Freyr - 15.01.1984, Blaðsíða 26

Túnbeit að vetrarlagi getur verið skaðleg. (Ljósm. J. J.).
gengur nokkuð af hrossum í
afréttum í tveimur hreppum í
Borgarfjarðarhéraði og í þrem-
ur hreppum í Eyjafjarðarsýslu.
Samkvæmt mínum athugunum
mun nær sanni að allt að 5000
hross, auk folalda, hafi gengið í
afréttum síðastliðið sumar.
Ekki nýjar leiðbeiningar.
í grein sinni spyr sr. Halldór,
hvort ég, Þorkell Bjarnason
hrossaræktarráðunautur og Andrés
Arnalds gróðureftirlitsmaður
séum að setja fram álit okkar
varðandi hrossastofninn o. s. frv.
í nafni þeirra stofnana sem við
störfum fyrir. Hvað mig áhrærir er
svarið já, að sjálfsögðu. Ég hefi
fjallað um þessi mál í ræðu og riti
um árabil, m. a. í ritum hesta-
manna. Pað hafa aðrir starfsmenn
Búnaðarfélags íslands einnig gert,
t. d. Þorkell Bjarnason og Gísli
Kristjánsson sem hafði lengi um-
sjón með forðagæslunni í landinu,
þannig að hér er ekki um nýjung í
leiðbeiningaþjónustu að ræða.
Það er verið að gefa bændum
skynsamleg ráð, en ekki skipa
þeim fyrir verkum eins og sr.
Halldór gefur í skyn. Vissulega er
ekki verið að amast við hóflegri
hrossaeign, hvort sem um
reiðhross eða stóð er að ræða.
Hrossabeitin skiptir það miklu
máli í úthaganýtingu að fram hjá
henni verður ekki litið. Ég er í
góðu sambandi við fjölda hesta-
manna og stóðbænda og tel mig
hafa sæmilega yfirsýn yfir stöðu
hrossabúskapar í landinu. Mér er
ljóst að þar sem skilyrði eru góð er
hægt að hafa töluverðar tekjur af
stóðbúskap, en aðstæður eru mjög
breytilegar. Ég vil stuðla að því að
hrossabúskapur færist æ meir inn
á braut ræktunar líkt og gerist í
öðrum búfjárgreinum. Meiri
áhersla verði lögð á gæðin og
arðsemina en höfðatöluna því að
slíkt samræmist best landnýtingar-
og markaðssjónarmiðum.
Mér er að verða það æ ljósara
að ég hefi ekki tekið of djúpt í
árinni þegar ég hefi fjallað um
hrossamálin. Þó má vera, að ég
hafi ekki alltaf haft það nægilega
vel í huga hve þetta eru mikil
tilfinningamál. Nú er komið álit
frá nefndinni sem landbúnaðar-
ráðherra skipaði eftir fundinn í
Bændahöllinni 15. ágúst. Þar
kemur fram að fækka megi hross-
um um að minnsta kosti 10.000
miðað við stöðu markaðsmála
innanlands og utan. (Heimild:
„Hæfilegur fjöldi hrossa“, grein
eftir Egil Bjarnason í 24. tbl.
Freys 1983). Þessi niðurstaða er í
ágætu samræmi við það álit mitt
sem ég setti m. a. fram í forystu-
grein í 18. tbl. Freys 1983 og sr.
Halldór telur „órökstudda fullyrð-
ingu“, að hross séu greinilega orð-
in of mörg fyrir þá markaði sem
tiltækir eru fyrir hrossaafurðir.
Svipað álit kemur fram hjá Sveini
Runólfssyni landgræðslustjóra í
viðtali sem birtist í 21. tbl. Freys
1983, bls. 860.
Tilraunirog eigin mat.
Víst er það rétt, að leiðbeininga-
þjónustan þarf að byggja sem
mest á niðurstöðum innlendra til-
rauna og athugana. En það nægir
ekki alltaf því að margt hefur lítt
eða alls ekki verið rannsakað.
Ráðunautar verða því iðulega að
byggja leiðbeiningar sínar og mál-
flutning á margvíslegri reynslu og
mati á aðstæðum. I sumum tilvik-
um er hægt að hafa niðurstöður
erlendra tilrauna til hliðsjónar.
Persónulegt mat byggt á slíkum
grunni er því eðlilegt, og hvað
gróðurverndar- og landnýtingar-
mál varðar er það nauðsynlegt að
mínum dómi. Ég hef skrifað
nokkrar greinar með fræðilegu
ívafi um hrossabeit síðustu fimm
árin, m. a. í Eiðfaxa, Hestinn
okkar og Frey, og ég er mjög
hlyntur þeim hrossabeitartil-
raunum sem nú er unnið að á
vegum Rannsóknastofnunar land-
búnaðarins. Öðru hvoru hef ég
flutt erindi um hrossabeit á fund-
um hjá hestamannafélögum og
tekið þátt í skemmtilegum og
gagnlegum umræðum um þau
efni. Þá hafa m. a. gefist tækifæri
til að skýra út við hvaða skilyrði
hrossabeit getur verið hagabót,
eða blönduð beit hrossa og
sauðfjár hagkvæm. Slík mál eru
ekki eins einföld og sr. Halldór
lætur í veðri vaka í grein sinni því
að landgæðin eru mjög breytileg
og haglendi hentar misvel til
hrossabeitar.
66 — FREYR