Nýi tíminn - 12.10.1961, Blaðsíða 7

af Páli A. Pálssyni yfirdýralœkni um
ioan skoáa rafeindasjá og fleiri visinda- j
alldóri Grímssyni efnafrœSingi og aS lokum
7 starfsmenn sauS fjárveikivarnanna,
tislason lœkni og fleiri
Ormar í tóngörnum
Halldór sýnir okkur nokkrar
ljósnlyndir af vefjagróðri og
frumum sjúkurn af veirum.
Bendir hann okkur á dökka
díla 'á einni myndinni og segir,
að álitið sé, að þarna sjáist sýk-
illinn. Stærðinni er ekki fyrir
að fara á þessum ögnum, ó-
stækkaðar munu þær ekki vera
nema 80—90 milljónustu hlutar
úr mm í þvei*mál, en eru auð-
vitað margfalt stækkaðar á
myndinni. Mest notum* við
stækkunina 8000 sinnum og
40.500 sinnum, segir Halldór, en
tækið getur sýnt myndir af
sýníshornínu stækkuðu 200 sinn
um og allt upp í 160 þúsund
sinnum. ■ - -
Næst- sýnir Halldör okkur af-
arstóra og' hraðgenga skilvindu,
sem mikið er notuð á Keldum.
Hún getur snúizt udp í 60 þús-
und snúninga á mínútu og fell-
ir. þá út smáagnir, sem ekki
Væri hægt að aðskilja á annan
hátt. .Segir Halldór, að hún
hafi . mest verið notuð við
hreinsun á sýkingarhæfum vökv
um. v.ið gð >búa til sýkinearefni
íi.'dýrátilraunir og til að botn-
fella;;og..hreinsa veirur eins og
tid: vdð framleiðslu á innflú-
enzubólu efninu.
i. Aðulokum sýnir Halldór okk-
úr umEáu.i.'efnarannsóknarstofu
sínajivgegist hann nú vera að
4 Bílar og
fást þar við efnagreiningu við-
víkjandi fjöruskjögri. Við hætt-
um okkur hins vegar ekki út í
að ræða við hann um efna-
ffæðirannsóknir. Til þess er
þekking okkar á þeim fræðum
alltof bágborin.
Sfarfsemi
sau&fjár-
veiksvarna
Næst hittum við að máli
starfsmenn sauðfjárveikivarn-
anna, sem bækistöð hafa að
Keldum, Guðmund Gíslason
lækni, sem stjórnar þeirri starf-
semi, og aðstoðarmann hans
Halldór Vigfússon, en auk
þeirra vinna 2—3 stúlkur þarna
á vegum sauðfjárveikivarnanna.
— Við höfum starfað hér frá
því stofnunin tók til starfa, seg-
ir Guðmundur, en áður vorum
við með þessa starfsemi til húsa
á rannsóknarstofu Háskólans
við Barónsstíg. Mesta vinnan
hjá okkur er í því fólgin að
rannsaka líffæri og blóðprufur
í sambandi við sauðfjársjúk-
dómana, svo sem garnaveiki og
mæðiveiki, og fylgjast með út-
breiðslu þessara sjúkdóma. Ár-
lega berast okkur yfir 30 þús-
und sýnishorn til rannsóknar
víðsvegar að af landinu.
Af þessari tölu má ráða, að
það er ekki lítið starf, sem
þarna er innt af höndum, þótt
Guðmundur láti ekki mikið yfir
því. Við spyrjum hann hve-
nær hann hafi fyrst farið að
gefa sig að því að rannsaka
sauðfjársjúkdóma.
— Ég byrjaði árið 1935 að
vinna við rannsóknir á orma-
veiki og lungnabólgu í sauðfé,
í hænsaiótum — (Ljósmyndari Þjóðviljans Ari
V. Kárason tók aiiar myndirnar nema af rafeindasjánni).
Þjóiviljans
Dregið 31. október um 1. bílinn, en það heíur
þegar verið dregið um 500 vinningana, svo að
þér getið strax vitað hvort þér haíið hlotið vinning
Rafeindasjáin í notkun.
segir Guðmundur, en þá voru
það helztu sjúkdómarnir í kind-
um. Rétt á eftii- komu upp
mæðiveikin' og garnaveikin og
urðu síðan um langt skeið að-
alviðfangsefnin. Var t.d. á
fyrstu árum starfseminnar hér
lögð mest áherzla á þær rann-
sóknir.
Guðmundur og samstarfs-
menn hans-fást að sjálfsögðu
við rannsóknir á mörgum fleiri
sjúkdómum en nú hafa verið
nefndir, bæði í sauðfé og eins
í öðrum búpeningi. Halldór
Vigfússon sýnir okkur mikið
safn sýktra líffæra, er þeir
hafa þarna í glösum og krukk-
um í hillunum hjá sér. Sýna
þau vel þær breytingar, sem
sjúkdómarnir valda á líffær-
um dýranna. Ekki eru þessi
líffæri öll fögur útlits. Þarna
er krökkt af ýmis konar orm-
um í garnabútum úr skepn-
um, meira að segja úr tófu,
þótt ekki teljist hún beint til
búpenings hér á landi. Við rek-
um augun í beinskemmdir í
hænsnafótum, er orsakazt hafa
af sérstökum sjúkdómi. Einn-
ig skqðum við kindakjálka með
svokölluðum gaddi, sem mynd-
ast á tönnum sauðfjár eftir
eldgos og kennt hefur verið
eitrun frá öskunni í grasinu.
Svona mætti lengi telja og
sjást nokkur þessara sýktu líf-
færa á myndum hér á síðunni.
Við fáum einnig að glugga í
smásjá hjá þeim og athuga
sýkla og annað góðgæti, sem
skemmtilegra er að sjá inni-
lokað í tilraunaglösum en :að
kynnast af eigin raun.
f þriðju greininni frá Keld-
um verður fjallað um veiru-
rannsóknirnar, sem þar fara
fram, en þar eru nú stundað-
ar umfangsmiklar rannsóknir
á veirusjúkdómum bæði í dýr-
um og mönnum. Annast Margrét
Guðnadóttir læknir rannsókn-
irnar á mannasjúkdómunum og
munum við ræða ofurlítið við
hana í~hæsta og síðasta þætt-
inum frá þessari heimsókn að
Keldum.
Fimmtudagur 12. október 1961 — NÝI TlMINN — (%'