Nýi tíminn - 05.06.1958, Blaðsíða 1

KaupicS
Ný]a timann
GreiBiS
Nýja fimann
Fimmtudagur 5. júní 1958 — 12. árgangur 20. tölublað
Orugg samstaða er beittasta vopn
Islendinga í landhelgismálinu
Stækkun landhelginnar markar tímamót og boðar nýja sókn
til efnahagslegs sjálfstæðis þjóðarinnar
Á sjómannadaginn hélt Lúövík Jósepsson sjávarútvegsmálaráðherra snjalla ræðu
um landhelgismálið og skýrði frá þeirri endanlegu ákvörðun stjórnarvalda að stækka
landhelgina í 12 mílur, ljá ekki máls á neinum samningum um þessa lífsnauðsyn
íslendinga og hafna öllum tillögum um undanþágu fyrir erlend fiskiskip í landhelgi
íslendinga.
„Sú ákvörðun markar tímamót og boðar nýja sókn til efnahagslegs sjálf-
stæðis þjóðarinnar. Öll þjóðin fagnar þeirri ákvörðun að fiskveiðilandhelg-
in skuli verða 12 sjómílur út frá grunnlínum, íslenzkt yfirráðasvæði þar sem
íslenzk lögsaga gildir og íslendingar einir hafa rétt til fiskveiða”, sagði
ráðherrann.
Ræða Lúðvíks fer í heild
hér á eftir:
Góðir tilheyrendur.
í dag er hátíðisdagur ís-
lenzkra sjómanna. Um allt
land er dagsins minnzt og
fjölbreytt hátiðahöld eru í
flestum sjávarplássum og
stærri kaupstöðum landsins.
Sjómannadagurinn er löngu
orðinn hátíðisdagur islenzku
þjóðarinnar, svo nánum bönd-
um er sjómannastéttin íslenzka
bundin þjóðarheildinni.
Hátíðisdagur sjómanna hlaut
því jafnframt að verða hátíð-
isdagur íslenzku þjóðarinnar
allrar.
Ákvörðun sem markar
tímamót.
Á þessum degi er sérstök
ástæða til þess, að minnast
þeirrar mikilvægu ákvörðunar
islenzkra stjórnarvaida. sem'
ný’ega hefur verið tekin um
stækkun fiskveiðilandheigi Is- \
iands. Sú ákvörðun markar
tímamót og boðar nýja sókn
til efnahagslegs sjálfstæðis
þjóðarinnar.
ÖU þjóðin fagnar þeirri' á-
kvörðun, að fiskveiðilandhelgin
skuii verða 12 sjómílur út f"áj
grunnlínum, en þó munu sjó-:
menn okkar fagna þeirri j
ákvörðun meir en allir aðri:
iandsmenn.
Fiskveiðiiandlielgin verður!
íslenzkt yfirráðasvæði, þar j
gildir islenzk lögsaga. Á því
svæði hafa íslendingar einir
rétt til fiskveiða^ og þeir munu
einir setja reglur um nýtingu
fiskistofnanna á þvi svæði.
Baráttumál íslendinga.
Stælckun land'hélginnar og
aukin' vernd fiskimiðanna í
kringuin landið hefur lengi ver-
ið baráttumál íslendinga.
Hér er ekki tími til að rekja
þá baráttu nákvæmlega, en
rétt er að rifja ■ upp með ör-
fáum orðum nokkur markverð
atriði þessarar baráttu síðustu
ára.
Árið 1948 samþykkti Alþingi
lög, sem lýstu yfir algjörum
yfirráðarétti íslendinga á öllu
landgrunninu við strendur
landsins sem er innan 200
metra dýptarlínu frá strönd-
inni.
Hér var um einhliða ákvörð-
un íslands að ræða, ákvörðun,
sem helgaði okkur rétt, en sem
ekki fól að svo stöddu í sér
neinar beinar takmarkanir eða
bönn við veiðum útlendinga á
landgrunnssvæðinu.
Næsta mikilvæga skrefið var
stigið með stækkun landhelg-
innar 1950 og 1952 og þá byggt
á landgrunnslögunum frá 1948,
en þó fyrst og fremst fetað í
fótspor Norðmanna, sem stækk-
að höfðu sína landhelgi og
breytt grunnlínum norsku iand-
. helginnar.
IVIeð útfærslu fiskveiðitak-
markanna 1952 var stórt skref
stigið. Hin beina útfærsla land-
helginnar var að vísu ekki mik-
il. aieins ein sjómíla. en með
því að Jandhelgislínan var.
drcgin beint lý'rir ílóa og firði
var um mikla stækkun fisk-
vciðilandhelginnar að ræða á
nokkrum svæðum við landið.
Stækkunin var mjög misjöfn
og af því leiddi strax eðliiega
óánægju þar sem breytingin
varð minnst.
Samstaða þjóðarinnar.
En samstaða þjóðarinnar var
eigi að síður góð. Hún stóð
öll sem einn maður í vörn og
sókn gagnvart öðrum þjóðum
fyrir málstað sínum.
Öllum landsmönnum var
Ijóst, að það sem gert var í
landheigismálum íslendinga
1952 var aðeins áfangi að settu
marki, því marki að helga ís-
lendingum forgangsréttindi til
fiskimiðanna í kringum land-
ið.
Nýr undirbúningur hófst í
rauninni þá þegar að því að
ná næsta áfanga. A alþingi
komu fram tillögur um hvað
gera skyldi næst og kröfur
bárust úr öllum landshlutum
um æskilegar breytingar. ís-
lendingar tóku málið upp á. er-
lendum vettvangi og reyndu að
sanna öðrum þjóðum óhjá-
kvæmilega nauðsyn þess, að
fiskimiðin við strendur lands-
ins yrðu enn betur vernduð
fyrir ágengni erlendra fiski-
skipa. Málið sóttist seint, ein
ráðstefnan tók við af annarri-
og lausn fékkst. engin.
Yíirlýsing núverandi
ríkisstjórnar.
Þegar núverandi ríkisstjórn
tók við völdum i júlí-mánuði
1956 lýsti hún yfir eftirfarandi:
„Ríkisstjórnin leggur áherzlu
á stækkun íslenzku landhelg-
innar og telur að stækkun frið-
unarsvæði'sins kringum landið
sé nú brýn nauðsyn vegna at-
vinnuöryggis landsmanna og
mun því beita sér fyrir fram-
gangi þessa máls“.
Þegar stjórnin tók við hafði
þegar verið ákveðið, að land-
helgismálið yrði tekið til
meðferðar á þingi Sameinuðu
þjóðanna, sem halda átti um
áramótin 1956—1957.
Rétt þótti því að bíða með
framkvæmdir af hálfu Xslands
í málinu þar til eftir fund
Sameinuðu þjóðanna.
Þingi Sameinuðu þjóðanna
lauk svo, að engar samþykktir
voru gerðar til lausnar á land-
helgismálum þjóðanna, en þess
í stað ákvað þingið að boða til
alþjóða ráðstefnu um þau mál
og ákvað fundartíma í febrúar-
mánuði 1958.
Fulltrúi íslands á þingi Sam-
einuðu þjóðanna greiddi einn
Framhald á 11. síðu.
Lúðvík Jósepsson sjávarútvegsmálaráðherra flytur ræðu sína
af svölum Alþingishússins. — (Ljósm. Sig. Guðm.).
Mmdinga til
nn er reynt
samifinga um
A-bandalagsríkin við sama beyga*'ðshornið, segja brezk blöð
Birting Þjóðviljans á samkomulagi ríkisstjórn-
arinnar um landhelgismálið í siðustu viku mun
torvelda „hóísömum" íslendingum að höría írá
útíærslu fiskveiðilögsögunnar í tólf mílur, en samt
sem áður leggja stjórnir A-bandalagsríkjanna kapp
á að fá íslendinga til að ganga til samninga á
svæðisráðstefnu, segja brezk blöð
fetjórnmálafréttaritari Grims-
by Evening Telegraph skýrir
fra fyrirætlunum brezkra
stjórnarvalda og útgerðar-
manna í blaði sínu 29. maí.
Honum farast m.a. svo orð:-
„Bretland og önnur A-banda-
lagsríki leggja fast að íslenzku
ríkisstjóminni að taka þátt í
svæðisráðstefnu um landhelgi
og fiskveiðalögsögu áður en 12
mílna landhelgi íslendinga kem-
ur til framkvæmda 1. septem-
ber.“
„Innrás“ talin óráðleg
Brezka ríkisstjómin og út-
Framhald á 6. síðu.