Freyr - 01.09.1952, Qupperneq 3

XLVII. ARGANGUR NR. 18
REYKJAVÍK, SEPTEMBER 1952.
Orf og hrífa
Á þessari öld véla og vélgengis finnst
sumum það nokkuð utan gátta að minnast
á handverkfæri eða önnur tæki, sem afar
okkar og feður — og meira að segja við
sjálfir, margir hverjir — notuðum og skoð-
uðum sem afbragðs hjálparmeðul til þess
að skila viðunandi eða góðum dagsverk-
um í hversdagsstörfum. En þó að vélaöldin
sé almenrl getur það ekki talizt utan gátta
að minnast á orf og hrífu. Ennþá eru þessi
tæki í tízku og verða það um langa stund,
þó að afrek þeirra séu ekki svo víðtæk sem
áður var.
En þessi tæki hafa tekið endurbótum all-
miklum frá því, er áður gerðist. Stærsta
stökkið í þeim efnum hefir eflaust gerst
þegar fyrirtækið „IÐJA“ á Akureyri hóf
framleiðslu á amboðum úr aluminium, eða
alumini, eins og málmur þessi jafnan er
nefndur á íslenzku. í tilefni af að Iðja er
tvítug á þessu ári átti Freyr tal við upp-
hafsmann og uppfinningamann alúmínam-
boðanna, Sveinbjörn Jónsson, til þess að
grennslast um athafnir Iðju í þágu ís-
lenzkra bænda.
—• Það eru nú 20 ár síðan þessi fram-
leiðsla hófst, tjáir Sveinbjörn. Frumkvæð-
ið að því, að alúmínamboðin urðu til, átti
eiginlega bóndadóttir úr Vatnsdal, Stein-
unn Frímannsdóttir, er síðar gerðist hús-
freyja á Möðruvöllum. Hún hafði svo oft
kennt í brjósti um veslings stúlkurnar, sem
þráfalt hlutu að raka með vatnsósa tréhríf-
um.
— Og þú lagðir heilann í bleyti til að
ráða bót á þessu?
— Ja-á, ég gerði það og það tók mig tvö
ár að finna út, hvernig bezt mundi að gera
haus og skaft úr rörum. Lengst vafðizt það
fyrir mér hvað rörin ættu að vera sver og
úr hvaða alúmini.
— Léztu ekki prófa þær fyrstu áður en
eiginleg framleiðsla hófst?
— Jú, við vorum að reyna þetta, en fram-
leiðslan var ekki mikil í byrjun. Það var ár-
ið 1932 að ég hafði tvær alúminhrífur á
iðnsýningunni í Miðbæjarskólanum hér í
Reykjavík. Ég átti þá heima á Knararbergi
við Akureyri, en á leiðinni suður sýndi ég
Halldóri heitnum skólastjóra á Hvanneyri,
I