Mjölnir - 24.07.1965, Qupperneq 6

- iu:kki \ ijtsyara
Framhald af bls. 8.
(Hann fékk jú að velja sér lög
til að hlusta á í þætti útvarpsins
„Þetta vil ég heyra,“ og þótti
engum mikið, fyrst útvarpið þæg
ir mönnum fyrir þetta með
nokkrum krónum). En árangur
sendiferðarinnar, ótal áskorana
og samþykkta bæjarstjórnar til
ríkisstjórnar.innar, virðist eng-
inn, akkúrat enginn. Breyting á
lögum um tekjustofna sveitarfé-
laga, sem fulltrúar meirihlutans
lögðu hvað mest upp úr og settu
allt sitt traust' á að framgengt
fengist með sérstöku tilliti til
Siglufjarðar og þeirra staða ann
arra, þar sem opinber fyrirtæki
eru yfirgnæfandi í atvinnurekstri
en svo til alveg útsvarsfrjáls, —
sú breyting fékkst ekki fram, —
enda mun bæjarstjóri aðeins
hafa hreyft því máli á einhverj-
um fundi hjá Sambandi íslenzkra
sveitarfélaga.
Það var því ekki nema von
að bæjarstjóri drifi sig í sumar-
frí til Bonn að afstöðnu þessu
stríði við v,indmyllurnar í
Reykjavík, og reyndi þar að öðl
ast þekkingu á því, hvernig bezt
væri að framkvæma siglfirzkt
„undur“ í fjármálalífi Siglu-
fjarðarkaupstaðar.
Ráð ráðherrans:
Hækkið útsvörin
Að honum förnum og fjar-
verandi, tók varabæjarstjórinn,
Stefán Friðbjarnarson, við
stjórnartaumunum, — sat m. a.
merka ráðstefnu á Akureyri um
atvinnumál og önnur hagsmuna-
mál kaupstaða og byggðarlaga á
Norðurlandi. Þar var mættur sá
mæti maður Magnús Jónsson, ný
bakaður í embætti fjármálaráð-
herra. Við hann ræddu fulltrú-
ar Siglufjarðarkaupstaðar. Um
þær viðræður er svofelld bókun
í fundargerð bæjarráðs frá 4.
júní sl., sem lögð var fyrir bæj-
arstjórnarfund 16. júní sl.: „Þá
ræddu framangreindir bæjarfull
trúar við Magnús Jónsson, fjár-
málaráðherra, um fjárhagsáætl-
un bæjarsjóðs 1965, tekjuþörf
kaupstaðarins og þann halla, er
áætlunin í óbreyttri mynd sýndi.
Niðurstöður þessara viðræðna
bentu til þess, að aðeins ein
Iagaleg leið væri til að brúa,
a. m. k. að nokkru leyti, hallann
milli áætl. tekna og gjalda bæj-
arsjóðs 1965, þ. e. að færa tekju
liðinn „framlag eða nýr' tekju-
stofn“ inn í (hækka tekjulið 20b
um) tekjufiðinn útsvör. Með
20% álagi á útsvarsstigann
mætti síðan fara fram á auka-
framlag úr jöfnunarsjóði, lögum
samkv., til að ná mismun álagðra
útsvara og áætlaðra.“
I framhaldi af þessari bókun
fluttu fjórir bæjarfulltrúar
meiriblutans tillögu, sem fól í
sér að bæta lið þeim á tekju-
hlið áætlunarinnar, sem nefnd-
ist „Framlög og nýr tekjustofn“,
að upphæð kr. 3.600.000.00, við
liðinn útsvör, en fella niður
„Framlög og nýjan tekjustofn.“
Við gjaldalið 05, sem nefnist
„Almannatryggingar og lýð-
hjálp,“ skyldi bætast nýr undir-
liður 054 og heita: „Ógreitt til
Tryggingarst. ríkisins vegna.
- hækkana 1964,“ kr. 600.00.00.
Tillagan bar það með sér, að
me.i^ihlutinn var vonlaus um
framlög og nýjan tekjustofn, en
skv. ráðleggingu ráðherrans ný-
bakaða skyldi gera þessa ör-
væntingarlilraun, hækka útsvars
upphæðina, og þar með fylgdi
að nota útsvarsskalann í topp og
20% betur, taka nú af skulda-
listanum inn á áætlunina 600
þús. kr. skuldina við Trygginga-
st. ríkisins. Voru þá eftir á list-
anum' ógreidd framlög til nýb.
Sjúkrahússins kr. 860 þús., til
Gagnfr.skólans (nýb.) kr. 380
þús., og til Barnaskólans (nýb.)
kr. 300 þús.
Gegn hækkun útsvara
Afstaða bæjarfulltrúa Alþýðu
bandalagsins til þessara bringl-
andavinnubragða með fjárbags-
áætlunina var sú, að þeir mót-
mæltu þeirri miklu hækkun út-
svara, sem af samþ. tillögunnar
leiddi og átöldu þau slælegu
vinnubrögð bæjarstjóra í Reykja
víkurförinni, að enginn árang-
ur skyldi af þeim hljótast.
Ennfremur víttu þeir það til-
litsleysi, sem ráðherrar og aðr-
ir stjórnarherrar sýndu Bæjar-
stjórn Siglufjarðar og þá sérstak-
lega meirihluta hennar, er þeir
hunzuðu allar þeirra áskoranir
og hjálparbeiðnir.
Bœjarfulltrúar Alþýðubanda-
lagsins minntu á tillögur sínar
og ábendingar frá í vetur, þegar
umrœður uni jjárhagsáœtlunina
fóru fram, þá var þeim vísað á
bug og meirihlutinn taldi sig
einan fœran um að leysa vand-
ann. Nú eins og þá vœru bœjar-
fulltrúar Alþýðubandalagsins
andvígir þeirri lausn að velta
aðalþunganum a) fjármálaöng-
þveiti bœjarfélagsins á lierðar
launþeganna í bœnum, en þeir
bæru yfirgnœfandi meirihluta út
svarsupphœðarinnar.
Afstaða Framsóknar:
Með og móti
Bæjarfulltrúar Framsóknar-
flokksins gagnrýndu einnig að-
farirnar að fjárbagsáætluninni.
En fljótt kom ‘í ljós, að þeir
voru til í hrossakaup, þ. e. a. s.
þeir fluttu tillögu um, að ógreitt
framlag til nýb. sjúkrahússins á
skuldaliatanum, kr. 860 þús.,
yrði tekið inn á fjárhagsáætlun-
ina. Ef sú tillaga yrði samþ.
þá myndu þeir greiða atkvæði
með hækkun útsvara.
Um þetta urðu allmiklar um-
ræður, og í þeim kom í ljós,
svo furðulegt sem það er, að einn
bæjarfulltrúi meirihlutans lýsti
því beinlínis yfir, að allir mættu
verða fegnir því, að sem lengst
liði þar til nýja sjúkrahúsið kæm
ist í gagnið, „aðsókn“ að þessu
gamla væri ekki svo beisin nú
né undanfarið, og væri hann því
algerlega andvígur að skuldin
við sjúkrahússbygginguna yrði
tekin inn á fjárhagsáætlun. Hitt
væri annað mál, að ógreiddu
framlögin til skólanna mættu
gjarnan takast inn á áætlun.ina,
ef þeim framsóknarm. væri það
eitthvert áhugamál. Undir þetta
tóku aðrir meirihlutamenn.
Þeirra hluti í útsvarsbirðinni
í fundargerð Bæjaíráðs frá 4. júní sl. er birt til fróðleiks
hlutur Siglufjarðarkaupslaðar í landsútsvörum eftirtalinna
aðila 1965:
Olíufélagið h. f...................... kr. 4.059.00
Skeljungur h. f......................... — 14.626.00
Olíuverzlun íslands h. f................ — 17.235.00
Afengis- og tóbaksverzlun ríkisins .. — 91.197.00
Síldarverksmiðjur ríkisins ............. — 274.495.00
Þessar upplýsingar skýra sig sjálfar, en menn mættu hug-
leiða örlítið, hversu grátt Siglufjörður er leikinn af þeim,
sem settu lögin um landsútsvör.
Það fór því svo, að tillagan
um hækkun útsvaranna var sam-
þykkt með atkv. meirihlutans og
framsóknarm., og tillaga fram-
sóknarm. um að taka ógr. framl.
til skólanna inn á íj árhagsáætl.
var einnig samþ. með 7 atkv.
Niðurstöðutölur fjárhagsáætlun-
ar 1965 eru því komnar upp í
kr. 19.195.000.00. Útsvör eru
kr. 12.880.000.00, aðstöðugjöld
eru kr. 1.600.000.00. Hœkkun út
svarsupph. frá því áœtl. var fyrst
lögð fram er hvorki meiri né
minni en kr. 4.880.000.00.
Sjúkrahúsið eitt eftir
Af skuldahala fjárhagsáætlun-
arinnar frá í vetur er því eftir
aðeins einn liður: Ogreitt fram-
lag til sjúkrahússins (nýb.) kr.
860 þús. og er það vissulega
vert fullrar athygli allra þeirra
mörgu karla og þá sérstaklega
kvenba, sem með miklu og fórn-
fúsu starfi reyna að afla bygg-
ingunni fjár og liafa lagt henni
stór fjárframlög.
Þau einstæðu vinnubrögð, sem
viðhöfð hafa verið við afgreiðslu
fj árhagsáætlunar Sigluf j arðar-
kaupstaðar 1965 og hér hefur
verið lýst, eru nokkur *spegil-
mynd af starfsaðferðuin Sigur-
jóns Sæmundssonar, þar sem
frumhlaup og klaufaskapur hald-
ast í hendur, öllum til tjóns og
leiðinda.
Virðist nú svo langt gengið,
að ekki einu sinni Siglfirðingur;
sem lýtur ritstjórn og umsjá
varabæjarstjórans, Stefáns Frið
bjarnarsonar, nánasta og þæg-
asta samstarfsmanns Sigurjóns,
minnist ekki einu orði á hvorki
afrekaskrá Sigurjóns úr Reykja-
víkurförinni né síðustu álöppun
fj árhagsáæ’tlunarinnal, hækkun
útsvara o. fl. Þar virðast því
glögg merki um uppgjöf og
„dvínandi baráttuþrek,“ eins og
útvarpið segir um her S-Viet-
nam.
Ákvarðanir framtalsneíndar
Framli. af bls. 1.
stórlega ýmis frádrátlur, sem
framteljendum var veittur. T. d.
er felldur niður frádráttur, sem
eldri mönnum var veittur, þ. e.
lækka .útsvar þeirra, sem náð
hafa 65 ára aldri um 1/3, — 67
ára aldri um 1/2 og 70 ára um
3/4. Lagt er nú á fj ölskyldubæt-
ur með 1. og 2. barn.i, minnkað-
ur talsvert frádráttur sjómanna
vegna atvinnu þeirra og hert er
á skilyrðum fyrir að fólk fái
frádrátt vegna veikinda. Þá er
skorinn geysilega niður frádrátt
ur vegna tekna barna og giftra
kvenna, og er það mesta og víta-
verðasta breytingin. Þessi frádr.
var áður 50% af tekjum giftr-
ar konu. Nú er þessu breytt á
þann veg, að frá tekjum giftrar
konu skal draga kr. 25.000.00,
— og eftir orðanna hljóðan skipt
.ir ekki máli, hvort tekjur liafa
numið 26 þúsund kr., eða 110
þús. kr. Frádrátturinn skal vera
25 þús. kr. sbr. D-lið álagning-
arreglnanna. (1 framkvæmd mun
nefndin þó haga þessu öðruvísi,
þ. e. hún tekur til frádráttar helm
ing tekna upp að kr. 50.000.00
eða hámarksfrádrátt kr. 25.000.
00.).
Skömmu eftir að framtals-
nefnd hóf störf, kvisaðist út um
þessar breytingar, og vakti það
atriði, sem síðast var talið hér
að (framan, geysilega • gremju
meðal þess fólks, sem þetta á-
kvæði snertir sérstaklega. Það
er nú svo, að þrátt fyrir fátæk-
lega atvinnumöguléika hér á
Siglufirði, fer hópur þeirra giftu
kvenna sístækkandi ár frá ári,
sem reynir að afla heimilinu
tekna ásamt bóndanum, lélegt
atvinnuástand á vinnuinarkaði
karla ger.ir þetta nauðsynlegt
hjá fjölda mörgum heimilum, og
svo eru margar konur, sem afl-
að hafa sér menntunar og vilja
nota þá möguleika, sem gefast
til að hagnýta liana í starfi.
Þessi mikla breyting vekur
ekki sízt gremju vegna þess, hve
stórt skref er stigið og hversu
fyrirvaralaust það er. Af hálfu
ráðamanna bæjarins hefur ekki
neitt verið gefið í skyn, sem
benti til slíkra breytinga, og
fólk átti sízt von á þessu eftir að
ákvarðanir voru teknar um að
nota útsvarsskalann út í æsar og
með fyllsta álagi.
Fólki jinnst eins og þarna sé
verið að koma aftan að því á ó-
drengilegan hátt, því hefði fólk
liajt grun eða vitneskju um að
þetta stœði til, þá hefði það not-
að möguleikann til að telja fram
í tvennu lagi. Nú munu margir
kœra útsvörin og krefjast þess
að fá að breyta framtölum sín-
um á þann hátt að konan verði
sjálfslœður framteljandi. Allt
verður þetta til að skapa glundr-
oða og megna óánægju og sýnir
enn, hversu bæjarstjóranum er
sýnt um að haga málum klaufa-
lega. Að hans áliti skiptir þetta
ekki verulegu máli fyrir bæjar-
sjóðinn, en margar fjölskyldur
munu missa allverulegar upphæð
ir til lians umfram það, sem ann-
ars liefði orðið, upphæðir, sem
eflaust hafa ver.ið til annara hluta
í heimilinu ætlaðar, en fara nú
óbeint til greiðslu á vanskila- og
eftirgj afaupphæðum skuldaranna
hjá bænum.
Um útsvarsmálin verður vænt
anlega ítarlegar rætt hér í
Mjölni síðar, þegar útsvarsskrá-
in liefur verið birt almenningi.
6