Símablaðið - 01.07.1943, Blaðsíða 15

SlMABLAÐlÐ
51
Dagurinn í dag
og árið í ár.
Dagurinn i dag er ekki ósvipaöur degin
um i gær og fyrradag og deginum þar á
undan.
VeörabrigSi eiga sér aö vísu stað. og
er slíkt talið all-hversdagslegur viöburður.
Þaö var hríð i gær en hláka í dag og það
var hvasst báða dagana og ekki virðist
það, í fljótu bragði, skipta svo miklu máli
úr hvaða átt hann stendur.
Það, sem einkennir þessa daga, er þetta
látlausa hvassviðri, ónot og óstöðugleiki,
ekki einungis úti í sjálfri náttúrunni, held-
ur og einnig í sálum mannanna.
Eins og gefur að skilja er dagurinn í dag
enginn sérstakur daeur vikunnar, heldur er
hann aðeins 1/366 hluti þess árs, sem nú
er hafið, þess árs, sem sennilega verður
eitt örlagarikasta ár, er mannkynið n-okkru
sinni hefir lifað.
Það mun vart nokkur einstaklingur í
víðri veröld, sem gæddur er heilbrigðri
skvnsemi, að hann fái ekki greint það, að
á því. sf=m þetta ár ber í skauti smu. veltur.
hvort þú. móðir þín, faðir þinn. eiginkona
þín. og niðiar þínir fái lifað lífi sínu, eins
og friálsborið skvnsemi gætt fólk. eða
hlekk'pðir á sál og líkama undir stiórn
ófyrirleitinna manna, sem að því er virð-
ist. meta einsi-aklinginn sem réttlausan
þræl eða vinnudýr, er aðeins ber að þegja
og hlvða.
Afleiðing bessa hugsunarháttar í fram-
kvæmd er allt annað en glæsileg.
Á v'gvellinum blæ''ir föður, syni og eigin'
manni út, sem ekki gerðu þó annað en sk'dd-
an bauð, sem sé að hlvða skipurium yfir-
boðar sinna i þágu réttlæt’sins. Hvaða ré+t-
lætis? Heima eru grátandi mannlausar
mæður -og veinandi föðurlaus börn, hungr-
uð. klæðlaus og ef til vill án húsaskióls.
Söknuðurinn og skelfingin heltaka þau.
Hvað hafa þau til saka unnið ? Slíkar stað-
revndir sem þessar, varpa hrvlhlegri mvnd
hörmnnga og óbærilegra kvala á mann-
lífið. Þessi mvnd hefir borið fvrir augu vor
með óhuggulega stuttum millibilum í ver-
aldarsögunni, Alltaf endurtek'úf sig það
sama, stöðugt það sama. Brennt barn forð-
ast þó eldinn. Hve oft þurfa þeir, sem vilja
stjórna heiminum, að brenna sig, til þess
að forðast eldinn? þann eld, sem mannkyn-
sagan segir okkur frá næstum á hverri
blaðsíðu, eld eigingirninnar og metorða-
girndarinnar, sem að mínum dómi, eru
efalaust undirrót alls þess missættis, órétt-
lætis og þeirra hörmunga, er nú enn einu
sinni eiga sér stað í heiminum.
Vér girnumst ekki einungis það, er okk-
ur ber, heldur og einnig það, sem annarra
er. Hvað er svo hægt að segja um þau lög
og þá þjóðfélagsskipan, sem halda vernd-
arhendi yfir og heimila oss að þjóna þess-
um sjúku hvötum vorum, sem um alda-
raðir hafa laugað heiminn blóði og tárum,
í stað þess að reyna að stemma stigu við
þeim.
Maðurinn er ekki annað en það, sem
hann temur sér. í honum togast á tvö
ölf, það illa og það góða. Hvaða rétt
hefir hann til þess að kalla sig „homo
sapiens" eða skynsemi gædda veru, ef hann
megnar ekki, með viti sinu, að sigra sjálf-
an sig. þ. e. a. s. vinna bug á því sem gerir
hann að villidýri?
Fvrir okkur Islendinga verður þetta ár
ekki hvað sízt örlagaríkt þar eð við von-
andi stígum okkar síðasta spor til algjörs
siáKsfæðis. Mér vitanlega erum vér Is-
lendingar sú eina þjóð í heiminum, sem
lýst höfum vfir ævarandi hlutleysi gagn-
vart öðrum bjóðum. Með því viljum vér
segia. að vér hvggjum hvorki að vinna lönd
og fiármuni annarra þjóða með mannv'g-
um og blóðfórnum né á annan hátt. Vér
óskum bráum og vonum aðeins að mega
eiga okkar land án íhlutunar annarra.
Penninn og tnnean skulu vera vopn vor og
samninvaborðið vígvöllur vor. Vér munum
aldrei kvíða því að mæta við samninga-
borðið. ef að réttlætið má ráða. Þar
munum vér íslendingar aldrei bera fram
neitt óréttlæti gagnvart öðrum þjóðum.
En við munum standa fast á rétti vorum,
helgum og ótvíræðum.
Um sjálfstæðismálið hvgg ég allar frek-
ari umræður óbarfar. í því viðkvæma og
hjartfólgna máli er bæði sögulegur og
menningarlegur réttur okkar megin og hef-
ir verið það, allan þann tíma, sem við höf-