Dagblaðið Vísir - DV - 20.11.2004, Síða 30

30 LAUGARDAGUR 20. NÓVEMBER 2004
Helgarblað DV

Flatböku-
saga
Flatbakan eða pítsan er talin að
minnsta kosti2500 ára oghreint
ekki afítölskum uppruna.
.Almælteraðá
blómaskeiði Darí-
Agp - rjíy usarmiklaog
• ' persneska heims-
veldsins, 521-486
fr.Krist, hafí her-
menn Daríusar oftar en ekki bakað
flatbökur á skjöldum sínum í sand-
auðnum Mið-Austurlanda og sett á
þær ost og döðlur.
Nokkuð vestar skrifaði Marcus
Porcius Cato fyrstu sögu Rómar.
Hann fæddist234 árum f.Kr. og gaf
sér tíma til að nefna í Rómarsögu
sinni fiata, kringlótta deigið sem
ólifuolíu, kryddjurtum og hunangi
var dreift á áður en það var bakað
á sjóðheitum steinum.
Virgill setti Eneasarkviðu saman
laust fyrir upphafokkar tímatals. Á
einum stað lætur hann
hetjuna setjast í
skugga trés og taka
frambrauðsínog
hveitikökur. Hann og
félagarnir gæða sér á
krásum þessum og nýlesnum
ávöxtum. Tekið er sérstaklega fram
að þeir eti diskana undan matnum
og kemdur þá mörgum fíatbökur i
hug. Eneas kom úr hinni föllnu
Trjóju en verið getur að hetjan hafi
aldrei kynnst flatböku, að Virgill
hafí bara látið hana snæða það
sem honum sjálfum þótti gott.
Matreiðslubók Aiciusar kom út á
fyrstu öld; hann mælir með því að
settur sé kjúklingur á flatbökudeig,
furuhnetur, ostur, hvítlaukur,
mintulauf, pipar og ólífuolía áður
en deiginu er skellt í ofn. I Pompei
og Neopolis, síðar Napólí, hafa
fundist pítsusjoppur með ofnum og
öllu. Líður nú og bíður
þar til til tómatur-
inn berstfrá Perú
til Evrópu áfyrri
hluta 16. aldarog
er umsvifalaust
settur á pítsur suður í Napólí. Árið
1889 dvöldu Umbertó kóngur I. af
Ítalíu og Margheríta kona hans i
sumarhöll sinni i Napólí og réðu til
sín helsta meistara borgarinnar til
að gera sér pítsu. Hann gerði þrjár
tegundir og þar afeina í ítölsku
fánalitinum, eða með mozzarella-
osti, basilíku og tómötum. Marg-
herítu drottningu þótti allar pítsur
meistarans gómsætar en þessi sínu
best. Hann gerði sér því lítiö fyrir og
nefndi fíatbökuna í höfuðið á
drottningunni, Pítsa Margherita.
Um svipað leyti voru ítalir margir í
óða önn að flytja til nýja heimsins
og tóku pítsuna með sér. Árið 1905
varfyrsta„pltserían“opnuð I Chi-
cago og milli þess að
berja á herjum Mús-
sólínis á Ítalíu í siðari j
heimsstyrjöldinni
rifu bandarískir her-
menn i sig pítsur. Upp
úr 1950 varð pítsan heims-
fræg í Bandaríkjunum, ekki síst fyrir
orð Deans Martin;„When the moon
hits your eye like a big pizza pie,
that's amore". Frosn-
. ar pitsur komu svo á
j markað 1957 og hef-
urekkiveriðlátá
flatbökuáti síðan.
HVENÆR FÓRSTU
SÍÐAST ÚT AÐ BORÐA?
„Ég fór á Argentúiu fyrir nokkr-
um dögum í tilefni afmælis míns.
Við Skjöldur vorum að frá átta til
rúmlega eitt og hver gæðaréttur-
inn rak annan. Við fáum stundum
Ingvar sjálfan til að setja saman
alls konar for- og smárétti
handa okkur og velja vín,
þannig að réttimir koma
stöðugt á óvart. Þetta var
hreinasta matar-
orgía."
Kormákur Geir-
harðsson veitinga-
maður.

v:
Vinnutími þingmanna er síbreytilegur og Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir segir
þau Einar Örn Stefánsson sjaldnast ná að snæða saman kvöldverð, ekki einu sinni
um helgar. Hún skemmtir sér við lestur matreiðslubóka og hefur gaman af að elda
fyrir þau og gesti þeirra þegar þingfundir, flokksfundir og ráðstefnur leyfa.
Ásta Ragnheiður Jó-
hannesdóttir „ Vinnudag-
ar þingmanna eru óút-
reiknanlegir fyrirfram."
SilungsflökAstu R.
Silungsflök
(efhann erekki til má nota lax)
Fiskikrydd frá Pottagöldrum, en
Knorr eða Gevalia duga líka.
Kryddinu stráð eftir smekk yfir
fiskinn. Honum svo skellt ásamt
örlítilli ólífuolíu á pönnu, en grill er þó
betra. Steiktur gegnum roðið og ekki
snúið við. Efum eldisfisk erað ræða
leitar fitan upp í kjötið og gefur gott
bragð.
Léttsteikt grænmeti
Nýjar kartöflur með hýði skornar í
sneiðar.
Niöurskorið grænmeti úr ísskapnum,
svo sem gulrætur, sveppir, brokkólí,
blómkál o.s.frv. Svissað á pönnu með
léttri ólífuolfu.
„Svo má alveg skera niður tómata og
agúrkur og bera með ásamt krydd-
aðri kotasælu," segir Ásta Ragnheið-
ur Jóhannesdóttir.
Margt löOrandi í sykri
ag aakaefaiiai begar aO er géO
. „Vinnudagar þingmanna eru ansi
misjafnir og nánast ómögulegt að
skipuleggja sameiginlega fjölskyldu-
kvöldverði," segir Ásta Ragnheiður
Jóhannesdóttir. „Ég er farin að borða
heitan mat í þinginu í hádeginu en
snarla svo eitthvað fljótlegt handa
Einari Emi á kvöldin. Helgamar em
sama marki brenndar, þá er maður á
fundum eða ráðstefnum um allan bæ
eða úti á landi."
Lestur matreiðslubóka
Ásta Ragnheiður segist lesa mat-
reiðslubækur sér til ánægju. „En það
er ekki þar með sagt að ég fylgi upp-
skriftunum lið fyrir lið. Ég horfi á þær
en elda svo eftir minni, því sem hendi
er næst og eigin hugmyndaauðgi. Og
stundimar í eldhúsinu em ákaflega
notalegar, maður spáir í matinn um
leið og rnaður hugleiðir vinnunna og
stöðunayfirleitt."
Fiskur og aftur fiskur
„Ég er vitlaus í allan fisk nema sig-
inn,“ heldur Ásta Ragnheiður áfram.
„Og yfirleitt reyni ég að elda fremur
einfaldan og fljótlegan mat, forðast
flóknar uppskriftir. Maður er alltaf á
hlaupum á síðustu stimdu og kaupir
inn í leiðinni. Kjöt hef ég svona í
bland um helgar en innmatur er ekki
mikið á borðum hér. Smakka hann
stundum í mötimeytinu í þinginu.
Grænmetí nota ég mikið, ég gjör-
breytti mataræðinu fyrir nokkm og
legg nú mesta áherslu á hollan og
ferskan mat og vatn hef ég alltaf við
höndina."
Innihald fæðunnar
„Með breyttu mataræði jókst svo
áhugi minn á innihalda matvörunnar
og finnst oft ýmislegt skorta í þeim
efiium. En komst líka að því að margt
er ótrúlega löðrandi í aukaefnum,
eins og til dæmis sumar kryddblönd-
ur svo ekki sé nú talað um hvíta syk-
urinn sem alls staðar leynist og læðist
aftan að manni. Ég forðast hann og
hef í leiðinni rekið mig á að á umbúð-
um getur staðið að fæðan sé fitulaus
en um leið getur hún verið full af
sykri, “ segir Ásta Ragnheiður og tekur
tÚ við að útbúa grilluð silungsflök
með léttsteiktu grænmetí. „Þetta er
ákaflega fljótgert en herramanns-
matur engu að síður."
rgj@dv.is
Fjögur draumahús í New York
Zagat-leiðsögubókin um veit-
ingahús New York er komin út fyr-
ir 2005 og staðfestir toppstöðu
uppáhaldsveitingahúsa minna,
Oyster Bar, Gramercy Tavern, Got-
ham Bar og Union Square Cafe.
Aðeins Oyster Bar er nógu gamall
til að hafa verið í leiðsögubók
minni frá 1988, en öll hafa þau
lengi verið á vefsíðu minni travelt-
est.is.
Samanlagt eru þetta veitinga-
húsin Qögur, sem velgja París und-
ir uggum sem þungamiðju matar-
gerðarlistar í heiminum. Áð vísu er
París enn bezt í nýklassískri og ný-
franskri eldamennsku, en New
York hefur tekið við sem forustu-
borg í leit kokka inn á ný svið, þar
sem tekin eru inn áhrif frá mat-
reiðslu í öðrum löndum og heims-
hlutum, Ítalíu, Rómönsku Ameríku
og Asíu.
öll þættu þessi fjögur veitinga-
hús ódýr á íslandi, enda hefur doll-
arinn hríðfallið I verði. Þrfiéttaður
kvöldmatur kostar 3000-4000
krónur á mann þar á bæ, helmingi
minna en hann kostar á toppstöð-
um Reykjavíkur. Ef Iceland Express
flygi til New York, mundi ég af-
skrifa Reykjavík gastrónómískt og
fara nokkrum sinnum á ári til New
York til að fara út að borða.
Oyster Bar Bezta sjávarrétta- og borövins-
húsiö í New York
Gotham Bar Einfaldar og ákveönar llnur I
bragöi og ilmi.
Oyster Bar er bezta sjávarrétta-
og borðvínshúsið í New York. Þar
er ekki notaður frystir eða ör-
bylgjuofn og ekki stunduð svo flók-
in matreiðsla, að fiskbragðið
hverfi. Mest er gufusoðið og grill-
að. í kjallara Grand Central-járnb-
rautarstöðvarinnar á horni 42.
strætis og Vanderbilt-brautar sitja
gestir í bergmáli undir risastórum
Gramercy Tavern Krá með huggulega inn-
réttuöu veitingasvæði.
Union Square Cafe Sveitaleg, ítöisk matr-
eiösla.
hvelfingum, þar sem fjöldi af ber-
um Ijósaperum lýsa franskt reitaða
dúkana. Síminn er 212 490 6650,
lokað sunnudaga.
Gramercy Tavern er að grunni
krá með skrautlegum bar frammi,
og huggulega innréttuðu veitinga-
svæði í blómaskrúði innan við
hann. Þar er boðinn fastur matseð-
ill á 70 dollara, matreiðslan er
New York
Veitingarýni
bandarísk og margvísleg góðvín
eru seld í glasatali. Þjónusta er afar
þægileg og alþýðleg á þessum há-
vaðasama stað við 20. stræti milli
Broadway- og Park-brautar. Sím-
inn er 212 477 0777, lokað í hádeg-
inu um helgar.
Gotham Bar leggur áherzlu á
einfaldar og ákveðnar lfnur í
bragði og ilmi, matreiðslan er
bandarísk og gefur gott verð á föst-
um matseðli í hádeginu. Matsalur-
inn er á tveimur misháum gólfum í
nútímalegum stíl með risavöxnum
ljósaskermum í lofti. Hressir gestir
sitja mest á neðra gólfinu við 12.
stræti miili 5. brautar og University
Place. Síminn er 212 620 4020.
Union Square Cafe býður upp á
sveitalega matreiðslu, ættaða frá
Ítalíu, og býður hógværa, ítalska
þjónustu. Borðað er í þremur söl-
um, sem alltaf eru fullir af fjörugu
fólki í þægilegum stólum við 16.
stræti milli 5. brautar og og Union
Square. Síminn er 212 243 4020,
lokað í hádeginu á sunnudögum.
Ég held það væri ráð fyrir ís-
lenzka veitingamenn að sækja
þessa staði og kanna, hvort ekki sé
hægt að læra eitthvað af þeim.
Jónas Kristjánsson