Freyr - 15.10.1981, Page 17

Samkvæmt framansögðu er ullin
því um 50—70% dýrari í fram-
leiðslu (FE) miðað við forsend-
urnar um að jafn mikið kosti að
framleiða hvert kg þurrefnis, hvort
sem er í ull eða „kjöti“.
Borgar sig að stunda kynhætur
fyrir ullarinagni?
Svar við þessari spurningu hlýtur
að felast í samanburði við kynbæt-
ur á öðrum eiginleika. Þar Iiggur
beinast við að bera saman kynbæt-
ur fyrir vaxtarhraða eða fallþunga
iamba. Sé gert ráð fyrir, að jafn
mikla vinnu þurfi að leggja af
mörkum til að finna bestu ein-
staklinga ákveðinnar hjarðar,
hvort sem um er að ræða ullar-
þunga eða fallþunga, má reikna út
hvaða árangur á að nást með kyn-
bótum. Árangurinn ætti að vera R
= i x sigma x h2 eða í orðum:
Kynbótaárángur = staðlaður úr-
valsstyrkleiki x Staðlað frávik x
arfgengi.
Sé reiknað með i = 3 í báðum
tilfellum, arfgengis á ullarþunga =
0,3 og á fallþunga = 0,2 og sigma
fyrir ullarþunga 0,4 kg og sigma
fyrirfallþunga 1,7 kg, fæst eftirfar-
andi útkoma:
Ull: 3 x 0,3 x 0,4 = 0,36 kg
ullar
Kjöt: 3 x 0,2 x 1,7 = 1,02 kg
kjöts
Fyrir sömu vinnu í kynbótum
fást 0,36 kg ullar og 1,02 kg kjöts í
ættlið. Kynbætur fyrir fallþunga
skila þannig nær þrisvar sinnum
meiri árangri. Þegar á það er Iitið,
að hægt er að ná enn meiri árangri í
aukningu á kjötmagni eftir á með
því að auka frjósemi, er ljóst, að
kynbætur fyrir auknum ullarþunga
verða mjög litlar, sé miðað við að
láta hag bóndans ráða.
Fr Island uUarframleiðsluland?
Eins og rakið er hér að framan, má
leiða líkur að því að framleiðslu-
kostnaður ullar (í FE = orku) sé
Pað er kjölið, sem er aðalafurð íslenska
fjárins (Ljósm. Sv. H.).
mun meira en kjöts. Þar sem svo
hagar til að mikilí hluti fóðursins er
tekinn af ræktuðu landi, (eða á
innistöðu) er því augljóst, að ekki
er hægt að byggja sauðfjárrækt á
íslandi á ullarframleiðslu. Ullar-
framleiðsla verður að byggja á því
að fá meginhluta fóðursins ókeyp-
is. Hún verður „extensiv" (fóð-
ursparnaðar) sauðfjárrækt.
Gleggsta dæmið um slíka sauð-
fjárrækt er að finna í Ástralíu.
Sauðfjárrækt þar byggir nær ein-
göngu á ullarframleiðslu. Til-
kostnaður allur bæði í fóðri og
öðru er í algjöru lágmarki. And-
stæða ástralskrar sauðfjárræktar
er íslensk sauðfjárrækt. Hér er
framleiðsla kjöts á kind sennilega
hærri en í nokkru öðru landi í
heiminum (Terril, 1975) og allur
tilkostnaður er mikill.
Hver á stefnan að vera í kvnbótuni
fyrir ullareiginleikum?
Hér að framan eru rakin þau atriði
er ég tel skipta máli við ákvörðun á
því að hverju eigi að stefna með
kynbótum á ullarmagni og gæðum.
Skal ekki fjölyrt um það, en því
haldið fram að samkvæmt þessu
eigi að vinna að því að bæta gæða-
eiginleika ullar og þá einkum að
útrýma rauðgulum (og hvítum) ill-
hærum úr ull. Við eigum einnig að
stefna að því að viðhalda togi ís-
lensku ullarinnar, en í mörgum
tilfellum mætti það vera fínna. Það
er togið sem gefur íslensku ullinni
sérkenni sín. Ég tel ekki ráðlegt að
stefna að auknum ullarþunga, þar
sem það er óhagkvæmt, miðað við
íslenskar aðstæður. Til að hægt sé
að halda ullarþunga óbreyttum
þurfum við að fá skráningu á hon-
um í fjárræktarfélögunum. Þannig
hafa Norðmenn t. d. fundið að til
að halda ullarþunga óbreyttum
þurfi að gefa honum 50% hærra
hagfræðilegt gildi en hann ætti að
hafa samkvæmt útreikningum
(Steine, 1979).
Á það má benda hér að lokum
að hægt er að auka ullarmagn sem
til skila kemur og gæði einnig, með
betri meðferð og hirðingu ullar á
öllum stigum framleiðslunnar.
Heimildaskrá:
Halldór Pálsson, 1939 og 1940.
Meat quality in the Sheep with
special reference to Scottish
breeds and crosses I. J. Agrie.
Sci. 29: 544—626. II. J. Agrie.
Sci. 30. 1—64.
Steine, T. 1979. Persónulegar
upplýsingar.
Sveinn Hallgrímsson, 1976. Sauð-
fjárrækt og gróðurvernd. Ráðu-
nautafundur 9.—14. febr. 1976.
Fjölrit 12 s.
Terrill, C. E., 1975. Persónulegar
upplýsingar.
FREYR — 825