Akranes - 10.09.1943, Blaðsíða 6

74
AKRANES
vinur sæll, langar þig nokkuð til að
fara?“ „Fjárinn hafi það, ég hef ætlað^
mér að hjálpa til að vinna stríðið, en
ekki undir stjórn þess manns. Eg hafði
ekki nóg að gera og þess vegna var ég
að slæpast.“
Traber leit í skyndi í gegnum skjala-
búnka. „Það er nóg verkefni hér fyrir
duglega menn, viltu ekki mála fyrir
okkur? Ekki það? Hvað segir þú um að
vinna að raflögnum?11
„Já, mér mundi falla það vel, ég var
stundum að dútla við það heima.“
Síðan talaði Traber nokkur orð í síma.
„Eg hef útvegar þér starf við raflagnir,
þú ferð þá þangað á morgun.“
Síðasti maðurinn er kom inn að
kvarta þann dag, var stór og myndar-
legur Texasbúi. Hann lét heldur ófrið-
lega. „Eg er farinn héðan,“ sagði hann.
Traber lofaði honum að vaða elginn.
„Eg kom hingað með konu og börn.
Við settumst að í litlu tjaldi. Nú hef ég
75.00 krónur á dag, tjaldið ónýtt. Get
hvergi fengið keypt annað, og ég veit
ekki, hvernig ég fer að, þegar rigning-
arnár byrja.“ Traber tók þessu öllu of-
ur rólega, og byrjaði að lýsa því fyrir
honum, hvernig félagið hygðist að gera
verkamönnunum veruna bærilega, og
mælti síðan: „Þú hlýtur að skilja það,
kunningi, að það tekur okkur nokkurn
tíma að koma þessu í lag fyrir ykkur.
Vertu hjá okkur í nokkrar vikur enn,
og sjáðu hvernig fer. Við verðum að
byggja skip, og þess vegna getum við
ekki misst annan eins mann og þig.“
Það er einnig starf sérfræðinganna að
komast eftir, hvernig verkstjórarnir
koma fram við menn sína.
Einn yfirumsjónarmannanna skýrði
frá því, hvernig þetta kæmi félaginu að
ómetanlegu gagni. „Verkamennirnir eru
ævinlega á móti verkstjórunum,“ sagði
hann. „En við verðum að treysta verk-
stjórunum, svo fyrirskipanirnar séu
framkvæmdar á réttan hátt. En ég hef
ekki tíma til að hlusta á kvartanirnar
frá verkamönnunum. En á hverjum degi
geng ég við á sérfræðingaskrifstofunni,
lít á kvörtunarskjölin, síðan segi ég
þeim verkstjórum, sem missa flesta
menn, að líta inn hjá sérfræðingunum
og' fá upplýsingar hjá þeim.“
Að endingu spurði ég Charley Foly:
„En hvað líður svo langur tími þar til
þessir sömu menn eru komnir til ann-
arra sérfræðinga með nýjar umkvartan-
ir?“
Hann rétti mér lista með nöfnum 745
manna, sem ætluðu að segja upp á stöð
nr. 1. Allir nema aðeins 26 menn voru
ennþá að byggja skip fyrir afkasta-
mesta skipasmið heimsins, Henry J.
Kaiser.
Lauslega þýtt aj V. P.
Hreinar léreftstuskur
kaupir hæsta veröi
PRENTVERK AKRANESS H.F.
Sjálfstæðismálið
Það ber oft við um afstöðu vora til stór-
mála, að um þau er annaðhvort alger
þögn og sinnuleysi — eða því sem næst
— eða þá gífuryrði og háa rifrildi. Nær-
tækasta dæmið og nýjasta er „mál mál-
anna“, sjálfstæðismálið. Um það hefur
lítið verið ritað og rætt fyrr en komið
var íeindaga, og þá er vitanlega rifist.
Ef nokkuð má marka, virðist það ekki
valda hér ágreiningi, hvort skilja beri
við Dani eða ekki. Heldur hvort sá
skilnaður verði nú vegna ríkjandi á-
stands, án þess að geta samið við Dani.
Eða biðið verði stríðsloka til þess að
geta þá samið um þessa hluti. Ef ekki
hefur áður verið sagt allt annað við
Dani bak við tjöldin en opinberlega, þá
máttu þeir vita, að um fullkominn skiln-
að yrði að ræða að samningstímanum
loknum.
Hinsvegar er þá um tvennt að ræða
frá sjónarmiði íslendinga. Hvort ein-
hliða skilnaður geti farið fram. Þ. e.
með tilkynningu annars aðila, þegar um
samning tveggja jafn rétthárra aðila er
að ræða. Hinsvegar hvort það sé sóma-
samlegt og — þörf á því — að skilja
þann veg. Sennilegt er, að meginþorri
þjóðarinnar vilji að samningstímanum
loknum fullan skilnað. Þó mörgum finn-
ist ef til vill eigin ráðsmennska vor und-
anfarin mörg ár, vera vafasöm meðmæli
í augum þeirra þjóða, sem geta og vilja
vera sjálfstæðar.
Því hefur verið haldið fram, að skiln-
aður verði að fara fram á þennan veg,
vegna þess að oss sé nú meinað að geta
haft um þetta viðræður við Dani eftir
eðlilegum leiðum. En þetta er aðeins
fyrirsláttur að langmestu leyti. Það er
einmitt ýmislegt á síðustu tímum, sem
sannar, að þetta hefur verið hægt. A.
m. k. áður en síðustu atburðir gerðust
í Danmörku. Það var hægt að koma boð-
úm til þeirra, og senda menn til samn-
inga við þá, ef það hefði verið gert í
tíma en ekki ótíma. En það eitt er vfst
og það var mergurinn málsins og aðal-
atriði: að ef þetta hefði verið gert —
hvern veg sem árangurinn hefði orðið
— var afstaða vor til skilnaðar við Dani
undir núverandi kringumstæðum allt
önnur, eftir að hafa gert þessa tilraun
til samninga.
Þá hefur lítið eða ekki verið rætt um
það að hér er að semja við tvo aðila
en ekki einn — um tvö ólík efni —. Sem
sé konunginn annars vegar í eigin per-
sónu, en hina dönsku þjóð hins vegar.
Það kann vel að vera, að nú séu allar
leiðir lokaðar til viðtals eða orðsendinga
milli réttra aðila, en þar er aðeins um að
kenna undandrætti eða trassaskap. Til
þess var nægur tími og það hefði verið
hægt. Þá hefði ekki þurft að deila um
þessa hluti — bæði til skaða og skamm-
ar —. Og þá.hefði skilnaður verið fram-
kvæmanlegur og viðurkenndur, þegar
Stánda íslendingar
öðrum þjóðum
jafnfætis?
•
Menntaður útlendingur, sem hér hef-
ur dvalið um.mörg ár, feldi nýlega þenn-
an dóm yfir íslendingum: „Þeir eru yf-
irleitt betur gefnir en annara þjóða
menn er ég hef kynnst, að meðtalinni
eigin þjóð. En það er eins og þeim komi
þetta ekki að því gagni sem ætla mætti,
eða að sama skapi sem annara þjóða
mönnum. Það eru t. d. mjög margir sem
vilja fá tilsögn í músik. Þeir grípa í
þetta í nokkrar vikur eða mánuði. Þeir
halda að þetta sé fljót- og auðlært. Þeir
virðast ekki skilja, að það þarf að
lcggja á sig mikla vinnu og leggja alla
sál sína í starf, sem á að ná leikni í, eða
virkilegum árangri af, eða því marki,
semh keppt er að. Mér virðist þeir yf-
irleitt vera of staðfestulausir og vilji of
lítið leggja á sig.“
Þannig var dómur þess útlendins,, er
talar af reynslu og þekkingu. Vafalaust
er þessi dómur líka nærri réttu lagi.
Það má sennilega til sanns vegar færa,
að íslendingar séu sízt ver gefnir yfir-
leitt en menn af öðrum þjóðum, og eru
sjálfsagt jafnbetur menntir. Má færa að
þessu gömul og ný rök. En í allri kunn-
áttu, tækniþróun og vísindum eru þeir
eðlilega á eftir öðrum, því íslendingar
hafa svo skamman tíma — og á mörg-
um sviðum alls ekki — haft tækifæri til
lærdómsiðkana á ýmsum sviðum. Þar,
sem þeir hafa hinsvegar haft tækifæri
til að fylgjast með í þessum efnum, hafa
þeir vízt fullkomlega sannað, að þeir
eru þar hlutgengir. Má í því sambandi
minnast Vestur-íslendinga.
„Fljót — og auðlært — staðfestulaus-
ir — of lítið leggja á sig.“ Er ekki eitt-
hvað til í þessu? Þá dettur einhverjum
í hug. Er nokkur von til þess, að sú kyn-
slóð vilji nokkuð leggja á sig, sem aldr-
ei hefur dyfið hendi í kalt vatn. Sem
ekkert veit um illt árferði eða erfið-
leika. Sem allt hefur verið rétt upp í
hendurnar, og spurt, hvað það vildi
helzt læra. Hafa ekki erfiðleikarnir oft
rekið menn áfram og hert þá í því að
gefast ekki upp, bæði hér heima, í Höfn
og Vesturheimi? Örbirgð og erfiðleikar
hefur sjálfsagt líka „drepið“ marga
menn. Líka^ hafa foreldrar gert börn sín
„óvirk“ til lífsins þjónustu fyrir ofmik-
ið dálæti, of mikla peninga og allskonar
agaleysi. Fyrir að þau fengu aldrei að
reyna á sig, hugsa eða vinna sjálfstætt.
samningstíminn var útrunninn, jafnvel
þó Danir hefðu reynst óliðlegir í þeim
sainningum, — hvað engin ástæða er til
að ætla, að þeir hefðu verið —.
Ó. B. B.