Nýi tíminn - 29.03.1946, Blaðsíða 8

. -
Ráðstéfna miðstjórn
ar og annarra trún-
aðarmanna Sósíal-
istaflokksins
Miðstjórn Sósíalistaflokks-
ins boðaði til ráðstefnu sl.
sunnudag með trúnaðar-
mönnum flokksins.
Einar Olgcírsson, for-
maður iiokksins, flutti
ýtarlega framsöguræðu um
stjórnmáíaviðhorfið, og
voru aft íoknum umræðum
saniþykíit „ávarp til ls'-
lentlinga. sem hér er birt
og fleírí ályktanir.
Hallberg sendi-
kennari kynnír
Svíum sjálfstæðis-
mál Islendinga
Peter Hallberg, sænski sendi
kcnnarinn, hefur nýiega skrif-
að alllanga grein í sænska
tímaritið Svensk Tidskrift, þar
sem hann kynnir Svíum sjálf-
stæðismái Islendicga.
Grein sína nefnif hann:
Vilja fslendingar leigja Banda
rikjunum herstöðvar?
Skýrir hann fyrst frá til-
lögum sem fram hafa komið
í Bandaríkjunum um það að
Bandaríkin kaupi Grænland
bjóði fslandi að gerast eitt
af sambandsríkjum Bandaríki
anna. Þá skýrir hann frá til-
NÝI TÍMINN
mælum Bandaríkjastjói'nar á sl.
hausti mn leigu á herstöðv-
um á íslandi til langs tíma og
hvernig þeim tilmælum var
tekið á íslandi.
Segir hann þar frá svari
ríkisstjórnarinnar, ræðu Ölafs
Lárussonar prófessors við setn
ingu háskólans, ræðu Gunnars
Thoroddsen prófessors 1. des.
sl., samþykktum stúdenta og
annarra félaga. í sjálfstæðis-
málinu og skrifum rithöfunda
og menntamanna í Tímariti
Máls og menningnr,
Er grein Hallbergs skrifuð
af skilningi á málstað íslend-
nga.
Varaforsætisráðherra Grikkja, leið-
togi Lýðveldisflokksins telur kosn-
ingarnar 31. marz skrípaleik
Gríski stjórnmálamaðurinn Kafandaris, sem
var varaforsætisráðherra í stjóm Sofulis, en sagði
af sér ásamt fleiri ráðherrum 11. marz, hefur átt
viðtal við blaðamenn um fyrirhugaðar kosningar
í Grikklandi, og telur kosningarnar þar skrípaleik-
Kafandaris benti á, að kosn
ingadagurinn hefði verið á-
kveðinn 31. marz með því skil
yrði að tíminn þangað til
AVARP TIL ISLENDINGA
Frá miðstjórn og ráðstefnu trúnaðarmanna Sósíalista-
flokksins
i<!endingar!
Fyrir liartnær 700 árum glataði ísland sjálfstæði sínu í
hendar erlends ríkis. Þetta óheillaspor kostaði íslenzku
þjóðíma sjö alda erlend yfirráð.
í kjölfar þessa atburðar sigldu aldalangar liörmungar,
skortur og harðstjórn, svo að við sjálft lá, að þjóðin liði
undiir lok.
Meginástæða þess, að íslenzka þjóðin varð að eyða sjö
af tíu öldum tilveru sinnar í þrælkun og niðurlægingu,
voru svik nokkurra innlendra liöfðingja, er vildu drottna
yfir Íslendingum í skjóli erlends valds.
E£ yér íslendingar gieymum þessum lærdómi, þá er til-
vera þjóðar vorrar að nýju stefnt í vöða.
MeÆ lýðveldisstofnuninni árið 1944 voru loks siðustu
spor Gamla sáttmála þurrkuð út — mitt í heimsstríði fyr-
ir sjálístæði og fullveldi allra þjóða.
Og íslendingar stofnuðu lýðveldið í trausti þess, að þeir
fengýu að byggja land feðra sinna sem frjálsir menn í
friði vinsamlegri sambúð við allar aðrar þjóðir.
Enm að nýju er þó sótt að sjálfstæði voru. Hin gömlu
tilmæli um „Grímsey“ hafa nú verið sett fram í nýjum
búnimgi. Erlent stórveldi vill taka á leigu til liernaðar-
þarfa hluta af ættjörð vorri. Þessi tilmæli koma fram
jafnframt því sem umheimurinn ræðir um möguleika á
nýrri heimsstyrjöld, er verða muni öllum fyrri styrjöld-
um geigvænlegri.
Ef íslendingar færu að binda sig einliverju einstöku
ríki eða ríkjasamsteypu, er lenti í styrjöld við önnur ríki,
þá er aðstaða íslands orðin liin háskalegasta.
Garali sáttmáli var uppliaf að sjö alda yfirdrottnun yfir
íslenaku þjóðinni, en liann leiddi ekki til tortímingar
heníEJir.
Með erlendum yfirráðum nú er frelsi, menningu og til-
veru þjóðarinnar stefnt í beinan voða.
Eírn kjarnorkusprengja á Reykjavik getur afmáð þriðj-
uug þjóðarinnar og mestöll menningarverðmæti liennar á
nokkium augnablikum.
Fyrir íslenzku þjóðina er um það teflt að vera eða vera
ekki.
Einjaig nú finnast menn meðal þjóðar vorrar, sem vilja
gangi erlendu riki á hönd.
Þessir „höfðingjar“ nútímans róa að því öllum árum,
aft íslenzka ríkið leigi Bandaríkjum Norður-Ameríku hluta
af Islandi til hernaftarþarfa.
tessa menn dreymir um — eins og höfðingja Sturlunga-
aldar forðum — að geta drottnað yfir íslendingum í skjóli
erlends herveldis.
Þeir leyna þjóðina því, að herstöðvasamningur við
Bandaríkin mundi baka þjóð vorri óvinsældir annarra
ríkja og koma íslendingum í hinn mesta vanda.
Þeir leyna þjóðina þvi, að atvinnulíf íslendinga getur
ekki blómgast eðlilega, nema með aðalviðskiptum við Ev-
rópu eins og verið hefur frá upphafi vega.
Þeir leyna þjóðina því, að innlimun íslands í hernaðar-
kerfi Bandarikjanna mundi slíta oss úr tengslum við sögu
vora og erfðir, stofna þjóðerni voru, tungu og menningu í
voða og kippa grundvellinum undan sjálfstæðu atvinnu-
kerfi íslendinga.
Samtímis skirrast þeir ekki við að dreifa út alls konar
gróusögum til þess að hræða þjóðina til samningagerðar
við Bandaríkin.
íslenzka þjóðin vill njóta friðar til þess að ávaxta arf
þúsund ára baráttu sinnar.
Hún óskar einskis heitar en þess að mega byggja land
sitt í friði og að tryggja öllum börnum sínum hamingu-
sama framtíð.
íslendingar vilja lifa í sátt og samlyndi við allar þjóðir.
En þeir vilja livorki Ijá Bandaríkjum Norður-Ameríku
né nokkru öðru ríki neins konar herstöðvar
né neins konar hernaðarlega aðstöðu á landi sínu. Þeir
vilja ráða sjálfir óskorað yfir hverjum fermetra ættjarðar
sinnar, en ekki ánetjast neinu ríki, stóru né smáu. né bind-
ast neinum þeim böndum, er geta stefnt sjálfstæði og til-
veru þjóðarinnar í voða.
Þeir menn, sem reyna nú að véla íslendinga til þess að
afsala sér landréttindum, eru að svíkjast aftan að þjóð
sinni.
Aldrei hefur verið jafn mikið í húfi og nú, að íslenzka
þjóðin haldi vörð um hið nýfengna fullveldi sitt og vari sig
á arftökum Gissurar jarls og Guðmundar ríka.
Fullveldi og sjálfstæði íslands er ekkert einkamál neinn-
ar stéttar eða samtaka.
Það er sameiginlegt mál allra þjóðrækinna íslendinga.
Vér erum ef til vill þrætugjarnir um dægurmál.
Það er réttur vor.
En andspænis sjálfstæði og tilveruskilyrðum þjóðarinn-
ar verða öll þessi dægurmál að smámálum.
íslenzka þjóðin, öll saga hennar, öll barátta hennar
gegnum aldirnar, krefst þess, að vér íslendingar samein-
umst í þessu máli, hvar í flokki sem vér stöndum.
Engu erlendu ríki herstöðvar á íslandi.
ísland fyrir Islendinga.
yrði notaður til að hreinsa
fasista úr ríkiskerfinu og
koma á jafnrétti allra fyrir
lögunum, en „án þess yrðu
kosningarnar aldrei nema
málamyndakosningar og úr-
slitin fölsuð“.
í stað þess að fullnægt hafi
verið þeim skilyrðum, segir
Kafandaris, var ríkiskerfið
gert enn hlutdrægara og
þrengt að lýðræðissinnunum.
Þetta varð vegna þess að þeg
ar stjórnin var mynduð. var
ríkisvaldið eingöngu i nönd-
um konungssinna, sem höfðu
allar ríkisstofnanir á valdi
sínu, og þá einkum herinn
og lögregluna. Þar af kemur
ósvífni sú fer konungssinnar
hafa beitt.
Kafandaris telur það barna.
lega ásökun að stjórnin hafi
ekki getað komið á lýðræðis-
skipulagi í landinu, ef athug-
að sé stjórnmálaástandið í
Grikklandi.
Ábyrgðin er því tvímæla-
laust hjá brezku stjórninni,
vegna hernaðaríhlutunar
hennar í desemsber 1944 og
ósigurs vinstri flokkanna, er
gaf afturhaldsflokkunum laus
an tauminn til að koma á
sDjórnarfari er byggðist á
kúgun.
Bak við ýfirskin íhlutunar-
leysis gáfusBretar afturhald-
inu kost á -að ná valdatækj-
um ríkisins og nota óaldar-
flokka, mannaða úr röðum
fasistavina, til þess að halda
uppi skefjalausum árásum
gegn alþýðu manna. Ríkis-
stjórninni var ekki leyft að
grípa til róttækra ráðstaf-
ana gegn hernum og lögregl-
unni er vanræki skyldu sína.
Erlendar sendmefndir, sem
ekki þekkja til griskra að-
stæðna töldu þetta venjulegt
ástand og ekki breytinga
þörf. Þannig hefur komizt á
það ofbeldisstjórnarfar sem
nú ríkir í landinu.
„Það nálgast kosningaskrípa
leikur", sagði Kafandaris
að lokum, „og við verðum að
ákveða hvort við eigum að
taka þátt í þeim leik og gefa
honum þar með eitthvað yfir
skin löglegra athafna, eða
hvort við eigum að láta af-
skiptalausa þessa nauðgun á
þjóðarviljanum. Hvað mig
snertir, vii ég ekki láta
grísku þjóðina telja mig sam
á'byrgan þessu samsæri, og
mun því ekki, ásamt flokki
mínum, taka þátt í kosning-
unum“. (Kafandaris er leið-
togi Lýðveldisflokksins).