Nýi tíminn - 29.03.1946, Síða 5

Föstudagur 29. marz -1946
NÝJ-.TÍMIÍÍN

Framsókn liótar að
rumvorpin um
nýsköpun landbúnaðarins
Flökkuiinn hefur gefizt upp við hreina and- arféiag ísiands og Nýöygging-
stöðu, þykist nú allt í einu fá brennandi áhuga
fyrir málinu. Eri hann vill fella úr frv. undir-
stöðuatriði þess, sem er að ræktunarframkvæmd-
ir verði gerðar samkvæmt áætlun um þróun bún-
aðarins til samræmis við neyzluþörf þjóðarinnar
fyrir búvörur og framleiðsluaukningunni sé beint
til þeirra staða, sem hafa bezt framleiðsluskilyrði
Framsókn vill stuðla að auknum fjárframlög-
um til ræktunar, ef hún getur gert sér vonir um
að geta sáldað því sem mútufé út um byggðina
til að viðhalda kotbúskap á stöðum, þar sem aldrei
verður lifað mannsæmandi lífi, eftir kröfum nú-
tíma og framtíðar, nema með árlegum styrkja-
framlögum.
þeir vilja. Það er nefnd, sem
þeir gætu fengið kosna af
nógu íhaldssömum aðilum, til
að þvælast fyrir landsnáms-
stjóra og trufla framkvæmdir.
Landbúnaðarráðherra, Búnað-
Föstudaginn 8. marz rýfur
Tíminn loks þögnina um frv.
senl komu frá Nýbyggingar-
ráði; Þegar Brynjólfur Bjarna
son og Kristinn E. Andrésson
komu í fyrra með frumv. um
Nýbyggðir og iiýbyggðasjóð,
þá steinþagði Framsókn og
ætlaðist til að frv. væri drep-
ið með þögninni, en fékk þó
ekki hindrað það, að því var
vísað til Nýbyggingarráðs.
Þegar frv. kemur svo frá Ný- Frh. af 3. síðu.
byggingarráði, og allir ráðs- verði til Reykjavíkur. —
fulltrúar standa að baki, þá I Síðla kvölds íhélt sýslumað-
sér hún að þöðnin ein dugir ,Ur út Jökulsárhlíð, að Sleð-
arráð á ekki að vera nægllegt
til að segja landnámsstjóra
fyrir verkum. Það á að koma
nefnd til að tryggja enn bet-
ur, að nóg geti komizt að af
íhaldssömum öflum, til að
þvæla málin.
Enn hefur Framsókn ekki
komið fram með formlegat-
breytingatil'ögur, heldur að-
eins gefið fyrirheit. Nú reyn-
ir á, hvort hún nær til banda-
lags við sig íhaldsöflum stjóm
arflokkanna. Með hinum fyr-
irhuguðu breytingum Fram-
sóknar er hreinlega stefnt að
því, að hindra það, að búnað-
arframkvæmdir verði gerðar á
skipulagsbundinn hátt, sam-
kvæmt áætlún, í samræmi við
heildaráætlanir úm þjóðarbú-
búskap íslendinga og í sam-
ræmi við þjóðhagslegar þarfir
og afkomuskilyrði búnaðarins.
Silfursalinn og urðarbúinn
ekki. Og hún þorir ekki að
rísa í gegn. Nú þykist hún
taka því opnum örmum sem
margra ára baráttumáli sínu.
En það þarf að þreyta frv..
segir Framsókn. Flokkurinn
ætlar að reyna, „að vinna að
því, að frv. þessi nái fram að
ganga, jafnframt og reyrit
verður að gera á ]>eini æskileg
ar breytingar.“ (Leturbr.
hér).
Ausa blint!
Og hverjar eru svo þessar
brevtingar ?
Jú, þær eru aðallega tvær.
Önnur er afnám þess ákvæð
is að lán úr Byggingarsjóði sé
bundið því, að viðkomandi
jörð hafi skilyrði til framtíð-
arábúðar. Það má ekki hindra
það, að fé því, sem veitt er til
landbúnaðarins, sé ausið út í
blindni, til dýrra bygginga á
jörðum, sem leggjast svo i
evði eftir stuttan tíma eða
nýbýla, þar sem sveitzt er blóð
inu nokkur ár og gefizt svo
upo við, eins og Framsókn
hefur gert undanfárna áratugi.
\Tý nefnd!
Hin breytingin er í sam-
bandi við landnámsstjóra.
Samkvæmt frv. heyrir em-
bætti hans beint undir land-
búnaðarráðherra, eh í störfum
sínum er hann bundinn áætl-
unum, sem Nýbvggingarráð
og Búnaðarfélag íslands hafa
gert um þróun landbúnaðar-
ins. Með þessu segir Tíminn,
að landnámsstjóra sé gefið
einræði!
Glöggt er það enn hvað
bi’jót. Um kvöldið fæi'ði
sýslumaður í dagibók sína at-
burði þessa dags.
Jafnframt skrifaði sýslu-
maður bréf tij fornmenja-
varðar og fól ihonum að láta
landlæknir, Guðmund Björns
son, rannsaka mannsbeinin,
segja til um stærð og vöxt
mannsins, og ef hægt væri að
ákveða, hversu beinin hafi
lengi legið í jörðu- — Engar
frekari upplýsingar gaf sýslu
maður í bréfinu um beina-
fundinn.
Svar Guðmundar land-
læknis var stutt, þannig orð-
að;
Mannsbein úr karlmanni,
fullkomlega meðalmanni á
hæð, um sextugt að aldri,
sennilega frá fyrri hluta síð-
ustu aldar.
Mannsbein þessi mun forn
menjavörður geyma enn á
Þjóðminjasafninu.
Við samanburð á ferðalagi
Silfursalans og fundi Urðar-
búans, virðist margt benda
til þess, að Urðarbúinn hafi
verið jarðneskar leyfar Silf-
ursalans. Og lega beinanna
og umbúnaður virtist tala
sínu máli um það, hvernig
örlagastundin hafi að hönd-
um borið.
Að lokum þetta:
Ef þig, vegfarandi góður,
sem leggur leið þína, um
brúna- á Jökulsá á Dal, —
langar til að líta á legstað
Urðarbúans um nálega ‘ald-
arskeið, iþá gakk þú 85 skref
eftir þjóðveginum, frá syðri
brúarsporðinum, snú síðan til
vinstri og gakk fimm skref
upp í urðina, muntu þar géta
fundið stóra steinnybbu, með
sléttum fleti mót austri og
allstóra gjótu þar við. —
Þarna hallaði Urðarbúinn
höfði sínu upp að slétta
steinfletinum. — Á steinflöt
þenna voru fyrir nokkrum
árum ristir stafirnir: S. s. (þ.
-e. Silfursalinn), en þeir
munu nú að líkindiun afmáð-
ir-
En þegar þú, vegfarandi
góður, snýr baki við þessum
stað, hugsandi um ferð og
forlög Silfursalans frá
Dimmafjallgarði, þá minnstu
þessara orða:
Þótt þú fagnir fé og styrk,
fjöri, dug og þori,
óvænt bíöa örlög myrk
oft í nœsta spori.
HeLmildarmenn:
1. H'alldóra Ámadóttir á Langa-
nesströndum, fædd. ca. 10 ár-
um eftir hvarf silfursalans,
heyrði nákvæmar sagnir um
hann. Hún er dáin fyrir þrem-
ur árum, varð rúmlega 1(0
ára, móðir Karls, dyravarðar
i Arnarhvoli i Reykjavik.
2. Sigtryggur, bóndi á Grundar-
hóli á Fjöllum, fæddur ca. 10
—20 árum eftir hvarf silfur-
salans, faðir Jóns Þór Sig-
tryggssonar, lögfræðings, fyrr
bæjarstjóra á Seyðisfirði.
3. Björn Pálsson, bóndi á Ref-
stað í VopnafirðL
4. Guðný, gömul kona í Hróars-
tungu.
5. Ingólíur, bóndi á' Skjalþing-
stöðum i Vopnafirði skýrði
frá, að trúlofunarhringur fóst-
urdóttur prestsins að Hofi,
væri til enn þá í Vopnafirði,
með inngreyptum stafnúm M.
En unnusti hennar hét-Magn-
ús.
a

í *
kvenna
öflug kvennasamtök hafa risið upp úr þjóð-
frelsishreyfingum heimsstyrjaldarmnar-, „Al-
þjóðabandalag kvenna“, sem stofnað var íónmlega
á kvennaþinginu í París 26.—30. nóvember. af 250
fulltrúum 40 landa. I öllum löndum tók*u kohur ■
mjög -virkan þátt í þjóðfrélsishreyfingunni. en hef-
námsárin va.r aðeihs hægt að skipuleggja íáfnenná ‘
hópa kvenna til hinnar sameiginlegu baíóttu.
Eftir stríðið risu víða upp landssamtök úr þessum ’
smáhóputn og fyrri samtökum, imarkvissari og
sterkari kvennásamtök bn verið hafa til áður; í
einni skýrslunni til kvennaþingsins í París er þess
arri þróun lýst með fáum orðum: „Með iórnum'
og tárum hafa konumar keypt sér nýja pólitískai
skynjun, nýja sannfæringu um ábyrgð gagnrvart
þjóðfélaginu“.
j SUMAR sem leið, 18.—20. júm, hélt fránska1
kvennasambandið, Union des femmes frang-
aises, þing með 2500 þátttakendur. Einkennandi'
fyrir þetta þing var samböndin við kvennahnéyf-
ingar annarra landa, þar voru fulltmar írá Eng-
landi, Júgoslavíu, Ítalíu, Spáni, Kína, Belgíú og
Sovétríkjunum. Á þessu þingi var kosin undir-
ibúningsnefnd t:l að vinna að alþjóðasamiökumi
kvenna. Sú undirbúningsnefnd samþykkti einróma
baráttustefnuskrá þar sem aðalatriðin vortrí - Tor
tíming fasismans og trygging lýðræðis- i öllum :
löndum. Stuðla að hamingjusömu lífi komandi
kynslóða. Veita konum óskoruð réttindi sem mæðr
um, starfsmönnum og þjóðfélagsþegnum. Og frarn
ar öllu, vinna af alefli fyrir varanlegan fríð.-
JjEIMSÞINGIÐ var haldið í París í nóvemberlok. .
Island átti þaf fulltrúa, Laufeyju Valdiimars-
dóttur, en hún lézt meðan á þlnginu stóð. pg því
hefur minna heyrzt 'um þessa stórmerku kvenna-
hreyfingu hér en skyldi. •
jjRJÚ aðalefni voru rædd á þinginu.- FyTst stríð-
ið, baráttan gegn fasismanum og baráttah fyrir -
friði. í þeim umræðum vakti ræða Dolores Tbarrúri,
hinnar heimskunnu stríðshetju spönsku alþýðunn- . .
ar, mikla athygli, en hún eggjaði konurnar lögeggj-
an til baráttu gegn fasismanum. Fulltrúar frá Bret
landi og Bandaríkj'Unum rædau rneðal anrars ýtar -
lega. um kjamorkuna, o.g varð afstaða þeirr'a aL r
staða þingsins: Krafa um að sumeinuðu þjóðimar
fengju eftirlit með kjarnorkurannsóknunum-
y^NNAÐ aðalmál þingsins var aðstaða kverma í -
fjárhags-. og .atvinnumálum, lagalega og þjóð-
félagslega. Var þar einkum lögð rík áherzla á .
kröfuna um sömu laun fyrir sömu vin.nu.
JjRIÐJA aðalefni umræðna þingsins var böm' og
bamauppeldi. Vakti mikla athygli framsögu- ..
ræðaii, sem flutt var af júgóslavneskri kcnu, frú
Milochevitch, er m. a. skýrði frá að í Júgóslavíu
hefði 1-685.000 konur og böm farist í styrjöMinni-,
og af þeim bömum sem eftir lifðu værú hærri
100% berklasmituð. Ungur indverskur kvenlæknir,
Vidya Kanuga, lýsti með eldlheitrí ræðu hinuim-
ægilegu aðstæðum sem allu.r þorri indvéiúkrá
kvenna og bama á við að búa.
jJM öll þessi mál- voru gerðar merkar ályktanir,
sem sjálfsagt er að kynna rækilega hér á
landi. Sýna þær, að þessi nýju alþjóðasamtök
kvenna standa á háu stigi, pólitískt, og eór Líklegt
að þau geti haft djúptæk áhrif í stjórrjmálaláfi
einstakra landa og alþjóðlega þegar næfrta- ára-
tugina.
■í