Nýi tíminn - 13.11.1958, Síða 12

Við opnun sýningar á myndlist frá Ráðstjórnarríkjunum:
„Erlend list heíiir ævisiiegŒ
verið velkomin til íslands"
„Myndlistin er flestum listgreinuum betur fallin að brúa bil fjarlægða
og gera sjón sögu ríkari um mannkynið og veröldina"
í gær kl. 4 var myndlistarsýningin frá Ráðstjórnar-
xíkjunum opnuð' meö viöhöfn. Meöal viöstaddra voru for-
setahjónin, menntamálaráðherra, ambassador Ráöstjórn-
arríkjanna og sendimenn erlendra ríkja.
Sýningin verður opin daglega frá kl. 13 — 22 á virkum
dögum og sunnudaga kl. 10—22. Sýningin stendur yfir
til 19. nóvember.
Finœitudagur 13. nóvember 1958 — 17. árg. 38. tölublað.
j------------------------------------------------
í er tala
fegurst ísleozka tungu í útvarp
HeíðursvczðlannasiéSar Daða Hjöxvais,
stofitaðHi af lósu og Helga Hjörvax
Helgi og Rósa Hjörvar hafa stofnaö Heiðursverðlauna-
sjóð Daða Hjörvars til aö veita þeim mönnum heiöurs-
grip til minja, sem fegurst tala íslenzka tungu 1 útvarp.
Fyrstur tók til máls Helgi
Sæmundsson, íormaður Mennta-
málaráðs:
Alexandroff, ambassador
Ráðstjómarrílsjanna
„Myndlist á auðvelt með að
ferðast milli ríkja og þjóða, ef
iandamæri eru opin og vilji fyrir
hendi að senda hana úr landi eða
bjóða henni heim. Hún mælir á
alþjóðatungu línu og lita, svo
að framandi þjóðerni og ólíkt
stjórnarfar verður aukaatriði.
Þess vegna er hún flestum iist-
greinum betur til þess fallin að
brúa bil fjarlægða og gera sjón
sögu ríkari um mannkynið og
veröldina.
íslendingar hafa átt þess kost
að kynnast hér heima myndlist
nágrannaþjóðanna á Norðurlörid-
um undanfarin ár. Samsýning-
arnar þaðan hafa þótt hér mikil
og góð tíðindi. Og þessj menn-
ingarsamskipti þurfa að aukast.
Þau eru eins og bróðurlegt hand-
tak á tímum skoðanamunar og
deilna, en Ijúka jafnframt upp
þeim ævintýraheimi, sem jörðin
reynist, ef leitað er fegurðarinn-
ar og hún túikuð af ást og virð-
ingu á átthögum hennai-, Hér
gefst íslendingum kost á að sjá
rússneska myndlist. Hún er okk-
ur eins og langferðarnaður, sem
ber að garði með óvæntum hætti.
En einmitt þess vegna er gesta-
koman forvitnileg heimafólkinu.
Síðar mun stofnað til íslenzkrar
myndlistarsýningar austur i Rúss-
landi. Þannig hefur verið brúað
breitt og djúpt bil milli smáríkis
hér í norðrinu og stórveldsing í
austuri. Og sá samgangur mun
aðeins til góðs, Hann er sönnun
þess, að einangrunin er úr sög-
unni og vonandi í eitt skipti
íyrir öll.
íslendingum þykir vænt um
myndlist sina, cru stoltir af
henni og telja hana merkilega
sönnun um menningu okkar. Og
þess vegna leikur okkur hugur
á að kynnast myndlist annarra
þjóða — til samanburðar og e. t.
v. eftirbreytni. Nútíminn geiir
manni af íslandi eins auðvelt að
afla sér þekkingar í Moskvu eða
Nevv York og í Kaupmannahöfn
eða París. Fjarlægðirnar skipta
ekki máli lengur heldur viljinn
að kanna nýtt og færa sér það
í nyt. En til þess þarf einnig
frelsi, opin landamæri og menn-
ingarlega samstarfshæfni þjóð-
anna.
Eg býð ykkur velkomin hingað
í dag og fagna því, að kynni
skuli hafa tekizt með rússneskri
og íslenzkri myndlist.“
Næstur tók til máls Alexandr-
off, ambassador Sovétríkjanna:
„Herra forseti,
herrar mínir og frúr.
Mér er það sönn ánægja að
mega bjóða yður velkomin til
þessarar opnunar á sovézkri
myndasýningu. Sýningin er ár-
angur samkomulags, sem tekizt
hefur milli menntamálaráðuneyta
Gylfi Þ. Gíslason
Ráðstjórnarríkjanna og íslands.
Á sýningu þessari gefur að íita
nokkurn hluta þess, er sovézkir
listamenn hafa látið frá sér fara
síðustu 2—-3 árin á sviði mynd-
skurðar, steinprentunar og málm-
ristu. Hún mun veita yður
nokkra hugmynd um eðli og sér-
kenni þessarar tegundar sovézkr-
ar listar.
Vér sjáum í verkum þessum
ávöxt hinnar sósíalísku raun-
sæisstefnu, sem leitast við að
túlka andlega auðlegð og fjöl-
breytni lífsins í landi ráðstjórn-
arþjóðanna. Hér er lýst lífi mis-
munandi þjóða, er landið byggja,
bæðí í starfi og hvíld, svo og
náttúru landsins.
Þjóð vor metur verk lista-
manna sinna mjög mikils. en
verk þeirra eru einnig að nokkru
kunn erlendis.
Eg vildi megá látá í Ijós þá
von, að þessi myndasýning sov-
ézkrá listamanna ásamt mynd-
listarsýningu þeirri, sem íslenzk-
um listamönnum hefur verið
boðið að efna til í Ráðstjórnar-
ríkjunum vorið 1959, megi verða
til þess að efla vinsamleg skipti
og gagnkvæman skihijng milli
Ráðstjórnarríkjanna og íslands
og styrkja enn frekar menning-
arsambönd þjóða vorra.“
Að lokum tók til máls Gylfi
Þ. Gíslason menntamálaráðherra:
„Erlend list hefur ávallt ver-
ið velkomin til íslands. Á gullöld
íslendinga fyrir þúsund, árum
léku straumar evrópskra mennta
um landið og glöddu þá menn-
ingu, sem hér blómgaðist. Á hin-
um myrku öldum í sögu þjóðar-
innar slitnaði aldrei þráðurinn,
sem tengdi íslenzka list og ís-
lenzk fræði andilegu lífi fjarlægs
umheims, þótt á honum tognaði.
fslenzkt sjálfstæði varð síðan
menningu þjóðarinnar nýr afl-
gjafi, og tækni nútímans flutti
landið og umheiminn nær hvort
öðru. Menningarlíf íslendinga er
nú í nánari tengslum við lieims-
menninguna en nokkru sinni
fyrr, og er það gleðilegt, því að
heimskt er heimaalið barn.
íslendingum er það alkunn
nauðsyn, að eiga mikil viðskipti
við aðrar Þjóðir. Ráðstjórnar-
ríkin eru eitt þeirra landa, sem
við eigum mest og bezt viðskipti
við. íslenzku þjóðinni er það á-
reiðanlega ánægjuefni að eiga
þess kost að kynnast því, sem
er glæstast og fpgurst í menn-
ingu þeirra þjóða, sem þeir eiga
verzlun við, og eþns hitt, að
geta kynnt þeim þá þætti eigin
menningar, sem þeir meta mikils
Af þessum sökum hafa mennta-
málaráðuneytið íslenzka og
Menntamálaráð tekið með þökk-
um því boði menntamálaráðu-
neytis Ráðstjórnarríkjanna, að
löndin skiptust á listsýningum.
Er nú liingað komin sýning á
sovézkri myndlist. Á vori kom-
anda mun síðan verða efnt tii
sýningar á íslenzkri myndlist í
Ráðstjórnarríkjunum.
Heimur myndlistarinnar er
margbreytilegur. Að baki hverr-
ar myndar er náttúran, mánn-
lífið, fegurðin, hin eilífa leit.
Stofndagur sjóðsins var
hinn 5. nóvember, en þá voru
liðin 30 ár frá fæðingu sonar
þeirra, Daða Hjörvars.
Heiðursgripurinn er í þrennu
lagi: peningur úr gulli, ineð á-
letruninni: — Fyrir frábæran
Menn deila um stefnur í mynd-
list. En þarf að deila um það, að
bæði náttúran og hin óhlut-
kennda fegurð eru góðri mynd-
list jafnnauðsynleg og ljósið
blóminu? Hlutverk mjmdlistar er
ekki að vera spegili, heldur að
sýna mönnum landið, hafið him-
ininn, mennina í nýju ljósi, —
að láta menn skynja gleðina,
sorgina, ástina á nýjan hátt.
Sköpun listaverks er ekki lokið,
þegar listamaðurinn leggur á það
síðustu hönd, því lýkur ekki,
fyrr en augu skoðandans opnast
fyrir boðskap þess. List er ekki
aðeins fólgin í því að skapa,
heldur einnig í því að njóta.
Eg vona, að þessi sýning á-
gætra og fjölbreyttra listaverka
verði íslenzkum listunnenduin til
ánægju og hvatningar. Eg býð
velkomin hingað til lands full-
trúa menntamálaráðunejdis Ráð-
stjórnarríkjanna, þau frú Natalia
Sokolova listfræðing og hr.
Crést Verejskíj listmálara, og
allar myndirnar, sem þau hafa
flutt hingað með sér, og færi
menntamálaráðuneyti Ráðstjórn-
arríkjanna og sendiráöi þeirra
hér þakkir fyrir að hafa átt
frumkvæði að þessari sýningu,
sem mun án efa efla bæði þekk-
ingu og skilning íslendinga á
myndlíst Ráðstjórnarríkjanna.
Að svo mæltu lýsi ég sýning-
una opna.“
flutniug íslcnzkrar tungn í út-
varp — til heiðurs og mlnja.
Peningur úr silfri, myndsleg-
inn með höfuðmynd af ungum
manni við hljóðnema, og áletr-
uninni: Tii heiðurs og minja
fyrir fagran flutning úslenzkrar
tungu í útvarp.
Bronzipeningur, sleginn í
sama móti og silfurpeningurinn.
Skal ekki veita hann nema ung-
um mönnum, 25 ára og yngri.
Heiðursviðurkenning þessi
skal veitt, fyrir fegurstan
flutning málsins eingöngu. —
Heiðursverðlaun má veita fyr-
ir flutning máls í þessum grein-
um: þularst"rf, atburðalýsingar
(af munni fram), fréttaþætti,
eriniaflutning, sagnalestur,
ljóðalestur og útvaiixsleik.
Dómnefnd skal þannig skip-
uð: Útvarpsráð eða menningar-
stjórn dagskrár útvarpsins, vel-
ur formann dómnefndar. Heim-
spekideild Háskóla íslands til-
nefnir einn, fastir leikarar
Þjóðleikhússins einn, íslenzkir
rithöfundar (í almennum fé-
lagssamtökum þeirra) einn,
stofnendur sjóðsins, og síðan
niðjar þeirra einn mann í
nefndina.
Verðlaunaveitingum skal haga
þannig: Gullpening Fimmta
hvert ár, þau ár sem ártal
endar á 3 eða 8. Silfurpening
einn árlega, hver fjögur ár
samfleytt. Heimilt er þó að
veita tvo samtímis. Bronzipen-
ing, einn eða tvo, samtímis
silfurpeningi.
Framkværr.riastjórn sjóðsins
! hafa á hendi aðalskrifstofu-
j stjóri útvarpsins og maður
j sem stofnendur sjóðsins, og
síðan niðjar þeirra, tilnefna.
Forseti íslands var meðal þe'nra sem vo.m viðstaddir opmtn myndHstarsýningarinnar
! frá Ráðstjórnarríkjunum og sést Ixann liér skoða sýninguna ásamt Alexandroff amb-
\ assador, listmála^anum O. Véreski og P. Kugujenko, starfsmanni í sovétsendiráðinu.