Akranes - 01.03.1949, Qupperneq 7

Núverandi stiórn F.lliheimilisins. Standandi: Jón G unnlaugsson, Hróbjartur Árnason, Frimann Ölafs-
son. Sitjandi til vinstri Flosi Sigurðsson. til hægri sr. Sigurbjörn Á. Gislason. formaður.
Allir vinna stjórnarnefndarmennirnir
þarna mikið og gott starf af einlægni og
áhuga. En yfir sérstökum þætti eins
stjórnarnefndarmannsins get ég engan veg-
in þagað, þótt ég viti, að hann kann mér
engar þakkir fyrir lausmælgina. Það er
Jón Gunnlaugsson, skrifstofustjóri í sjúkra-
deild Stjórnarráðsins. Hann hefur um
nokkurra ára skeið, oftar en einu sinni
á viku, — að loknu starfi i stjórnarráð-
inu — farið vestur á Elliheimili, til þess
<>ð lesa fyrir blinda vistmenn. í þessu felst
fagurt fordæmi, sem margir ættu og mættu
taka sér til fyrirmyndar á einu eða öðru
sviði. Ef við sæjum viða slík þroskamerki
°g þegnskapar, mundi margt vera öðru
vísi hér, og í heiminum yfirleitt.
Þetta starf, og hina glæsilegu fulltrúa
þess, þarf að efla og styrkja til athafna.
I vegi fyrir svona dáðrökkum mönnum má
ekki standa, heldur eigum við að Ijá okkur
sem verkfæri þeim til hjálpar, hver á þann
hátt, sem hann má þvi við koma, með
beinni eða óbeinni aðstoð, i orði eða at-
höfn.
Rekstur Elliheimilisins gengur nú ágæt-
lega, eins og sjá má af því, sem hér hefir
sagt verið. Það telur forstjórinn ekki sízt.
að þakka ágætu starfsfólki og góðu sam-
starfi við stjórn heimilisins. Þá þykir hon-
um sérstaklega ástæða til að þakka nú-
verandi yfirhjúkrunarkonu, frk. Jakobínu
Magnúsdóttur, og Guðríði Jósefsdóttur,
ráðskonu þvottahússins, sem og lækni
heimilisins Karli Sig. Jónassyni, ágætt
samstarf um langt árabil.
Núverandi stjórn Elliheimilisins skipa
eftirtaldir menn: Sr. Sigurbjörn Á. Gísla
son, formaSur, Flosi SigurÖsson, Frímann
Ólafsson, Hróbjartur Árnason og Jón
Gunnlaugsson. Þeir tveir fyrst töldu hafa
verið í stjórn heimilisins frá upphafi.
Hér hefur nú verið rakin nokkuð ræki-
lega saga fyrsta elliheimilisins á fslandi,
sem nokkuð kveður að, Grundar í Reykja-
vík, allt frá fyrsta vísi til hinna stórfelldu
bygginga og umfangsmikla reksturs. Þó
tók elliheimilið á Isafirði meir en ári fyrr
til starfa, að vísu undir umsjón Hjólp-
ræðishersins og i húsnæði hans. Á þetta
hefur aðeins verið minnzt áður í þessari
greiii og mun brátt verða gert betur.
Vegna þessa mikla fordæmis frá Reykja-
vík, og einnig vegna hinna gjörbreyttu
aðstæðna alstaðar annars staðar á landinu,
— frá þvi sem var, -— til að sjá á heimil-
unum sómasamlega fyrir þörfum gamla
fólksins, hafa aðrir bæir og bvggðarlög
reynt að sigla í kjölfar hinna djörfu fram-
sæknu manna, sem staðið hafa í Rejrkja-
vík frá upphafi fyrir þeirri stórmerkilegu
framkvæmd. Þótt það sé ekki með slíkum
glæsibrag annars staðar, hefur verið reynt
að feta í þeirra fótspor, og það starf þeg-
ar viða borið mikinn árangur og giftu-
drjúgan. Verður nú hér á eftir reynt að
greina frá þessari þróun á öðrum stöðum
I landinu, i réttri tímaröð, og svo sem föng
standa til, að því er upplýsingar snertir.
Önnur íslenzk elliheimili.
I upphafi greinar minnar um þetta mál
minntist ég með fáum orðum umliðinna
alda, þar til Samverjinn var stofnaður i
Reykjavik. Þar gat ég ekki um það, sem
mretti vel geta um, og meira að segja
rannsaka og rekja nánar, eftir þvi sem
föng standa'til, aðbúð gamalmenna á landi
hér fram til vorra daga.
1 gömlum skjölum og máldögum mó
sjá, að ýmsir hafa látið af hendi jarðir,
mjólk ofl. til að hygla gamalmennum og
þurfandi fólki. Má einnig til sanns vegar
færa, að beinlinis hafi verið sett á fót
elliheimili, t. d. i Ólafsfirði. En út i þettn
skal ekki frekar farið hér.
Elliheimili Isaf jarðar.
1 7.—8. tbl. f. á. er þess getið, að Elli-
heimilið Grund sé næst elzta elliheimili
á landinu. Það er rétt, að hér á landi var
Isafjarðarbær fyrstur til að reka elliheim-
ili i nýjum stíl, hinn 1. janúar 1921 i
kjallara Herkastalans. Rak herinn þetta,
samkv. samningi milli hersins og bæjar-
ins. Á þenna hátt var það ekki rekið nema
í 4. ár, þvi að árið 1925 fluttist heimilið
í „gamla sjúkrahúsið" við Mánagötu, og
þar hefur það síðan verið rekið algerlega
á vegum fsafjarðarkaupstaðar.
Upphaflega var hægt að taka 15 vist-
rnenn, en 1947 voru þar 8 karlar og 12
konur. Upphaflega voru daggjöld vist-
manna 2 kr., en voru 1947 kr. 8.50 (án
visitölu). Lengst af hefur það haft 1000
kr. árlegan styrk frá Ríkissjóði, en tvö
síðustu árin fyrir 1947 kr. 3000.00. fsa-
fjarðarkaupstaður hefur í hyggju að reisa
nýtt elliheimili, og hefur þegar lagt til
hliðar i þessu skyni 100 þúsund krónur.
Ennfremur er annað fé fyrir hendi til þessa
um 25 þúsund krónur.
Elliheimilið ,,IIöfu“ á
Seyðisfirði.
Þar koma konurnar við sögu til góðs
eins og víðar. Á 20 ára afmæli kvenfélags-
ins ,,Kvik“ á Seiðisfirði, 27. október 1920,
skutu félagskonur saman nokkurri fjár-
hæð, sem verða skyldi vísir að sjóði til
stofrmnar elliheimilisins á Seyðisfirði. Á
næsta fundi félagsins samþ. félagið að
leggja fram til þessa tooo kr. úr félags-
sjóði, og ,einnig að hrinda þessu máli í
framkvæmd eftir því sem ástæður leyfðu.
Síðan fengu konurnar leyfi til að selja
minningarspjöld til ágóða fyrir elliheim-
ilissjóðinn, og hefur þetta orðið sjóðnum
nokkur tekjulind. Á næstu árum reyndi
félagið á ýmsan hátt að auka sjóðinn.
Einnig bárust honum nokkrar gjafir aðrar
og áheit. Um áramótin 1927—1928 var
sjóðurinn orðinn um 10,500 kr. I ágúst-
mánuði 1928 bauðst félaginu hentug hús-
eign til kaups, og með aðgengilegum kjör-
um, og réðst félagið í kaup á henni fyrir
16,500 kr. Skyldi þegar greiða 10 þús.
kr., en afganginn mátti greiða á næstu
15 árum með 6*4% vöxtum.
Húsið stendur á góðum stað i bænum
og fylgir þvi allstórt tún, matjurta- og
blómagarður, ‘einnig fjós og heygeymsla.
Síðan heimilið tók til starfa, hefur fé-
lagið látið gera miklar umbætur á eign-
inni, auk þess að kaupa ýmsa innanstokks-
A K R A N E S
31