Freyr - 01.01.1949, Page 14

8
FREYR
legum sjónarmiðum. Þó er engin ástæða
til að ganga fram hjá þessum góðu, gömlu
stofnum, fyrst skipuleggja skal smáhesta-
ræktina á annað borð.
. En einnig mun verða óhjákvæmilegt, að
álitlegum hóp þeirra stórhesta, sem flytja
þarf inn, sé ráðstafað til skipta í þessu
augnamiði. Nauðsynlegt er, að samkomu-
lag náist milli þeirra landshluta og hér-
aða, sem yfirleitt fallast á skipti og flutn-
inga smáhesta, svo að hægt verði að flytja
hryssur og kynbótahesta milli landshluta
án þess, að hlutaðeigandi héraðsstjórnir
setji hömlur í veginn.
Félagið „Þýzka smáhestaœttbókin“ er
þann veg skipuð, að tryggð er nægileg í-
hlutun hins opinbera, í stjórn þess eru 5
fulltrúar, sem viðurkenndir eru af stjórn-
um hlutaðeigandi landsvæða og héraða.
Sérstaklega er áríðandi fyrir áætlun
hrossaræktarinnar, að beztu kynbótafolar
verði verðlaunaðir og síðan keyptir til sam-
eiginlegs uppeldis, sem fari fram eftir fag-
reglum í uppeldisstöð fyrir stóðfola, sem
koma verður upp.
í sambandi við þessa uppeldisstöð verður
að koma upp heilu neti kynbótastöðva,
sem samvinnufélög og reyndir hrossarækt-
arbændur annast um. Seinna mun ég sýna
fram á, hversu mikilvæg slík uppeldisstöð
verður, auk viðurkenndra stofna í einka-
eign, er leysa skal sameiginlega spurning-
una um smáhestagerðina.
Þess vegna er það gleðilegt, að hin þýzka
stjórn landbúnaðar og skógræktar, á her-
námssvæði Rússa í Þýzkalandi, skuli á
fjárlögum sínum hafa gert ráð fyrir fjár-
veitingu til umræddrar folauppeldisstöðvar.
II.
Lesi maður gaumgæfilega fagrit, land-
búnaðartímarit og blöð, vaknar ef til vill
sú hugmynd hjá einstökum lesendum, að
hestanna gæti lítið sem ekkert í landbún-
aðinum vegna þess, hve framleiðsluskilyrði
og framleiðsluhættir eru nú breyttir frá
því, sem áður var. Sumum kann að virðast,
að tilveruréttur hestanna í smábúskapnum
sé aðeins til bráðabirgða vegna brýnnar
þarfar á dráttardýrum, en von bráðar muni
menn taka kýr til dráttar í stað þeirra. Sú
ráðstöfun er eflaust rétt, hvað snertir stór-
hesta á þeim jörðum, sem komið var á fót
með endurbótum á landbúnaðarlöggjöfinni,
því að ógerlegt er að taka það mikið akur-
lendi af 5—8 ha jörðum undir hafrarækt,
sem hafrafóðurþörf stórhestsins krefur.
Af þjóðhagfræðilegum ástæðum er ekki
hægt að sjá af svo miklu landi frá fram-
leiðslu nytjajurta til manneldis, og það
getur smábóndinn heldur ekki, eigi bú-
skapur hans að bera sig. Stórhesturinn
krefst einmitt ákveðins kraftfóðurmagns,
sem skynsamlega rekið smábýli getur ekki
látið af hendi rakna né bœtt með 'óðrum
hagkvœmum fóðurtegundum.
Allt öðru máli gegnir um smáhestinn, og
því er það rangt að gera slíkan mun á
notkun kúa og smáhesta sem dráttardýra
í búrekstrinum, að mönnum förlist sýn
góðs og ills.
Eflaust er kýrin eðlilegasta dráttardýr
nýbyggjans, þar eð hagar og engjar full-
nægja næstum til hlítar fóðurþörf hennar.
Þar að auki lækkar nyt dráttarkúa hlut-
fallslega lítið þrátt fyrir beitingu fyrir
drátt, og slíkt má einnig fyrirbyggja ger-
samlega með kraftfóðurgjöf. Aukaatriði er
það, að enn bíður úrlausnar að finna upp
rétta gerð aktygja og akuryrkjuáhalda,
sem eingöngu sé miðað við dráttarkýr. Til-
sjónarnefnd með tækni í landbúnaðinum
hefir tekið þessi mál til nákvæmrar með-