Nýi tíminn - 12.10.1961, Blaðsíða 6

NÝITÍMINN
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Ásmundur Sigurðsson.
Útgefandi: Sósíalistaflokkurinn.
s • Áskriftargjald 100 kr. á ári.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllMllltlltlllMIIIMlMIIIIIIIIIMMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllIIIIIIIIII
Ríkisstjóm hefndariraiar
Oá atburður, er gerðist í ágústmánuði s.l., er ríkis-
^ stjórnin gaf út bráðabirgðalög um að fela seðla-
bankanum gengisskráninguna og breyta jafnframt
gengi krónunnar um 13,2%, mun vera hreint einsdæmi
í íslenzkri stjórnmálasögu. Fyrir utan það höfuðatriði,
að ríkisstjórnin skuli leyfa sér að draga svo þýðing-
armikið vald úr höndum Alþingis á þennan hátt,
hefur hún með slíku pennastriki valdið þeirri óða-
aukningu verðbólgunnar, sem nú magnast dag hvern.
iMikið hefur verið reynt að afsaka þetta með þeirri
fullyrðingu, að þær 11—12% hækkanir á kaupi, sem
knúðar voru fram í vor hefðu gert þetta nauðsynlegt.
Nú liggja fyrir ljósar sannanir þess, að þetta er full-
komin blekking, sem nú skal sýnt verða.
¥jað var margviðurkennt af stjórnarblöðunum 1 vor
*■ að 6% kauphækkun gætu atvinnuvegirnir borið
bótalaust. Þetta var það sem þau hafa talið hinar
raunhæfu kjarabœtur. Nú veit hver maður það að
kaupgjald er aðeins hluti framleiðslukostnaðar, dá-
lítið misjafn að vísu, en áreiðanlega allsstaðar minni (
hlutinn. Nú varð kauphækkunin til verkamanna að- .
eins tæplega helmingi ihærri en stjórnarflokkarnir |
töldu hægt að veita, án þess að verðhækkunum þyrfti .
að valda. Það er því ekki nema aðeins tæpur helm- I
ingur af hinni margufntöluðu heildarhækkun, sem i
börf var að fá udd aftur með hækkuðu verði, sam- *
áv ccmi íiennmgum ríkisstjórnarinnar sjálfrar. En verk I
hennar eru sannarlega allt önnur, sem bezt skýrist 1
með eftirfarandi dæmum.
l^yrir skömmu fór Eimskipafélag íslands fram á það
að mega hækka sína þjónustu alla um 10%. Um
þetta var háð hörð deila í verðlagsnefnd, þar sem full- ®
trúi Alþýðubandalagsins stóð einn á móti þessum I
kröfum. Það stóð svo sem ekki á samþykki stjórnar- '
flokkanna. En það athyglisverðasta varð það, að jafn-
framt voru lagðar fram upplýsingar um að af þessum.
10% hækkunar kröfum stöfuðu aðeins 3,6% af fyrr-
nefndum kauphœkkunum, en^ 6,4 af gengislækkun-
inni. Samkvœmt því sem stjórnarliðið áður hafði hald-
ið fram að hœgt vœri að veita 6% kauphœkkun, sem
yrði raunverulegar kjarabœtur, þá hefði aðeins lielm-
ingur þeirra 3,6% sem þar um ræðir þurft að koma
fram í verðlaginu, þ.e. 1,8%.
Tiaka mætti mörg fleiri svipuð dæmi, en þetta verður I
látið nægja. Það sýnir hvernig ríkisstjórnin hefur
vísvitandi gert ráðstafanir til að brjála efnahagskerfið. |
Þegar fram er knúin dálítil kauphækkun, sem að ,
dómi hennar eigin málgagna hefði þurft að valda að- I
eins 1,8% verðhækkun, þá notar hún þetta til þess að ■
lækka gengi krónunnar um 13,8%' Og síðan er sú I
hækkun aftur notuð til þess að heimila atvinnurekénd- i
um eins og Eimskip að hækka þjónustu sína um 10%, ■
eða því sem næst sex sinnum meira. Er yfirleitt hægt I
að hugsa sér fráleitari stjórnanháttu? Jafn vel þótt ‘
einhverjir vildu halda því fram að atvinnuvegirnir
hefðu þurft að fá alla kauphækkunina endurgreidda í
verðhækkunum, þá er það staðreynd að gengislækkun- «
in hefur þrefaldað þá upphæð hjá Eimskipafélagi ís- i
lands og sama mun gilda um flesta aðra. •
Kað sem núverandi ríkisstjórn gerir í þessu tilfelli *
er að segja blákalt við þjóðina: Af því að með |
kauphækkununum voru gerðir hlutir, sem að okkar 1
dómi valda okkur erfiðleikum, hefnum við okkar mfeð
því að gera aðra hluti, sem margfalda þessa erfiðleika.
Fyrsta viðbragð venjulegs manns er það, að hann spyr:
Er þetta hœgt? Mun ekki þessi ríkisstjórn fá það að
launum, að hér eftir verði hún í stjórnmálasögu þjóð-
arinnar ætíð merkt með því óhugnanlega viðurnefni
— ríkisstjóm hefndarinnar? |
Y
Guðmundur Gíslason
HaUdór Grímsson
Iialldór Vigfússon
’fia'ranv
I dag skulum |/ð fyrst frásðasi
lyfjaframleiSsluna á Keldum,
tœki méS H
svklfl. p*a p-orS bví nð blanrla
út í sýlrlaffrp'Ti’rinn efrtum. snm
drena prSi veiVí'a Kvk'ana hæh'-
leea miMO. eins eg Pert er v'ð
lunffnanestar- og lambablóð-
sóttarsvkla.
Eitt af þrem meginverkefnum
Tilraunastöðvarinnar .á Keldum
er framleið’Sla í lyfjum til varn-
ar búfiársjúkdómum. Hefur sú
starfsemi farið sívaxandi á und-
anförnum árum og er nú orðið
svo þröngt um hana, að mjög
aðkallandi er að fá fyrir hana
aukið og bætt húsnaeði. Verðul
bætt úr þeirri varida, þegar nýja
húsið yerður fullbúið til notk-
unar.
Á Keldum er framleitt bólu-
hitfoaðmá
GuSmund C
efni gegn skæðum sauðfjár-
sjúkdómum, garnaveiki, lungna-
pest og lambablóðsótt, og þar
er einnig framleitt serum gegn
lambablóðsótt. Á síðastliðnu ári
var framleitt garnaveikibólu-
efni í 80.640 fjár, lungnapestar-
bóluefni í 43.990, lambablóðsótt-
arbóluefni í 284.360 og lamba-
blóðsóttarserum í 307.340 lömb.
Sést af þessum tölum, að hér
er ekki um neina smástarfsemi
að ræða. Skal nú Páli A. Páls-
syni yfirdýralækni, gefið orðið
um framleiðslu bóluefnisins.
— Bóluefni er eins og kunn-
ugt er smitefni, sem hefur verið
meðhöndlað þannig, að sé því
dælt inn í líkamann, getur það
ekki lengur valdið sjúkdómnum,
en hins vegar örvað líkamann
til þess að mynda mótefni, sem
auka viðnámsþrótt hans um
lengri eða skemmri tíma gegn
smiti sömu tesundar.
Fvrsta atriðið varðandi fram-
leiðslu bótuefnis er að geta
framleitt nægilega mikið magn
af sjálfu smitefninu, sýklunum,
hreinu. án íblöndunar annarra
sýkla. Hverri sýklategund hent-
ar venjulega bezt sérstakt
sýklaæti, en meginuppistaða
slíkra sýklaæta er nautakjöts-
seyði, sem svo er bætt í öðrum
næringarefnum og sölturn. eins
og heonilegt er fyrir hverja
sýklategund. Sýklaætið er dauð-
hreinsað í 10 lítrá glerflöskum
og sfðan er hreinræktuðum
sýklastofnum sáð í ætið. Rækt-
unin fer fram í stórum hita-
skánum. bar sem hitastigið
helzt stöðufft sem næst 37° C.
Garnaveikisýklar eru aftur á
móti ræktaðir í minni flöskum
til bess að fá vfjrborð ætisins
s°m stærst, bví að þeir eru
I-írnír vaxa sem skán ofan á
svklaætim: en vava ekki niðri í
vökvanum eins off flestir aðrir
sýk'ar. keffnr hæfjlegur vöxtur
er knmi.nn í ætið. eru. sýblarnir
gerðir évirkir. annað hvort með
því að hit.a bá að vissu marki
eins og ff«rt er við ffarnaveiki-
Með ýmsum aðferðum er
gengið bannig frá, að sama eða
sem líkast magn sýkla eða
sýklaeitrurs sé í hverjum
millih'tra bóluefnis. Áður en
bóluefnið er afhent kaupanda
eru gerð á því ýmis próf til
þess að ganga úr skugga um,
að bað sé ósaknæmt og komi
að tilætluðum notum. Til þess
eru notaðar bæði kindur og
smá tilraunadýr, elrikum mýs.
Serum gegn lambablóðsótt -er,
eins og áður hefur verið'Thlnnzt
á, framleftt úr- hraáslablóði.
Fyrst er dælt reglulega í hross-
in sýklagróðri af hæfilegum
styrkleika. Þegar, búið er að
gera það í nokkra mánuði háía
hrossin venjulega myridað- mjög
sterk mótefni gégn sýklunum
og eiturefnum þeirra. Er þá
hrossinu tekið blóð, verijuléga
fjórir lítrar í einu, blöðkakan
skilin frá og úr blóðvatninú er
síðan unnið lambablóðsóttar-
serum. Sé lyfi þessu dæli> í
lömb nýborin, veitir þaþ vprn
gegn sjúkdómnum fyrstu. tvær
vikurnar, en þá er hættan á
lambablóðsótt mest. : -
Rafeindasjá
og fleiri tæki
Páll fylgir okkur ríö'til Hall-
dórs Grímssonar efnafræðings,
sem hefur unnið við Tilrauna-
stöðina ásamt Páli frá stofnun
hennar. Biður Páll hanp að
sýna okkur rafeindasiá s.tofn-
unarinnar, sem Halldór , hefur
umsjá með, svo og fleiri tæki.
Rafeindasjáin er mikið verk-
færi og margbrotið. sem nær. frá
lofti til gólfs í einu herberginu.
Er hún af Siemensgerð og mjög
fullkomið tæki.
— Við fengum rafeindasjána
vorið 1958, segir Halldór. Veirr
ur sj.ást ekki í venjulegri smá-
siá, og þar sem við fáumst mik-
ið við slíkar rannsóknir. hér,
var grjpið til bess ráðs að kaupa
rafeindasiá. Rafeindasjáin hefur
það fram yfir smásiár,'að hún
sýnir betur smáatriði., og svo
hefur hún breytileffa stækkun-
arstærð. sem hefur mikla þýð-
ingu við svona ran nsókn i r.' ■ Mest
hafa verið skoðuð í. rafeinda-
siánni sýnishorn af visnu, þótt
einnig hafi verið athuguð sýn-
ishorn viðvíkiandi öðrum sjúk-
dómum, sem unnið hefur: verið
að ó Keldum. Ýmist hafa verið
athugaðar þurrkaðar. efniseind-
ir úr örsmáum dropum at-vökv-
um, sem hægt er að sýkia. rneð
dýr og lifandi frumur í glrisum,
eða bá örbunnar sneiðanskoim-i
ar úr vefjagróðri og: ffúmurin
Rafgeisla er hleypt, í. gQfinum
sýnishornið og neðstnxiíívéhnni
er ljósmyndatökuútbúriaðuii ti3í
þess að taka myndiiíaeí&gvínn^
6) — NÝI TlMINN — Fimmtudagur 12. október 1961