Freyr - 01.01.1953, Qupperneq 8

2
FREYR
hirða fólksins urn þá miðstöð andlegs lifs,
sem lengsta sögu á með þjóðinni.
Sú miðstöð er kirkj an.Er kirkjan rækt
og hirt eins og skyldi? Prestar og og söfn-
uðir geta sjálfsagt skoðað ástœðurnar hver
hjá sér í því efni hvernig hið andlega líf
er i hverri sókn og sveit. En sjálf bygging-
in — kirkjan sem hús — er atriði út af fyr-
ir sig og þarf ekki að vera að útliti né um-
gengni til samrœmis við andleg störf og
andlegt lif sóknarbarna. En ýmsir líta svo
á að þetta fari þó oft saman.
í öðru lagi má líta á umhverfi kirkjunn-
ar — hvílustað feðra og mœðra, afa og
amma og allra þeirra kynslóða, sem á und-
an þeim hafa lifað, en nú eru til grafar
gengnar. Hvernig er umhirða almennings
í islenzkri sveit um þessa hinztu hvílustaði
genginna kynslóða?
Kirkjan þarf ekki að vera að stœrð nema
við hœfi safnaðar, en hún getur verið
snyrtileg og henni vel við haldið þrátt fyr-
ir það. Því miður brestur nokkuð á að svo
sé alls staðar.
★
En hvað um kirkjugarðana? Um þá er
að segja, að eigi þeir að votta menningar-
stig fólksins, þá er það ekki á marga fiska.
Þetta finnur maður bezt — og kennir stund-
um sársauka við samanburðinn — þegar
tœkifœri gefst til þess að sjá og skoða
kirkjugarða annarra þjóða. Útlendingar,
sem liingað koma, stinga einatt saman
nefjum, eða láta hispurslaust i Ijós van-
þóknun sína á frammistöðu okkar um við-
hald, hirðingu og vörzlu kirkjugarðanna.
Og því miður — þetta er ekki ástœðulaust.
Ungmennafélög og kvenfélög hafa gengizt
fyrir ýmiskonar framtaki á sviði menning-
armála um sveitir landsins, en allt of óvíða
látið þetta mál til sín taka. Hér er þó veg-
legt verkefni til úrlausnar.
Hér er menningarmál, sem ekki þarf
mikla fjármuni til að hrinda áleiðis með
miklum árangri, en það þarf sameiginleg
átök og það þarf skipulagt starf og nokk-
urt erfiði á sig að leggja fyrir málefnið.
En þetta er veglegt hlutverk og mun
verða íslenzkum sveitum og sveitalífi veg-
legur virðingarauki, og lyfta menningu
þeirra nokkur þrep upp á við, ef til bóta er
ráðið.
Hafin er alda stór og þung, sem vekja
skal til dáða unga og gamla, til þess að
lyfta fornri frœgð Skálholtsstaðar og efla
staðinn á ný. Er þetta fyrirhugað m. a.
með því að endurreisa Skálholts-
kirkju. Þetta er veglegt hlutverk, sem
allir œttu að styðja. En það er bara einn
þáttur — mjög sterkur að vísu — í þvi
mikla starfi, sem framundan er um allar
sveitir, þetta: Að efla kirkjur og kirkju-
garða og gera þá veglegustu staðina, sem
fyrirfinnast í hverri einustu sveit á íslandi.
Þetta má verða og skal verða.
★
FREYR vill færa á vettvang þá ósk, að
þetta hlutverk verði tekið á dagskrá um
allar sveitir á hinu nýbyrjaða ári. Honum,
sem málgagni sveitanna, er þetta eigi óvið-
komandi og því er hér beint góðu hlutverki
til allra velunnara sveitanna, til skjótrar
úrlausnar.
FARSÆLT NÝTT ÁR!