því, að á þessu fáist sæmileg
lausn. B. T.
Tillögur Ólafs eru sem hér greinir:
Rétt er að láta Breiðargötunafnið
haldast, sem er tengt við neðsta býli
Skagans, Breið. Bárugata, er ágætt nafn
og fékk nafnið frekast af hinu fyrsta
stóra samkomuhúsi, er hér var reist af
sjómönnum 1906. Þ. e. hinu gamla Báru-
félagi. Annars var þessi vegur í önd-
verðu nefndur Hvalvegur, og mætti vit-
anlega vel heita því nafni. Þetta var
hinn fyrsti vegarspotti, sem hér var
byggður í „nýjum stíl“, eftir þeim regl-
um, sem mótað hafa vegagerð vora í
seinni tíð. En Hvalvegarnafnið er þann
veg tilkomið: 1894 eða 5, var dreginn
hér að landi hvalur, sem fannst á floti,
og hafði í sér skutul frá hvalveiðaskipi
Ellefsen á Önundarfirði. Skutullinn
helgaði honum hvalinn og átti hann því
skutulshlut í honum, en Ellefsen gaf
hlut sinn til vegagerðar í þorpinu, og
var þetta „undirlag" þessa nýja vegar,
sem þá líka fékk í sumra munni nafnið
Nýistígur. — Það virðist ekki rétt að
breyta um nöfn á tveim aðalgötum bæj-
arins Suðurgötu og Vesturgötu. —
Unnarstígur — Auðarstígur. Á þessu
svæði eða nálægt því, voru hin mörgu
Teiganöfn. Litliteigur, Háteigur, Mið-
teigur, Efri- og Neðri-Teigur og Teiga-
kot. Háteigur og Miðteigur voru við
þessa götu og er hvort tveggja með
stærstu og elztu jörðum Skagans. Virð-
ist því vel við eiga áð nefna Unnarstíg
Miðteig og Auðarstíg Háteig. Upp frá
hafnargarðinum liggur nú Ránargata,
sem að sjálfsögðu væri eins rétt að
nefna Hafnargötu, ef ekki fyndist betra
nafn. Það er nokkuð erfitt að finna gott
heiti á Gylfastíg. Kæmi frekast til
greina Vitastígur, því hinn fyrsti viti
á Akranesi var um langt skeið nálægt
suðurenda þess vegar. Þ. e. rétt hjá
Teigakoti, þar sem teigurinn er hæstur.
Njarðargötu væri sjálfsagt að nefna
Bakkastíg og Fáfnisveg Grundarstíg.
Vestur túnið hjá Reynistað er hugsuð
ný gata, sem nefna mætti Hoffmanns-
stíg, Bakarastíg eða Grenjaveg. Vestur
hjá Króki liggur Fjölnisvegur. Hann
mætti nefna Krókaveg, Krókastíg eða
Sandastíg. Skírnisgata ætti sennilegast
að heita Kirkjuvegur. Þar tróðst upp-
haflegahinn fyrsti kirkjuvegur vestur-
skaga manna að Görðum. Við þá götu
hefur enn í dag staðið hin fyrsta kirkja,
sem reist var á Akranesi. Ef kirkjan
yrði hinsvegar færð niður á Akursteig,
mætti vel nefna Mímisveg Kirkjuteig,
sbr. Háteig og Miðteig. Freyjugötu væri
rétt að nefna* Bjargstún. Bragagötu
mætti alveg nefna fullu nafni Tarðar-
bakka. Baldursgötu Merkjastíg, þar
sem hún er gerð á hinum æfa gömlu
merkjum milli Skagans og Garða. Óð-
insgötu færi bezt á að nefna Akbraut.
Sleipnisveg Þjóðbraut, því það er sá
vegur, sem liggur út úr bænum, og hef-
ur um langt skeið tengt saman bæinn
og upplandið, og Baugastíg Bogastíg.
Það hefði gjarnan mátt nefna hér eina
götu Stephensensstíg -veg eða -braut,
þar sem Ólafur Stephensen átti um
langt skeið allan Skagann og Hannes
Stephensen lifði hér og starfaði og var
mikill héraðs- og „landshöfðingi". En
ekki fara Jjessi nöfn vel í munni og er
það því vart mögulegt. Sr. Hannes var
fyrsti þingmaður Borgfirðinga eftir að
Alþingi var endurreist og var það með-
an hann lifði. Mætti ef til vill nefna
Hringbraut Hannesarbraut í staðinn.
Lokastíg sem nú er mætti nefna Garða-
veg. Bjarkarstíg Nýlendugötu. Þórs-
götu mætti nefna Stekkjarholt, því tal-
ið er, að þar nálægt, á Hól, hafi stekkj-
arstæði verið.
Að þessu sinni verða ekki fleiri nöfn
nefnd, en gott að heyra álit manna um
þessi og tillögur um önnur betri.