Akranes - 01.03.1949, Qupperneq 18

Siómannastofan á Akranesi tók til
starfa 6. marz 1949
I. Vígsla heimilisins hófst með hátíð-
legri athöfn fyrir almenning kl. 14.00,
sunnudaginn 6. marzs.
Ólafur B. Björnsson, forseti bæjarstjórn-
ar hélt ræðu og afhenti húsið af hendi
bæjarins til þessa starfs. Hann rakti að-
draganda og gang byggingarmálsins og
gat um ýmsa erfiðleika, sem við hefði
verið að etja um efnisútvegun og áhalda,
sem mikið hefði seinkað þeirri starfrækslu,
sem hér átti að hefja.
Næstur talaði af hendi sjómanna Svein-
bjöm Oddsson, stjóraarmaður í Verka-
lýðsfélagi Akraness. Þakkaði hann þessa
framkvæmd, og gat um nauðsyn og gagn-
semi slíkrar stofnunar fyrir sjómenn,
heima og heiman. Hann gat um þá mann-
bót og menningarbrag, sem þetta heimili
ætti og þyrfti að geta orðið þeim, sem
þangað þyrftu að sækja.
Þá hélt sr. Jón Guðjónsson sóknar-
prestur fallega vígsluræðu og lýsti og
bað blessunar yfir hús og það starf, sem
væri nú verið að hefja.
Nokkrir menn úr karlakórnum Svanir
sungu þessi lög undir sjóra Geirlaugs
Ámasonar: Mikli Drottins dýrð sé þér.
Akranes, kvæði eftir Bagnar Jóhannes-
son skólastjóra. ísland Hrafnistu menn
(lag Inga T. Lárussonar). Heyrið morgun
söng á sæniun. Faðir andanna, og Joks
Island ögrrnn skorið.
II. Kl. 5 þennan sama dag bauð stjórn
Sjómannastofunnar, bæjarstjóm og stjóra-
um ýmsra félagssamtaka í bænum, sem
næst standa þessu starfi til kaffidrykkju
í tilefni dagsins. Eftirtaldir menn og kon-
ur héldu ræður í hófinu, þar sem þeir í
eigin nafni og félaga sinna færðu heim-
ilinu kveðjur og árnaðaróskir og gjafir:
1. ÍJtvegsmannafélag Akraness gaf
vandað útvarpsviðtæki.
2. Friðrik Hjartar skólastjóri flutti
kveðjur Rótaryklúbhs Akraness, sem gaf
heimilinu útskorna vegghillu.
3. Hálfdán Sveinsson, formaður Verka-
lýðsfélags Akraness, flutti kveðjur félags-
ins, sem gaf vandað skrifborð.
47. Melur (Byggður 1864, er enn til).
48. Krókur (Byggður 1864, er enn til
og yerður við Krókatún).
49. Hákot (Byggt 1863 eða '64, er enn
til, og er nú við Kirkjubraut 28).
50. Litlabrekka (Byggð 1865, er enn
til, og er við Heiðarbraut 33).
51. Kirkjuvellir (Byggðir 1867. Eru enn
til, eri eiga að hverfa samkv. hinu
nýja skipulagi. Þar hefur nýja
sjúkrahúsið verið reist).
4. Vilborg Þjóðbjörnsdóttir, formaður
Kvennadeildar Slysavarnarfélagsins flutti
kveðjur síns félags, sem gaf heimilinu tvo
þríarma kertastjaka.
5. Ragnar Jóhannesson skólastjóri flutti
kveðjur og árnaðaróskir Gagnfra'ðaskól-
ans og Stúdentafélagsins, og afhenti frá
félaginu gjöf til heimilisins, 2 skáktöfl.
6. Sr. Jón Guðjónsson afhenti heimil-
inu að gjöf frá sér og frú sinni bibiíur r,
þremur túngumálum (íslenzku, dönsku
og ensku), ásamt fallegri hillu. Voru jiær
áritaðar af honum og viinað í tvo ritn-
ingarstaði, er hann las en allir viðstaddir
risu úr sætum sínum á með-\n.
7. Sr. Jón Guðjónsson flutti og kveðju
Slysavarnadeildarinnar Hjá’.pin og af-
henti frá deildinni tvær fánastengur og
likan af Björgunarskútunni Sæbjörgu.
8. Friðjón Runólfsson talaði lyrir hiind
Stúkunnan Akurblóm og fa^rði heimiLinu
gjöf frá henni, fánastöng með I.O.G.T.
fána á.
Auk þessara gjafa og ávarpa fluttu
eftirtaldir ávörp og árnaðaróskir heimil-
inu til handa: Guðmundur Guðjónsson,
f. h. Skipstjórafélagsins Hafþór. Griðlaug-
ur Einarsson bæjarstjóri af hendi Akra-
nesbæjar. Jóhann S. Jóhannsson af hendi
Sjómannadeildar Verkalýðsfélagsins. Jó-
hann B. Guðnason af hendi Sóknarnefnd-
ar Akraneskirkju. Niels Kristmannsson af
hendi Ungmennadeildar Slysavarnadeild-
arinnar Litla höndin. Þá flutti hinn há-
æruverði preláti séra Friðrik Friðriksson
kveðjur sinar og árnaðaróskir til handa
þessari stofnun. En hann var fyrsti maður
(fyrir aldamót), sem hér á landi vakti
athygli á nauðsyn og gagnsemi þessa
starfs og stofnaði og starfrækti í sambandi
við K.F.U.M. í Reykjavík hinn fyrsta
vísir til þessa starfs þar.
Að lokum þakkaði Ölafur B. Björnsson
fyrir hönd Sjómannaheimilisins allar
hinar ágætu gjafir, velvilja og árnaðar-
óskir, sem hér hefðu verið fram bornar,
svo og annan stuðning og velvilja, sem
starfseminni hefði þegar verið sýndur.
52. Litliteigur (Byggður 1868. Er enn
til, en á að byggjast upp á sömu
lóð, við sanmnefnda götu).
53. Sandur I. (Byggður 1868, er enn
til, og er nú við Krókatún 4).
54. Smiðjuvellir (Byggðir 1868, stendur
enn sbr. það sem hér að framan
segir).
Næsti kafli — sem vonandi hefstr i
næsta blaði — er 4. kafli, 1870—1900, og
heitir: Byggingar batna.
Hann bað viðkomandi að flytja kveðjur
stofnunarinnar og þakklætj fyrir allar
gjafirnar og margvíslega sýndan velvilja.
Forstöðukona heimilisins hefur verið
ráðin ungfrú Svanlaug Jónsdóttir og með
henni hefur og verið ráðin ungfrú Sigur-
laug Sigurðardóttir.
Að lokum bað Háldán Sveinsson, sem
var veizlustjóri, alla að rísa úr sætum og
hylla sjómannastétt Akraness og Akranes-
bæ með ferföldu húrra. I samsætinu, sem
fór hið bezta fram, var mjög mikið sungið;
Undirleik annaðist Geirlaugur Árnason.
Ólafur Hvanndal
sextugur
Hugsjónamenn og brautryðjendur faræ
tiðum svo geyst, að samtíðin fylgist ekki
með þeim og viðurkennir ekki „frum-
hlaup“ þeirra fyrr en seint og síðar meir.
Hún togar stundum svo verklega í þá, að
framkvæmdum seinkar, eða þær komast
jafnvel aldrei í framkvæmd. Ólafur
Hvanndal er listrænn hugsjónamaður og
mikilsverður brautryðjandi í prentmynda-
gerð hér á landi. Á vegi hans urðu margir
erfiðleikar og hann varð — eins og hans
líkar — að glíma við skilningssljóa sam-
tíð. Þegar hann var að nema prentmynda-
gerð í útlöndum og brjótast í að flytja
þessa mikilsverðu nýung heim, þá svalt
hann, eins og margir íslenzkir námsmenn
hafa orðið að gera, — þar til þá síðustu
áratugina.' —
Ólafur Hvanndal var svo langt á undan
tímanum, að þegar hann kemur heim með
nýtízku prentmyndatæki, vantaði enn raf-
Ijósatæknina til þess að þetta gæti tekizt.
Fyrst í stað var því ekki hægt að framleiða
myndamótin nema þegar til sólar sást.
Skammdegið var því eyðilegt fyrir blaða-
og bókaútgefendur. Rafmagnið kom til-
tölulega fljótt, svo nú var hægt að vinna
nótt sem dag, einnig í mesta skammdeginu.
Atorka Ólafs og umbrot öll til þess ao
koma þessari hugsjón sinni í framkvæmd
— utanlands og innan — kostaði liann
heilsuna. Þannig hefur þetta ávallt verið,
að menn urðu að láta lífið eða eitthvað
af heilsunni til þess að koma hugsjónum
sínum að meiru eða minna leyti í fram-
kvæmd. Á þann veg hefur svo að segja
hver kynslóð fjölda „morða“ á sinni sam-
vizku. Frá sjónarmiði hugsjóna- og lista-
manna er ekkert of dýru verði keypt til
þess að verkefni þeirra geti orðið að veru-
leika, samtíð og framtið til gagns og gleði.
Ólafur Hvanndal átti sjötugs afmæli 14.
marz s. 1., og í haust verður prentmynda-
gerð hans 30 ára. Ég óska honum til ham-
ingju og blessunar með hvort tveggja.
Ó.B.B.
42
AKRANES