Freyr - 01.07.1976, Blaðsíða 32

áhætta. Það hæfði ekki skaplyndi hans að
doka við og sjá, hvernig öðrum reiddi af,
væri um torleiði sótt. Þetta var upplaust
ein af forsendum þess, hve sveitungar hans
völdu hann þrátt til forustu.
Páll var ágætlega máli farinn, átti létt
með að koma skoðunum sínum til skila,
flutti mál sitt hátt og snjallt og færðist í
aukana, ef með þurfti. Og það var eins og
honum hæfði betur að tala til margra 1
senn en ræða við einn og einn, þó góður
væri hann viðræðu. í þessu efni verður
hann okkur sveitungunum minnistæðastur,
þegar hann stóð upp á mannfagnaðarsam-
komum og flutti ávörp, lítt undirbúinn, að
ég hygg, enda brást honum víst aldrei að
treysta á staðinn og stundina. Við slík tæki-
færi var honum að jafnaði efst í huga að
benda á kosti okkar byggðar, vekja trú á
þeim og hvetja til samstöðu um framfara-
málin. Þá var Páll í essinu sínu, og þegar
best lét, hófst ræða hans upp og fór með
rjáfrum. Og hafi einhver sagt: „Vopnafirði
allt“, þá er langtrúlegast, að það hafi verið
Páll á Refsstað.
Það leiðir af framansögðu, að á hann
leitaði aldrei hin örlagaríka vopnfirska
spurning: Hvort á ég að vera eða fara?
Enn síður að hann legði hana fyrir sig í
alvöru. Við hana hefur þó margur glímt í
byggð, sem á það meðal efnis í óskráða
sögu sína að hafa á tveimur áratugum séð
á eftir jafngildi allrar íbúatölu sinnar til
fjarlægrar heimsálfu. Þó að þetta væri
bylgjan, sem flesta hreif með sér, hefur út-
sogið verið linnulaust fram á síðustu ár,
þótt breytt væri um áfangastaði. Það orkar
ekki tvímælis, að Vopnafjarðarbyggð á
þeim mestar þakkir að gjalda, sem staðið
hafa báðum fótum jafn fast á foldu, í blíðu
og þó allra helst í stríðu. í þeim hópi var
Páll á Refsstað ólíklegastur til að hvika.
Hann dreif sig burt, hefur lengi verið
lifandi orðskviður í okkar byggð og af
mörgum talinn öruggur manndómsvottur.
Svo er fyrir að þakka, að margur sveitung-
inn hefur unnið sér nafn og sína yfirskrift,
að verðugu, fjarri heimaslóð. Samt eru það
þeir, er líkt og Páll á Refsstað ræktu sína
heimabyggð, sem sköpum skipta fyrir
byggðarlagið. Án þeirra væri hér ekkert
mannlíf. Kostur eða galli? Um það stendur
raunar mjög alvarleg deila um þessar
mundir.
Páll á Refsstað var hestamaður ágætur
og átti fyrrum gæðinga í fremstu röð. Síð-
ustu búskaparárin hafði hann sauðfjár- og
kúabú. En fyrst og fremst var Páll fjár-
bóndi af lífi og sál og naut þess framar
flestum öðrum að eiga og hirða stóra hjörð.
Um fimmtugsaldur varð Páll fyrir alvar-
legu slysi á dráttarvél, svo að um tíma var
jafnvel tvísýnt um líf hans. Samt komst
hann til allgóðrar heilsu en gekk þó aldrei
heill til skógar eftir það.
Árið 1970 hætti Páll búskap. Þá tóku
tveir yngstu synir hans við búinu og reka
það í félagi með þeim ágætum, að athygli
vekur. Það má því segja með réttu, að Páli
auðnaðist að skilja vel við á Refsstað.
Páll var tvíkvæntur. Fyrri kona hans var
Svava Víglundsdóttir frá Hauksstöðum og
eru börn þeirra fjögur. Seinni kona hans
var Sigríður Þórðardóttir frá Ljósalandi og
lifir hún mann sinn. Einnig þeirra börn
eru fjögur.
Seinustu árin átti Páll við vaxandi van-
heilsu að stríða. Dvaldi þó jafnan heima á
Refsstað í öruggri umsjá Sigríðar konu
sinnar, þar til síðustu vikurnar, er hann
helsjúkur beið úrslitanna á sjúkrahúsi. Þar
lést hann 11. júní 1975 og var jarðaður á
Hofi 20. s. m. að viðstöddu fjölmenni, sem
að lokinni athöfn naut kunnrar risnu heim-
ilisins á Refsstað.
Það fer ekki á milli mála, að við fráfall
Páls á Refsstað finnst okkur sem byggðin
hafi misst áberandi drátt úr svipmóti sínu.
En það er bót í máli, að móðir okkar, Saga,
geymir hann, hvort heldur skráð eða ó-
skráð.
Helgi Þórðarson.
Ljósalandi. Vopnafirði.
F R E Y R
276