Akranes - 01.11.1949, Blaðsíða 10

gildi þessarar slysni. Fyrsta „trikk“‘-kvik-
myndin hafði orðið til af einskærri til-
viljun. Meliés hafði nú fundið Sesam-orðið
að hinum dulda töfraheimi kvikmynd-
anna, sem honum hafði rennt grun í, að
til væri og sem hann hafði leitað að. Hann
tók nú til óspilltra málanna. Með hjálp
kvikmyndalinsunnar tókst honum að töfra
fram ótrúlegar myndir fyrir sjónum
manna. Hann lét menn hverfa, hann lét
þá fljúga um loftið, og hann lét þá breyt-
ast í óargadýr. Imyndunarafl hans virt-
ist ekki neinum takmörkum háð. Hann
framleiddi hverja „trikk“-myndina á
fætur annari, og menn stóðu höggdofa af
undrun gagnvart hinum ótrúlegu töfra-
brögðum Meliés í hinum lifandi myndum.
Og þegar sami leikarinn talaði við sjálfan
sig í sömu myndinni, þá undruðust keppi-
var nú ljóst, að keppinautar hans létu sér
ekkert fyrir brjósti brenna. Og svo komu
nýir menn 'fram á sjónarsviðið með nýja
tækni og nýjar hugmyndir. Samkeppnin
fór að verða geysileg. Og nafn Meliés fór
að fölna á himni kvikmyndanna. Hann
hélt samt áfram að framleiða kvikmyndir
til ársins 1914, er heimstyrjöldin fyrri
skall á. Snillingurinn Meliés varð undir
í samkeppninni um heimsmarkaðinn. —
Meliés hafði frá því fyrsta selt kvikmynd-
ir sinar, en með þessu móti bagnaðist hann
ekki eins og hann hefði annars getað. Am-
eríkanar tóku upp á því að leigja þær til
ákveðins tíma og reyndist það iniklu arð-
bærari aðferð. Hin harða samkeppni hratt
Meliés i skuggann. Og svo vildi honum
það óhapp til, að brotizt var inn í útbú
hans í Ameríku og fjögur hundruð frum-
kvikmyndirnar til vegs og virðingar í
augum hins menntaða heims, verður aldrei
of metinn. Margt í tækni hans er notað
í kvikmyndum enn þann dag í dag. Og
það var vegna afreka hans, að Amerískar
kvikmyndir fóru að fá, listrænt gildi árið
1903 eða átta árum siðar.
Meira
_____________________TIL SÁLAR
OG LÍKAMA
Hin heilaga glóÖ
„Orðið, sem kom til Jeremía frá Drottni,
svohljóðandi: Nemið staðar við hlið musteris
Drottins og boða þar þessi orð og seg: Heyrið
orð Drottins, allir Judeumenn, þér, sem gangið
inn um þetta hlið, til þess að falla fram
fyrir Drottni. Svo segir Drottinn hersveitanna,
Guð Isarels: Bætið breytni yðar og gjörðir;
þá mun ég láta yður búa á þessum stað.
Reyðið yður ekki á lygatal, er menn segja:
Þetta er musteri Drottins, musteri Drottins,
musteri Drottins. En ef þér bætið breytni yðar
og gjörðir alvarlega, ef þér iðkið réttlæþ í
þrætum inanna á milli, undirokið ekki út-
lendinga, munaðarleysingja og ekkjur, og út-
hellið ekki saklausu blóði á þessum stað, og
eltið ekki aðra Guði — yður til tjóns, — þá
vil ég láta yður búa á þessum stað í landinu,
sem ég gaf feðrum yðar frá eilifð til eilifð-
ar . . . .
Hlýðið minni raustu, þá skal ég vera yðar
Guð og þér skulið vera min þjóð, og gangið
jafnan á þeim vegi, sem ég býð yður, til þess
að yður vegni vel. En þeir heyrðu ekki og
lögðu ekki við eyrun, en fóru eftir vélráðum
sins illa hjarta, og sneru við mér bakinu, en
ekki andlitinu. Frá þeim degi, er feður yðar
fóru burt af Egyptalandi, og fram á þennan
dag. hefi ég stöðugt, dag eftir dag, sent þjóna
mína, spámennina. til yðar, en þeir heyrðu
mig ekki og lögðu ekki við eyrun, heldur
gjörðust harðsvíraðir og breyttu enn ver en
forfeður þeirra. Og þótt þú talir öll þessi orð
til þeirra, munu þeir ekki hlýða á þig, og
þótt þú kallir til þeirra, munu þeir ekki svara
þér. Seg því við þá: Þetta er þjóðin sem eigi
hlýðir raustu Drottins, Guðs þíns, og engri
umvöndun tekur; horfin er trúfestin, já, upp-
rætt úr munni þeirra.“
Jeremia, 7. 1—7 og 23—28.
s______________________________________J
BjargaSi lífi sínu.
Maður nokkur, sem er nýkominn frá Am-
eriku segir svo frá: „Þegar ég var í Kali-
forniu, elti mig einu sinni bjamdýr, en ég
forðaði mér upp í tré og bjargaði þannig
lífi mínu.“
„Nú, en birnirnir leika sér að þvi að
klifra upp eftir trjám.“
„Að visu, en þessum varð nú ekki kápan
úr því klæðinu, þvi að ég dró tréð upp á
eftir mér.“
Þekkti hann ekki.
„Þekkirðu „Rakarann í Sevilla"?
„Nei, ég raka mig alltaf orðið sjálfur með
rafknúinni vél meira að segja.“
pautar Meliés og þeir sögðu: Hvernig fer
Jhanri að þessu?
Meliés hafði náð tökum á töfrabrögðum
pcvikmyndanna, sem enginn annar þekkti.
JFlestar myndir, sem Meliés bjó til, voru
úr heimi ævintýranna, kryddaðar tækni-
legu hugmyndaflugi Meliés sjálfs. Árið
1900 hafði hann framleitt 200 slíkar
myndir. Myndir þessar voru sýndar um
allar jarðir við geysilega aðsókn og hrifn-
’ingu áhorfenda. Þær voru svo eftirsóttar
í Bandaríkjunum að Amerskir kvikmynda-
framleiðendur gerðu „kópíur“ af þeim og
seldu þær undir nýjum nöfnum. Eftir því
sem Melies óx fiskur um hrygg, varð hann
stórtækari í efnisvali. Kvikmynd hans
„öskubuska“ (Cinterella) fór sannkallaða
sigurför um allan heim. Mynd þessi var
þó aðeins í tólf myndum (senum). Svo
lagði Meliés í það stórvirki að kvikmynda
,Mærina frá Orleans1 (Jeanna d’Ark) með
500 leikendum, alla í leikbúningum. Hann
kvikmyndaði söguna „Förin til tunglsins“
eftir Jules Veme. Kvikmynd þessi var í
tæknilegu tililiti lang fullkomnasta mynd-
in, sem gerð hafði verið til þessa. Amer-
ískir kvikmyndaframleiðendur „koper-
uðu“ hana miskunarlaust og seldu hana
með miklum hagnaði. Meliés mótmælti
„þjófnaði“ þessum opinberlega. Honum
Leiksvið hjá
Meliés.
Sköllotti
maðurinn í miðju
er Meliés sjálfur
að leiðbeina
flokknum.
myndum (negatívum) stolið. Og svo fór
að lokum, að hann varð að gefast upp. —
Hann var orðinn svo snauður, að hann
varð að selja allar frummyndir sinar
ruslasala fyrir smánarverð. — Og Meliés
hvarf sjónum manna. Það heyrðist ekkert
af honum í fjórtán ár. Enn 1928 kom
hann aftur í leitirnar. Einhver þekkti
hann á götum Parísar. Hann var orðinn
bláfátækur blaðasali. Nokkrir fornir vinir
hans slógu saman i litla tóbaks- og sæl-
gætisbúð handa honum. En þegar hann
var ekki lengur fær um að sjá um sæl-
gætissöluna, tók Chambre Syndicale
Fransais de Cinématographe, sem hann
hafði sjálfur stofnað og staðið fyrir í tíu
ár, hann upp á arma sér og kom honum
fyrir á elliheimili fyrir farlama leikara.
Þar andaðist hann 22. janúar 1938 sjötíu
og sjö ára að aldri.
Meliés var spámaður nýs menningar-
tímabils, er hófst með uppgötvun kvik-
myndanna. Hann var og hinn ótrauði
brautryðjandi nýrrar hugsjónar í uppeldi
og menningu. Og hann lifði í starfi sínu
samkvæmt hugsjón sinni. Hann leitaðist
ávallt við í myndum sínum, að slá á hin-
ar æðri hvatir mannsins. Hann forðaðist
saurugleikann í öllum myndum sinum.
Þáttur sá, er hann átti í því að hefja
130
AKRANES