Akranes - 01.03.1949, Qupperneq 9

Undirbúnmgur annars staðar.
Það er kunnugt, að í Skagafirði og í
Árnessýslu rikir mikill áhugi fyrir virkum
aðgerðum um stofnun elliheimila í þess-
um sýslum. Hafa Skagfirðingar þegar
handbærar yfir ígo þúsundir króna til
þessa. Forgöngumenn að þessu i Skaga-
firði munu upphaflega hafa verið læknis-
hjónin Jónas Kristjánsson og kona hans
Hansína Benediktsdóttir. Núverandi stjórn
Elliheimilissjóðsins skipa: Guðbrandur
Björnsson prófastur, formaður, síra Helgi
Konráðsson, ritari, Jón Sigurðsson alþm.
a Reynistað, Ásmundur Árnason bóndi
Ásbúðmn á Skaga og Gunnar Gislason
prestur i Glaumbæ.
Á sýslufundi Ámessýslu 1946 ákvað
sýslunefndin að beita sér fyrir byggingu
alliheimilis í sýslunni, og hafði í mai 1947
þegar lagt í byggingarsjóðinn 50 þús. kr.
Jafnframt þessu hefur sýslunefndin skor-
að á allar sveitarstjórnir í sýslunni að
Hggja í sjóðinn eigi minna en sem svaraði
30 krónur á hvem íbúa. Ef þetta fram-
lag
sveitarfélaganna greiddist, — sem
frekar eru taldar líkur fyrir — yrði fram-
lag þeirra til byggingarinnar um 160 þús.
Er. f maí 1947, höfðu sjóðnum áskotnast
frá einstaklingum rúml. 20 þús. kr. Lík-
Hgast er talið, að slíkt heimili fyrir Árnes-
sýslu verði annað hvort byggt að Selfossi
eða í Hveragerði. Nefnd er starfandi í
aiálinu, en ókunnugt er mér um nöfn
nefndarmannanna.
Hér hefur nú verið stiklað á stóru um
aðdraganda að byggingu elliheimila hér á
landi. Einnig nokkuð sögu hvers fyrir sig,
stærð þeirra og annað það, sem verulegu
máli skiptir í þessu sambandi. Hefur að
vonum verið gerzt sagt frá hinu stærsta
heimili, sem ber höfuð og herðar yfir þau
öll, og er mest fyrirmynd að stærð, bún-
aði öllum og rekstri. Hygg ég, að eigi sé
það ofsagt, að það sé einna bezt rekna
fyrirtækið á þessu landi, ekki aðeins á
þessu sviði, heldur þó út fyrir þennan
hring væri skyggnzt.
Vonandi fjölgar þeim enn — og það
fljótlega — þessum nauðsynlegu stofn-
unum í þessu landi, sem með prýði bera
umhyggju fyrir hinu gamla fólki. Bylt-
ing tímans miðar öll í þá átt að torvelda
nógu góða aðbúð fyrir það í heimahúsum,
rn. a. vegna fólksleysis við þjónustubrögð
þar. Hin nýja tryggingarlöggjöf gerir ráð
fyrir stuðningi við héruðin í þessu mikla
nauðsynjamáli. Ættu þau að minnast
þess, og nota sér þá aðstoð eftir föngum.
Ekki þykir mér rétt að skiljast svo við
þetta merkilega mál, að ekki sé að lokum
getið um hið merkilega starf bræðra vorra
°g systi'a í Vesturheimi. Þeirra, sem langt
á undan heimaþjóðinni stofnuðu elliheim-
ilið Betil á Gimli með mikilli sæmd og
prýði. Það mun nú hafa starfað í 34 ár.
akranes
Enda þótt ég hafi nokkurt hrafl af göngn-
um til að segja eitthvað frá þessu, þykir
mér þó réttara að fá einhvern Vestur-
Islending til að rita þann þátt þessarar
ritgerðar. Vonandi tekst það, þótt einhver
bið verði á m. a. vegna fjarlægðarinnar.
Lokaorð.
Hér hefur nú verið rakin allrækilega
saga Elliheimilanna á voru landi, og lítil-
lega minnst á ævi ellimóðra á landi hér.
Er og ætlunin að gera þessu svipuð skil
með frændum vorum vestan hafs. Að öllu
þessu athuguðu virðist þetta vera heildar
mynd i samanþjöppuðu máli:
1. Að fyrr og seinna hefur gamalt fólk
hér á landi sætt misjafnri meðferð. Tíð-
um með það farið eins og skepnur eða
verr en það, en heldur ekki óvíða, eins
og væri það í fjölskyldutengslum.
2. Að breyttir tímar, annir og fólks-
leysi á heimilum hefur nú mjög torveld-
að þar vist gamalmenna, sérstaklega er
þau fara að þarfnast verulegrar aðhlynn-
ingar.
3. Að hér á landi hefur hin síðari ár,
verið unnið stórkostlegt og þakkarvert
átak i rétta átt á þessu sviði. Er Elliheim-
ilið Grund í Reykjavík, þar til sérstakrar
fyrirmyndar um húsakost, aðbúð og rekst-
ur allan. Þar hefur nú verið náð svo mikl-
um alhliða árangri, sem að breyttu breyt-
anda má víða leggja til grundvallar fyrir
sams konar starfsemi úti um byggðir
landsins.
4. Að með núverandi tryggingarlög-
gjöf, er auðvelt fyrir hæfilega stóra bæi
og byggðarlög landsins að koma sér upp
heimilum, til að annast með prýði við-
komandi gamalmenni, þar sem riki, bæir
°g byggðir greiða án umtals og togstreitu,
það sem ávantar að viðkomandi geti greitt
af eigin ramleik.
5. Að skyldan við gamla fólkið er nú
orðin ríkari en nokkru sinni fyrr og
almennari. Þ. e. ekki eins bundin við
heimili, ættir og óðul.
6. Að tækni-þróun, vísindi og rikari
skilningur á mannlegu eðli og þörfum,
hefur líka að því er snertir gamla fólkið,
opnað nýjan heim fyrir möguleika því
til handa i hinum margvíslegustu og
merkilegustu myndum. Til að læknast,
menntast, jafnvel taka upp að nýju
vinnu — við hvers manns hæfi. — Og að
njóta lífsins á ný í glaðri elli „undir silf-
urhærum".
7. Að hér sannar sagan ehn sem oftar,
að hér eru fyrst og fremst að verki af-
burða einstaklingar, að dugnaði, góðleik
og göfgi, sem markað hafa brautina og
fengið fjölda af góðu fólki til að fylgja á
Avarp
FLUTT 1 BlÖHÖLLINNI Á AKRANESI
18. JUNÍ 1944.
Frelsissól frá himni heiÖurn,
hœstum Drottins eftir leiSum,
lýsir vorum orðurn, eiðum,
ylgeislana sendir þjóS.
Nú er sigur fenginn fagur,
fullveldisins runnin dagur.
Nú má þjóSar hækka hagur,
hennar framtiS verSa góS.
ForSum landsins frelsisveldi
fargaS var meS blóSi og eldi.
ÞjóSin frá sér forráS seldi,
fékk í staSinn kúgun, böl.
Munum vorra áa eymdir,
engir tímar hverfi gleymdir,
ei svo verSum aftur teymdir
út í sömu neyS og kvöl.
Munum þaS, aS brœSraböndin
binda hlýtur dygga höndin,
eigi aS verSa lýSfrjáls löndin,
lýSveldiS því byggist á.
Oft er reynslan þung aS þola,
því, sem rotnar fljót aS skola.
Af því fer svo margt í mola
aS menn ei höndum saman ná.
Stígum þvi á stokk rneS heitum,
stálvilja og viti beitum,
til aS grasSa sár í sveitum,
sœld aS búa dal og strönd.
Allar lindir auSsins nýtum,
ei um völdin framar kítum,
frarn á miSin fleyjum ýtum,
félagsmála treystum bönd.
Okkar býSur blessuS móSir.
BrautrySjendur reynumst góSir.
Hraustir, þolnir, hyggnir, fróSir,
hagsæld falli þjóS í skaut.
Hennar ávallt heilla biSjum,
hennar allra tíma niSjum.
Henni unnum, haria stySjum,
hún sé vor í sæld og þraut.
HALLBJÖRN E. ODDSSON.
Kvæðið er endurprentað, vogna mistaka á
prentun í siðasta blaði.
eftir svo takmarkinu verði náð: Að út-
vega hverju því gamalmenni, sem þess
þgrf með, vist á því heimili, þar sem allt
verði gert, sem unnt er til að það geti
lokið lífinu i sátt við Guð og menn. Og
að hver kynslóð þurfi ekki að hafa sam-
vizku af því, hvernig hún í þessum efn-
um breytti við hina öldruðu sveit.
33