Freyr - 01.01.1983, Page 17

Mismunandi afbrigði jarðarberja. (Ljósm. M.Ó.)
ber í grasafræðilegum skilningi,
heldur þrútinn blómbotn, eins og
áður segir. Utan á jarðarberjun-
um eru fræ, sem eru hnetur. Hnet-
urnar gefa frá sér vaka (hormón)
sem stjórna vexti og þroska berj-
anna. Ef frjóvgunin er léleg eða
blómin hafa skemmst af frosti á
vorin, hemur það vöxt hnetanna,
sem aftur hefur í för með sér að
berin verða vansköpuð og þrosk-
ast seint. Léleg frjóvgun getur því
haft slæm áhrif á berjasprettuna.
Jarðarberjablómin eru tvíkynja
og geta verið sjálffrjóvga, vind-
frjóvga eða frjóvgast með skor-
dýrum. Sjálffrjóvgun er óæskileg,
betra er að frjóið komi af annarri
plöntu. Þegar jarðarber eru rækt-
uð í plastbúrum er líklega rétt að
láta andvara leika um plönturnar,
svo að frjó geti borist á milli
þeirra.
Ræktun jarðarberja í gróðurhúsum.
í sumum löndum eru jarðarber
ræktuð í stórum stfl í gróðurhús-
um. Gróðurhúsaberin koma á
markað á undan berjum sem rækt-
uð eru úti. íslendingar hljóta að
hafa eins góðar aðstæður til að
rækta jarðarber innanhúss og
þjóðir sem verða að hita gróður-
húsin upp með olíu eða gasi.
Hollendingar hafa lengi ræktað
jarðarber í gróðurhúsum en sú
ræktun er heldur á undanhaldi
vegna hins háa orkuverðs og sam-
keppni við bændur í Suður-Evr-
ópu. Venjulega kaupa garðyrkju-
menn plönturnar af gróðrarstöðv-
um sem framleiða jarðarberja-
plöntur. Plönturnar eru settar í
pottum inn í gróðurhús snemma í
ágústmánuði. Þegar daginn tekur
að stytta myndast blómvísar, eins
og áður segir. Eftir myndun blóm-
vísanna eru plönturnar settar í
geymslu í kalt hús og geymdar
þangað til þær eru gróðursettar í
gróðurhúsi. Plönturnar eru oft
gróðursettar í kringum áramót, og
þá er unnt að uppskera ber í
maímánuði. Þegar sól er komin
hátt á loft líða aðeins um 60 dagar
frá því að plönturnar eru teknar úr
köldu geymslunni uns komin eru
uppskeruhæf ber.
Ef áhugi er á því að reyna
ræktun jarðarberja í gróðurhúsum
hér á landi, er æskilegt að gera
tilraunir með ræktunina, áður en
menn hætta fé í framkvæmdir.
Nauðsynlegt er t. d. að finna út
hvaða jarðarberjaafbrigði henta
best í slíka ræktun hér á landi, því
að ekki eru sömu afbrigði notuð
innanhúss og utan. Hvort jarðar-
berjarækt í gróðurhúsum er fjár-
hagslega hagkvæm verður reynsl-
an að skera úr um.
Ræktun jarðarberja undir plasti.
Athuganir hafa farið fram hér á
landi á ræktun jarðarberja undir
plasti. Slíkar athuganir hafa verið
gerðar á Hvanneyri árin 1977—
1982. í því sem hér fer á eftir
Tafla 1. Uppskera af mismunandi jarðarberjaaibrigðum.
Tilraunir frá Hvanneyri 1978—1982.
Tilrauna-
Afbrigði tímabil
Fjöldi * Uppskera af
tilraunaára plöntu, g.
Njös-Glima....................................... 1978—1982 5 347
Zephyr........................................... 1981—1982 2 187
Senga-Sengana.................................... 1978—1982 5 276
Jonsok.......................................... 1978—1982 5 209
Abundans .................................. 1978—1980 3 135
Alaska Pioner ....'................................... 1982 1 127
AlaskaTokla .......................................... 1982 1 116
FREYR — 9