Freyr - 15.10.1981, Síða 7

Mjólkursamlögin ættu að bera ábyrgð á
dagstimplun mjólkurvara
Síðastliðnu sumri hafa ýmsir á höfuðborgar-
svæðinu gefið nafnið „súra sumarið“. Það hefur
dregið nafnið af þeim umræðum, sem voru
nokkuð áberandi um tíma, um súrál og súra
mjólk.
Lesendabréfin um súru mjólkina birtust
aðallega í síðdegisblöðunum og þar var gagn-
rýnin hvað hörðust.
Forstöðumenn Mjólkursamsölunnar í
Reykjavík viðurkenndu að gölluð mjólk hefði
óvart verið sett á markaðinn og báðust afsökun-
ar á því. Eins og flestir muna var um bilun að
ræða í gerilsneyðingartæki, sem orsakaði að
geymsluþol mjólkurinnar var ekki nægilega
mikið, miðað við það sem ábyrgst var með dag-
stimpluninni. Þegar gert hafði verið við tækið
var mjólkin jafngóð og hún hafði verið, fyrir
bilunina. Þá hafði verið uppi mikill áróður fyrir
breytingu á stimplun á mjólkurumbúðir með
það fyrir augum að stytta þann tíma, sem selja
mátti vörurnar, og leiddi það til þess að undan-
þáguákvæði í reglugerð að stimpla mætti
mjólkina sex daga fram í tímann var afnumið.
Þetta hefur valdið mjólkuriðnaðinum, fram-
leiðendum, neytendum og smásalanum miklum
erfiðleikum og fjárhagslegu tjóni.
Miðað við þær reglur, sem gilda um þessar
mundir um opnunartíma verslana og starfrækslu
mjólkurbúanna er nær útlokað að neytendur alls
staðar á landinu, eigi kost á því að fá allar mjólk-
urvörur áður en síðasti söludagur rennur upp.
Vestfirðingar, sem hafa fengið jógúrt og aðrar
vörur frá Mjólkursamsölunni mega búast við því
að kominn sé síðasti söludagur þegar þessar
vörur berast í verslanir þeirra. Kaupmaðurinn
eða kaupfélagið hefur þá örfáa tíma til að selja
vöruna og svo getur farið, að vegna seinkunar á
ferðum sé sölufrestur útrunninn. Þar sem
álagningin er lítil á landbúnaðarafurðum, mun
smásalinn ekki taka á sig verulega áhættu vegna
dreifingar þeirra. Hann lætur því frekar vöruna
vanta, en að sitja uppi með óselda mjólk eða
sýrðar mjólkurvörur. Þannig hefur komið í ljós,
að smásalar hafa minnkað við sig innkaup fyrir
helgar á höfuðborgarsvæðinu, hvað þá þar sem
um lengri flutningavegalengdir er að ræða á
þessum vörum.
Mjólkuriðnaðurinn á að bera ábyrgð á þeirri
vöru, sem hann framleiðir. Hann á að setja á
vöruna dagstimpil, síðasta söludag og neysludag
og bera ábyrgð á þeim dagsetningum. Ef þær
standast ekki þá eru það ekki neytendur, sem
bera tjónið, heldur framleiðendur.
Starfsmenn mjólkuriðnaðarins vilja framleiða
góðar vörur. Þeir vita sem er að varan selst ekki
ef hún er gölluð. Svo augljóst er að hagsmunir
framleiðenda og neytenda fara hér saman að
mjólkuriðnaðinum á að vera treystandi að setja
reglur um dagstimplun. Þar á að koma skýrt í
ljós, hvenær mjólkin var gerilsneydd, hvenær er
síðasti söludagur og jafnframt mætti geta þess á
umbúðum hve lengi er talið óhætt að geyma
mjólkurvöruna án þess að hún skemmist við góð
geymsluskilyrði. Það þarf samtímis að leiðbeina
smásalanum og neytendum um geymslu mjólk-
urvara. Á vegum „Mjólkurdagsnefndar“ var
gerð tilraun til þess á síðastliðnu sumri að vekja
athygli neytenda á því, að fylgjast með hitastigi í
kæliskápnum. Á boðstólum voru hitamælar,
sem hentaði að setja inn í kæliskápa, og prent-
aðar voru á mjólkurumbúðir leiðbeiningar um
geymslu mjólkur. Þetta hafði nokkur áhrif, því
að ótrúlega margir hafa ekki hugsað mikið um
hvert hitastigið væri í kæliskápum. Með sam-
eiginlegu átaki þeirra sem framleiða mjólk og
sjá um vinnslu hennar og dreifingu, á það ekki
að verða mikið vandamál að halda mjólkinni
góðri fram á síðasta söludag, þótt stimplun verði
algjörlega háð ákvörðun mjólkuriðnaðarins.
Agnar Guðnason.
freyr — 815