Freyr - 01.11.1960, Blaðsíða 15

FRE YR
343
Geitagerði í Fljótsdal, N.-Múl.,
Geitagerði í Staðarhr., Skagafjarðars.,
Geitagil í Rauðasandshr., V.-Barð.,
Geiteyjar í Skógarstrandarhr., Snæf.,
Geitaskarð í Engihlíðarhr., A.-Hún.,
Geitastekkur í Hörðudalshr., Dalasýslu,
Geitavík í Borgarfjarðarhr., N.-Múl.,
Geitdalur í Skriðdalshr., S.Múlasýslu,
Geiteyjarströnd í Skútustaðahr., S.-Þing.,
Geitháls í Mosfellshr., Kjósarsýslu,
Geitháls í Vestmannaeyjum,
Geithamrar í Svínavatnshr., A.-Hún.,
Geithellar í Geithellahreppi, S.-MúL,
Geithóll í Staðarhr., V.-Hún.,
Hafrafell í Eyrarhreppi, ísafjarðarsýslu,
Hafrafell í Fellahreppi, N.-Múlasýslu,
Hafrafell í Reykhólahreppi, A.-Barð,
Hafrafellstunga í Öxarfjarðarhr., N.-Þing.,
Hafragil í Skefilsstaðahr., Skagafirði,
Hafralækur í Aðaldælahr., S.-Þing.,
Hafranes í Fáskrúðsfj.hr., S.-Múlasýslu,
Hafurbjarnarstaður í Miðneshr., Gullbr.s.,
Hafursá í Vallahreppi, S.-Múlas.,
Hafursstaðir í Öxarfiarðarhr., N.-Þing.,
Hafursstaðir í Fellshreppi, Dalasýslu,
Hafursstaðir í Kolbeinstaðahr., Hn.dalss.,
Hafursstaðir í Svalbarðshr., N.-Þing.,
Hafursstaðir í Mosvallahr., V.-ísafjarðars.,
Kiðafell í Kjósarhreppi, Kjósarsýslu,
Kiðey í Skarðsstrandarhr., Dalasýslu,
Kiðjaberg í Grímsneshr., Árnessýslu,
Kiðjaberg, í Vestmannaeyjum.
Rétt væri að fella hér niður bæjarnafnið
Hafurbjarnarstaði, sem sennilega er kennt
við mann. en maðurinn aftur við hafur.
Vera má að fleiri nöfn mætti tína til, ef
vandlega væri leitað í heimildarritum. —
Þarna koma þesci bæjarnöfn fyrir í flest-
um svslum landsins, og örnefnin fyrir-
finnast um land allt. Athyglisvert er það,
að engin bæianöfn. sem kennd eru við
geitfé, hef ég fundið í Rangárvallasýslu
eða Skaftafellssýslum, og kem ég að því
síðar, hver orsök muni til þess liggia. Eng-
inn bær í Eyiafirði er og kenndur við
geitfé, en örugglega eru til örnefni þar,
sem minna á geitfé. og væri fróðlegt að
vita, hversu víða og hversu mörg þessi ör-
nefni eru á landinu En eitt er víst, að þau
eru þekkt um land allt, þótt enginn viti tölu
þeirra. Vafalaust er þekktast af þeim öllum
örnefnið Kiðagil á Sprengisandi, sem Grím-
ur Thomsen gerði bezt kunnugt með kvæði
sínu „Á Sprengisandi“. Þá er og Geitasand-
ur á Möðrudalsöræfum, eða nánar tiltekið á
fjallgarðinum austan við Möðrudal, og ligg-
ur vegurinn frá Möðrudal til Austurlands
um hann. Á þessum fjallgarði er einnig til
örnefnið Geitafell. Geitasandur er einnig á
Melrakkasléttu, og liggur leiðin frá Kópa-
skeri og noröur að Leirhöfn um hann. Og
enn er til Geitasandur á Rangárvöllum, að
sögn kunnugra manna. Ef ég man rétt eru
ennþá fleiri Geitasandar til, þótt ég muni
ekki hvar þeir eru. Það fæst vitanlega
aldrei úr því skorið, hvað þessi örnefni eru
mörg á landinu, fyrri en búið er að safna
örnefnum um land allt. Og þó svo yrði gert
einhverntíma, mundu ekki öll kurl til graf-
ar koma, því að vafalaust hafa mörg þessi
örnefni týnzt á umliðnum öldum. Einkum
er það tilfinnanlegt, hvað mörg örnefni
hafa gleymzt og glatazt með öllu, síðan frá-
færur lögðust niður. Það voru smalarnir,
sem héldu þeim furðu vel við.
Ekki hef ég kannað það, hvort eitthvað
muni hafa gleymzt og glatazt af þeim
bæjanöfnum, sem kennd eru við geitfé. Þó
má benda á það, að fyrir aðeins nokkrum
áratugum var eitt bezta bæjarnafnið í þess-
um flokki lagt niður og mun sennilega
gleymast er stundir líða. Á ég hér við bæj-
arnafnið Geitastekkur. Þetta bæjarnafn er
ekki einungis fagurt og viðkunnanlegt, eins
og önnur bæjanöfn, sem kennd eru við búfé,
heldur hefur bnð framyfir hin nöfnin, að
það minnir okkur á mikilsverðan kafla í
búnað^r^ögu landsins. Slíkum nöfnum má
ekki brevta og á ekki að breyta, og þvrfti
að liggia þung refsing við slíku, alveg eins
og bung refsing liggur við því, að eyðileggja
fornminjar.
Ég hef oft og lengi verið að velta því fyr-
ir mér. hvernig muni á bví standa, eða
hvaða orsakir liggi til þess, að fleiri bæir
skuli vera kenndir við geitfé en annað búfé
hér á landi. Mér hefur aðeins flogið eitt í
hug. sem gæti bent á ástæðuna Hef ég bor-
ið þetta undir nokkra af fræðimönnum