Freyr - 01.08.1975, Qupperneq 9

Sé litið á tölurnar yfir fóðuröflun í töflu
á síðu ???, er auðsætt að á Vesturlandi og
Vestfjörðum og Reykjanesumdæmi, hefur
fóðurfengurinn verið mjög ámóta og und-
anfarin tvö ár. Um vestanvert Norðurland
lítisháttar minni, en á austanverðu Norður-
landi, Austurlandi og einkum sunnanlands
dálítið minni en næstu tvö árin á undan.
Þetta á við um fóðurmagnið mælt í rúm-
metrum, en aðallega var það sunnanlands,
sem fóðurgildið var nokkru minna en áður
og þá einkum í vissum hreppum. Arin 1972
og 1973 var magn þurrar töðu um Suður-
land rétt rúmlega 1 milljón m3 hvort árið,
en 1974 aðeins 919 þúsund m3. Þetta er 11%
minna magn, eftir rúmmáli en rýrnun í
fóðurgildi nam minnu. Hinsvegar voru
vissir hreppar á svæðinu miklu harðar úti
en þessar tölur segja.
* * *
Öftustu dálkar töflunnar varða ekki fóður
né búfé, en sýna þó afurðir frá búskap
bænda.
Dálkurinn, sem greinir frá kartöfluupp-
skerunni sýnir, að þá varð uppskeran því
nær jafn mikil og tvö næstu árin á undan,
öfstustu dálkarnir sýna, að rófumagnið er
miklu minni sveiflum háð. Þessar tölur
segja ennfremur, að af 134 þúsund tunnum
kartaflna ársins voru 84 þúsund fengnar úr
mold og söndum Rangæinga. Og svo er
eftirtektarvert, að á Norðurlandi vestra var
eftirtekja kartaflna aðeins 260 tunnur og
um Vestfirði 460 tunnur. Yfirgnæfandi
meiri hluti rófnauppskerunnar er fram-
leiddur í Árnessýslu.
* * *
Að lokum er svo viðeigandi að benda á, að
tölurnar í töflum þessum eru að uppruna
frá bændunum sjálfum komnar og skýrslu-
færðar af forðagæslumönnum, en endur-
skoðun og sameining til færslu í töflur er
ávöxtur af samstarfi Forðagæslu Búnaðar-
félags íslands og Hagstofu íslands. Þær
birtast fyrst í Hagtíðindum, en sundurliðun
eftir hreppum kemur seinna í Búnaðar-
skýrslunum, sem Hagstofan sendir á prent
þegar ástæður leyfa.
Að endingu er svo vert að minna á, að
starf forðagæslumanna og bænda í félagi,
við talningu og mælingu á haustnóttum, er
raunar undirstaða þess, að unnt sé að meta
sem nákvæmast þarfir einstakra bænda og
einstakra sveitarfélaga fyrir fóður á kom-
andi vetri, þá miðað við stærð áhafna og
líklega framleiðslu. Fyrst og fremst er auð-
velt að reikna viðhaldsfóður búfjárins en
þar að auki þarf fóður til þess að framleiða
afurðirnar, hvort sem um ræðir mjólk frá
degi til dags eða aukningu þunga þess, sem
sauðkindin verður að bæta við vegna fóst-
urmyndunar og til þess að veita lambinu
næringu, og þess er stundum þörf á meðan
féð er enn fóðrað með heyi frá síðasta
sumri. Hrossin þurfa aðallega viðhaldsfóð-
ur því að notkun þeirra er hverfandi nú
um stundir að vetrinum.
Fóðurbirgðir á hverjum bæ og í hverri
sveit á haustnóttum og til samanburðar
fóðurþörfin, áætluð handa bústofninum,
segir til um hvernig ástæðurnar eru í fóð-
urefnum og hve miklu þarf við að bæta til
þess að skapa öryggi í fóðrunarmálum.
Hér erurn við hjá hornsteini hinum mik-
ilvœgasta til öryggis í búskapnum — í
framleiðslu og í afkomu efnahagsmála
bœnda. G.
F R E Y R
305