Mjölnir


Mjölnir - 25.10.1966, Blaðsíða 5

Mjölnir - 25.10.1966, Blaðsíða 5
 VIÐREISNIN ETUR VINI SINA Osjaldan hefur Morgunblaðið fluft það kunna spakmæli, að byltingin éti börnin sin, en nú gæti blaðið til tilbreytingar fitjað upp ó nýjum sannindum: viðreisnin étur vini sina. Afleiðing- ar þcirrar stjórnarstefnu hafa nú um skeið ekki hvað sízt bitnað á þeim mönnum, sem fögnuðu viðreisninni úkaflegast. Mé þar nefna ýmsa iðnrekendur; nú fyrir nokkrum dögum birti Morgunblaðið til að mynda enn eina auglýs- ingu um nauðungaruppboð hjé Magnúsi Víg- lundssyni. Gunnar Guðjénsson var ekki heldur neitt tviótta i hrifningu sinni yfir viðreisninni meðan hann vor formaður Verzlunarróðs Is- lands; nú hvilir hann i búk ófreskjunnar með sitt sænska frystihús og mun naumast gera sér vonir um að hreppa hina fornu lifsbjörg Jónas- or. Og nú síðast er röðin komin að Bygginga- félaginu Brú, einu kunnasta verktakafyrirtæki Sjólfstæðisflokksins i Reykjavík. Aðalcigandi þess, Þorbjörn Jóhannsson kjötkaupmaður, mun hafo ætlað sér annað hlutskipti en að verða sjólfur réttur ó borðum hinnar óseðjandi við- reisnar. „Austri" í Þjóðviljanum 9. okt. HAFNARFJÖRÐUR Undanfarin ór hafa verið Bæjorútgerð Hafn- arfjarðar erfið. Skuldir hafa safnazt eins og hjó öðrum togaraútgerðarfyrirtækjum .... .... Bæjarútgerð Hafnarfjarðar var ó sinum tima stofnuð til að bæta úr atvinnuleysi i bæn- um, þcgar einkafyrirtæki voru að gefast upp. Nú hefur það skeð í Hafnarfirði, að stórt fisk- iðnaðarfyrirtæki, Norðurstjarnan, hefur verið verkefnalaus um langt skeið, þar sem óður störfuðu tugir manna. Þó hefur það bætzt við, að annað stórt fiskiðnaðarfyrirtæki, Jón Gisla- son s.f., hefur orðið að loka vegno ýmissa erf- ið’eika .... Alþýðublaðið, 14. október. HALLAST Á HESTI GEIRS Eftir eindæma tekjuöflunargóðæri og sam- felld i tíð núverandi landsstjórnar, er höfuð- borgin svo illa ó vegi stödd, að hún getur ekki stcðið í skilum við viðskiptamenn sina og verð- ur oð fresta framkvæmdum, sem búið var að sló föstu, að gerðar yrðu ó þcssu óri. Hún nær ekki inn gjaldföllnum tckjum sinum með eðli- legum hraða. Hefur ekki eigin fé til aðkali- andi rekstrarþarfa. Fær ekki heldur nauðsynleg lón til þess aS bæta úr rekstrarfjórskortinum. Þetta gerist þegar enn gefst metafli ó síld- veiðum og erlent fjórmagn er í stórum stil flutt inn i landið vegna ólfyrirtækisins, kísilgúrverk- smiðju, Hvalfjarðarframkvæmda og Búrfells- virkjunar. Svona illo hefur verið hagnýtt góð- æri undanfarinna óra. Svona mikið hrófatildur er ,,viðreisnar"-spilaborgin. Skýrsla borgarstjórans er raunhæf sönnun um þetta. Hann mundi ekki gefa skýrslu ó þessa leið, ef hann gæti annað — upp í opið geðið ó Morgunblaðinu og rikisstjórninni. Dagur, okt. Bjorn Pálsson og séra Gunnar skammaðir á Skagaströnd! Mánudaginn 3. október sl. boöuðu þingmennirn- ir Björn Pálsson og séra Gunnar Gíslason til fundar um atvinnumál á Skagaströnd, án þess að bjóða þingmönnum Alþýðuflokks og Alþýðubandalags þátttöku í fundinum. Þótt fundurinn væri heldur fá- sóttur, var hann samt nokkuð athyglisverður, eink- um vegna þess að í umræðum á eftir framsöguræð- um voru þeir Gunnor og Björn snupraðir og víttir af ræðumönnum úr öllum flokkum fyrir slælcga frammistöðu í hagsmunamálum Skagstrendinga. Á fundinum las fundarstjóri upp iangt skeyti, sem borizt hafði frá Ragnari Árnalds, alþm., og er það birt í heild hér neðar á síðunni. B JORN PALSSON talaði fyrst ur og vildi hann einkum styrkja útgerð á staðnum, enda væri nógur fiskur í Flóanum. Einnig þyrfti að hlynna að tré- og járn- smíðaverkstæðunum. Og þar með, sagði Björn, að vandinn væri leystur. Þeir, sem ekki fengju vinnu, yrðu að leita henn- ar annars staðar í landinu, og við því væri ekkert að segja. Að öðru leyti sagði Björn brand- ara, sem sumir vöktu hlátur en aðrir ekki. JÉRA GUNNAR GÍSLASON sagðist ekki kippa sér upp við það, þótt fundurinn væri fá- mennur. Hann væri vanur því úr kirkjunni. Presturinn sagðist aðhyllast sömu hugmyndir og Björn Pálsson, hvað snerti at- vinnumál Skagstrendinga, og væri líkast, að þeir væru andlega skyldir. Hann sagði, að Ragnar Arnalds hefði boðið sér að vera meðflutningsmaður tillögu um sjólaxverksmiðju á Skagaströnd, og hefði hann neitað því, enda vantrúaður á slíkan atvinnuveg. Ræða séra Gunnars var nokkuð stutt og undir lokin viðurkenndi hann, að hann væri heldur illa búinn undir fundinn. Voru það lokaorð hans, að betra hefði verið að einhver heimamanna hefði tekið að sér framsögu í sinn stað, og fannst ýmsum það nokkuð seint séð hjá fundarboð- anda. KORFINNUR BJARNASON, sveitarstj óri og hdlzti forystumað ur Sjálfstæðismanna á staðnum, talaði næstur. Sagði hann, að fundarboðendur þyrftu ekki að láta eins og þeir væru ókunnug- ir á staðnum. Hvað eftir annað hefðu má'lin verið kynnt fyrir þingmönnum, bæði með tillög- um, blaðaskrifúm, fréttum og einkasamtölum. Sannleikurinn væri sá, að þeir hefðu aldrei virt Skagstrendinga svars, og það litla sem þeir hefðu lofað, hefðu þeir svikið. Enginn árangur hefði orðið af störfum hinnar þingkjörnu atvinnumálanefndar. F RIÐJÓN GUÐMUNDSSON, einn af forystumönnum Alþýðu- bandalagsins á staðnum, ræddi um heimsókn þessarra tveggja þingmanna. Allt kjörtímabilið hefðu þeir engan áhuga haft á Skagstrendingum, en nú væri stutt til kosninga og nauðsynlegt að kanna liðið. í byrjun kjör- tíma'bilsins hefðu þessir menn verið beðnir að koma á atvinnu- málaráðstefnu á Skagaströnd, en þá ekki viljað sinna því. Nú væru þeir loksins mættir og greini- lega nokkur kosningahroliur í þeim. En það furðulega væri, hvað þeir væru hugmyndasnauð- ir og málefnalega blankir. Frið- jón ræddi nokkuð um tillögu þingmanna úr þremur flokkum um sjólaxverksmiðju á Skaga- strönd. Benti hann á, hve frá- leitt væri að afgreiða þessa hug- mynd með innantómum fullyrð- ingum um markaðsskort, því að síðan hefðu athafnamenn á öðr- um stöðum hafið undirhúning að byggingu slíkra verksmiðja, t.d. á Egilsstöðum. Framtíðar- lausnin væri fullvinnsla úr ýmis Skeyti Ragnars Arnalds til Skagastrandarfundar Á atvmnumálafundin um á Skagaströnd, sem þeir Björn Pálsson og séra Gunnar Gíslason boð uðu til, las fundarstjóri upp eftirfarandi skeyti, sem borizt hafði frá Ragnari Arnalds: Herra fundarstjóri! Við Alþýðubandalagsmenn fögnuin því af heilum hug, að atvinnuvandamál Skagstrendinga skuli tekin til umræðu í kvöld. Síðast liðin þrjú ár höfum við haldið 4 fundi um atvinnumál á Skagaströnd. í þrjú ár höfum við einnig hvatt til þess, að 'haldin yrði sérstök ráðstefna um vanda mál Skagastrandar og til henn- ar kvaddir allir þingmenn kjör- dæmisins svo og hreppsnefndar- menn, forystumenn verkalýðs- samtaka og atvinnurekenda og jafnvel fulitrúar ríkisstjórnarinn ar. Af því hefur því miður ekki orðið. Fyrir rúmum tveimur árum var STJÓRNSKIPAÐRI NEFND falið að gera tillögur um at- vinnubætur, meðal annars á Skagaströnd. Enginn árangur konar sjávarafurðum, og kann- ski yrði kavíarverksmiðja fyrsta stóra skrefið í þessa átt hér á Skagaströnd. Sem stæði væri engin hreyfing á þessum málum, hvorki á Egilsstöðum né Skaga- strönd, því að bankarnir hefðu neitað um lán. Friðjón minnti á það hneyksli, að á sama tíma og síld væri flutt í stórum stíl til Reykjavíkur, væri stærsta atvinnufyrirtækið á Skagaströnd látið standa óhag- nýtt. Skagstrendingum væri sagt að bjarga sér sjálfir, en um leið væru allar lánastofnanir lokaðar fyrir þeim, og sívaxandi verð- bólga kæfði alla viðleitni til jargar. JERA PETUR INGJALDS- SON, sem var í 3. sæti á lista Sj álfstæðisflokksins í vor, sagði, að á nýsköpunarárunum hefði fólk flutzt hingað hvaðanæva að og hefði bezta fólkið verið af Ströndum. Mikið af þessu fólki heíði neyðzt til að flýja staðinn, en það myndi koma hingað aftur, ef betur áraði. Séra Pétur sagði, að Ragnar Arnalds hefði oft ver- ið hér á ferðinni og haldið marga fundi. Hefði hann jafnan verið á þessum fundum, enda væri Ragnar greindur og skil- merkilegur maður. J ÓN JÓNSSON, einn af for- ystumönnum Framsóknar, ræddi einkum um síldarflutninga til Skagastrandar og lét í Ijós megna Framhald á bls. 7. Lokiias flutt síld til Skag;a§trandar Nokkru óður en blaðið fór í prentun bórust þær fréttir fró Skaga- strönd, að sildarflutningaskip hefði komið með sild til bræðslu í verk- smiðjuna þar. Er það í fyrsta sinn í mörg ór að síld berst til Skaga- strandar. Aftur og aftur hefur verið lofað, aS sild yrði flutt þangað, og aftur og aftur voru þau loforð svikin. Ríkisstjórnin hundsaði sam- þykktir Alþingis og lét það reginhneyksli viðgangast, að flutt var síld til verksmiðja ó Suðurnesjum, þótt stöðugur skortur væri þar ó vinnu- afli, en atvinnulitlir staðir ó Norðurlandi fengu ekkert. Að sjólfsögðu ber oð fagna sérhverri viðleitni til að auka atvinnu ó Skagaströnd. En ekki er hægt aS horfa framhjó því, aS nú ó haust- mónuðum 1966 stendur yfir seinasta síldarhrotan ó Norður- og Austurlandsmiðum FYRIR Alþingiskosningar. Sumarið líður ón þess að nokkuð sé gert. En þegar kcmur fram ó haust muna róðamenn landsins allt i einu eftir þvi, aS kosningar eru í nónd og nú er allra seinasta tækifærið til oð bæta úr margra óra vanrækslu. Er það þetta, sem býr ó bok við? Er aðeins verið að sefa hóværustu óónægjuradd- irnar rétt fyrir kosningar? Verður síldarverksmiðjan lótin sofa svefn- inum væra fjögur ór i viðbót að kosningum loknum? Skagstrendingar trúa þvi og treysta, að hér sé ekki sýndarmennska ein aS verki, og þessir síldarflutningar boði því alvarlega stefnubreyt- ingu í afstöðu stjórnarvalda til atvinnumóla Skagastrandar. heíur þó orðið af störfum þess- arrar nefndar og ekkert hefur til hennar spurzt í tvö ár. Hvað veldur? Fyrir rúmu einu ári samþykkti Alþingi einróma að skora á rík- isstjórnina að beita sér fyrir því að SÍLDARFLUTNINGAR yrðu betur skipulagðir í því skyni að bæta atvinnuástand þeirra staða, sem verða hart úti vegna síldar- skorts. Síðan þessi vilj ayfirlýs- ing Alþingis var gerð, hefur eng- in síld verið flutt til Skaga- strandar. Veit nokkur skýringu á því? Nú er liðið langt á þriðja ár, síðan samþykkt var einróma á Alþingi að fela ríkisstjórninni að láta gera áætlun um TUNNU- verksmiðju á Skagaströnd. I meira en tvö ár hefur ekkert frétzt af þessu máli. Hvað veld- ur? í vetur verða þrjú ár liðin, síðan-Alþingi samþykkti einróma að fela ríkisstjórninni> að gera áætlun um byggingu FÓÐUR- MJÖLSVERKSMIÐJU á Skaga- strönd. í meira en tvö ár hefur ríkisstj órnin legið á málinu. Hvað veldur? Hver er skýring- in á því? I vetur var borin fram á Al- þingi tillaga þingmanna úr þrem ur flokkum um byggingu SJÓ- LAXVERKSMIÐJU á Skaga- strönd. Engin verksmiðja á Norðurlandi getur framleitt sjó- lax og markaði vantar ekki. En tillagan var svæfð. Hvað olli því ? I sumar fréttust þau ágætu tíð indi, að stofnað hefði verið fé- lag til að reisa og reka KAVÍAR VERKSMIDJU á Skagaströnd. En 3*. september síðastliðinn full yrðir vikublaðið DAGUR á Ak- ureyri, að framkvæmdir séu enn ekki hafnar, því að bankarnir hafi stöðvað framkvæmdir. Er hér rétt skýrt frá? í kvöld er rætt um atvinnumál Skagastrandar. Þessi fundur séra Gunnars og Björns Pálssonar er spor í rétta átt. Margar spurn- ingar hljóta að vakna. En vænt- anlega er flestum ljóst, að æski- legast hefði verið að ræða slík- ar spurningar og svörin við þeim á almennum umræðufundi með þingmönnum allra flokka. Um leið og ég vona, að um- ræður á þessum fundi verði frjó- ar og málefnalegar, sendi ég fundarmönnum öllum og fund- arboðendum mínar beztu kveðj- ur. Ragnar Arnalds Þéttbýli vi3 HOFSÓS ó rætur sínar a3 rekja til þess, að' þar var verzlunarmi3stö3 austan jökul- vatna fyrir víSlent landbúnaSar- héra3 og þaSan var stunduS sjó- sókn. Sennilega hefur byggS risiS þar upp tiltölulega sncmma. I manntali 19S0 búa 573 íbúar í Hofsóshreppi, sem var þó óskiptur. En 1960 er ibúafjöldi í Hofshreppi 241 og ó Hofsósi S09 e3a saman- lagt 550 manns. VirSist mega ætla, a3 undanfarna þrjó óratugi hafi ibúafjöldi ó Hofsósi haldist lítt breyttur. Til samanburSar mó geta þess, a3 fró 1930 til 1960 fjölgaSi ibúum ó SauSórkróki úr 780 manns í 1205. FJÓLMUNDUR KARLSSON myndum, eins konar tilrauna- sláturhús. Á gamla verkstæðinu er ým- is konar vélakostur og kemur greina að framleiða og komizt að þeirri niðurstöðu, að ein verksmiðja hefði nægan mark- að hér innanlands fyrir hljóð- deyfa af ýmsum gerðum og stærðum. Hefur Iðnaðarmála- stofnunin farið yfir áætlanir hans og talið þær fullkomlega raunhæfar. En þótt vel hafi gengið að reisa þetta mikla hús af grunni, er ekki þar með sagt, að allt sé í stakasta lagi. Fjólmundi hefur gengið illa að fá lán til vélakaupa, og hann er því von- daufur um að geta hafið fram- leiðslu í vetur. Við spyrjum hann, hvað margir menn muni stöng fyrir atvinnulíf í smá- bæjum úli um land, segist Fjól- mundur sannfærður um að svo sé. Hann segist hafa kynnt sér töluvert, hvað unnt sé að fram- leiða á samkeppnisfærum grundvelli, og telur, að það sé einkum í ýmis konar smáiðn- aði, þar sem eitl'hvert handverk kemur til greina, t. d. samsetn- ingar gerðar að nokkru leyti í höndunum, en þegar um sé að ræða fullkomlega sjálfvirkan iðnað, séu samkeppnismögu- leikar við stórfyrirtæki erlend- is mjög takmarkaðir. í þessum iðnaði sé því höfuðnauðsyn að fylgjast vel með tæknibreyt- Brautryðjendastarf í íslenzkum járniðnaði Rognor Arnalds roeðir nii Fjélmnnd Karlsnn il Kofsési Helztu óstæSurnar til þess, aS byggó ó Hofsósi hefur ekki a3 ró3i þanizt út undanfarna óratugi eru sennilega þær, a3 me3 bættum samgöngum hefur verzlun drcgizt a3 einhverju leyti til SauSórkróks. Jafnframt hafa hafnarskilyrSi ver- i3 erfiS og útgerS ekki þróast me3 jafn örum hætti og vi3a annars staSar. En kannski er þa3 örlaga- ríkast, aS annar i3na3ur en fisk- verkun hefur ekki skotiS þar rót- um nema aS litlu leyti. En mjór er mikils vísir. Nú um nokkurt árabil hefur FJOL- MUNDUR KARLSSON rekið vélaverkstæði á Hofsósi og aukið umsvif sín jafnt og þétt með hverju árinu. Síðast lið- inn vetur byggði hann glæsi- lega verksmiðju að flatarmáli um 600 fermetrar og hyggst nú senn hefja framleiðslu á ýms- um iðnaðarvörum, sem ekki hafa verið framleiddar áður hér á landi. í stuttu viðtali skýrir Fjól- mundur frá því, að hann hafi undanfarin ár fengizt einkum við að smíða kjötbrautir og kjötbrautarskiptingar fyrir slát urhús víða um land. Nú orðið er liann eini aðilinn á landinu, sem annast slíka smíði. Á þessu ári hefur hann unnið að stór- um verkefnum fyrir Sláturfélag Suðurlands og kaupfélagið í Borgarnesi og þar er Samband- ið að reisa mjög nýtízkulegt sláturhús eftir erlendum fyrir- í ljós, að Fjólmundur hefur sjálfur teiknað þrjár þeirra og smiðað með aðstoð etarfs- manna sinna. Hann kvartar yf- ir því, að ekki skuli fást lán út á vélar, sem smíðaðar eru hér heima, og óneitanlega er það harla einkennilegt, að lána stofnanir skuli því aðeins veita fá atvinnu við þetta fyrirtæki, ef allt fer að óskum. — Nú eru fastráðnir fjórir menn við vélaverkstæðið og stundum starfa þar einn eða tveir til viðbótar. Við fram- leiðslu hljóðdeyfa þarf að minnsta kosti fjóra menn til viðbótar. Auk þessa er ég að Hi3 nýja verksmi3juhús Fjólmundar ó Hofsósi lán út á vélar, að þær séu inn- fluttar og keyptar fyrir dýr- mætan gjaldeyri. Miklir stækkunarmöguleikar Nýja verksmiðjuhúsið er nú að rnestu leyti fullbyggt og að- eins eftir að leggja raflögn í húsið. Fjólmundur gerir ráð fyrir að flytja vélaverkstæðið inn í nokkurn hluta byggingar- innar, en mestur hluti hennar er þó ætlaður fyrir nýja fram- leiðslu. Hann hefur rannsakað vandlega, hvað komi helzt til velta fyrir mér möguleikum á ýmis konar pressuiðnaði og smáiðnaði, sem veitt gæti mörg um til viðbótar atvinnu. Þar að auki væri hugsanlegt að nokkr- ar konur fengju vinnu við inn- pökkun, ef af þessu yrði. Þetta er nú mín hugsjón, hvað sem verður. Það gildir að fylgjast vel með Aðspurður um það, hvort ekki séu fyrir hendi ýmsir möguleikar í smáiðnaði aðrir en þessir, sem orðið gætu lyfti- ingum, því að framleiðsla sem er í góðu gildi í dag sé kann- ski orðin úrelt á morgun. Erfiðleikar sveitarfélagsins Að lokum spyr ég Fjólmund um málefni sveitarfélagsins, en hann á sæti í hreppsnefnd. Fjól mundur segir, að það sé ekk- ert launungarmál, að sveitarfé- lagið sé hdldur illa á vegi statt. Framkvæmdir á vegum hrepps- ins séu mjög litlar, og ástandið fari versnandi á ýmsum svið- um. Til dæmis sé þessa stund- ina alveg vatnslaust heima hjá sér, og hafi svo verið lengi, að vatn sé aðeins að fá um nætur í syðstu húsunum. Vatnslögnin sé gölluð og leiðslurnar leki. Auk þess sé ekkert sameigin- legt sko'Iplagnarkerfi á vegum hreppsins. — Okkur vantar ekki verk- efni, segir Fjólmundur, — en okkur vantar atvinnugreinar á staðinn, sem veita nokkurt at- vinnuöryggi árið um kring. — Það er alveg vonlaust að treysta einungis á útgerð. Fjöldi fólks hefur í sumar ekki haft nema fáein þúsund í tekjur á mán- uði við frystihúsið. Eg fer ekki leynt með þá skoðun mína, segir hann að lokum, að iðn- aður er það sem koma skal á slíkum stöðum til þess að tryggja, að allt atvinnulíf detti ekki niður, þegar afli bregst. Ragnar Arnalds. 4) — Mjölnir Mjölnir — (5

x

Mjölnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Mjölnir
https://timarit.is/publication/864

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.