Nýi tíminn - 16.11.1961, Blaðsíða 11

Meðaí s;jö nýrra bóka, sem
Bókaútgáfa Menningarsjóðs
Séndir ftál,5ér-í dag, éi'U Túm-
SOJdftf* 20f'‘Tí6ðal)ýM«feSií HS«Ír
Magú'ífe A'sgtírssöif11 óg' ‘•'ira’í'a
• '■Jíær ckki- áður birzt á
' ^lVf’éfttií'- 4;’ W'4* fr;rijií;
lfcíííiT
Bókina'-„Síðustu þýdd ljóð“'
hefur Guðmundur Böðvarsson
skáld búið til prentunar og
ritar hann formála. .Þar
segir m^ •hlutr
þess, senV' hér''' blrtist,'^ Jiefur
áöur verift. prentáður, en að
mestu var þetta að finna á
blöðum, er Magnús lét eftir
sig, og átti eflaust eftir að
leggja á margt ai því síðustu
hönd. Þó eru þarna rnörg
kvæði heilþýdd og fullunnin ,
og haia ýrnsar ástæður legið
til þess, að dregizt hefur
birting þeirra. Önnur eru brot
ein. Um þau verður aldrei
sagt hverjum breytingum
hefðu tekið í meðförum
skáldsins, en geta rná sér þess
til, að eitthvað hefðu þau
breytzt, sum þeirra að
minnsta kosti. Þó er rétt að
láta þess getið, að frá sum-
um þessum upphöfðu kvæða
hefur þýðandinn gengið á
þann hátt, að sýnilega er hér
ekki um að ræða allra fyrstu
gerð, eða frumdrög, heldur
er áfanga náð og látið, um
sjnn að minnsta kosti. sitja
við það,' seni þegar hefur á-
unnizt við u.pphafið; unz enn
meira til viðbótar er unnið
úr viðjum hins erlenda máls“.
Otkomudagur bpícáririnaf’'
„Síðustu þýdd1 -ljóð“ er valinn
•9. iíöóferrib'éfd eri f dag hfefði
M'agnúá-1 Á'sgdrf^on orðið' sex-
tugur, ef honum hefði enzt
•ál'dífr. ■••''■'•'< “u
O'ú.l
Júgóslavmn Vracarí^ /ýs/V hrotfalegn
handföku og íangabúSavht i Munchen
BELGRAD, KAUPMANNA-
HÖFN 9/11 — Júgóslavneski
kaupsýslumaðurinn Lazo
Vracaric, sem handtekinn
var í Múnchen í Vestur-
Þýzkalandi fyrir skömmu,
er nú kominn aftur til Bel-
grad. Vracaric segir, að
vesturþýzka lögreglan hafi
veitt sér hina hrottalegustu
meöferð, og allt framferbi
hennar hafi minnt á að-
ferðir Gestapo-lögreglu Hitl-
ers. ' ■
„^í’acaí’ic.,, ,vau, hapdtekinn og
settur í 6 daga fangelsi af vest-
urþýzku lögreglunni. Honum var
gefið að sök að hafa myrt þýzka
hermenn í sííðari heimsstyrjöld-
inni, en þá var hann foringi í
júgóslavnesku skæruliðasveitun-
Framhald af 3. síðu.
urðir heldur en við öfluðum á
því ári!
En viðskiptamálaráðh. dugði
það ekki að hafa reiknað við-
reisnina algerlega í strand af
öllum þessum ytri óhöppum,
aflaleysi og verðfalli árið 1960.
Hann hélt áfram að reikna
þessi undur yfir okkur einnig
fram eftir árinu 1961, fram í
ágústmánuð 1961, og hann kom
hér með tölur, sem áttu að
sanna mönnum það. að enn
----------------------------
Lœstar dyr
sýnt affur
I gærkvöld Var leikritið Læst-
ar dyr eftir Jean-Paul Sartre
frumsýnt í Tjarnarbíói við hús-
fylli. önnur sýning verður í
kvöld kl. 8.30 og aðgöngumiðar
verða seldir í Tjarnarbíói frá
klukkan £. . . ..
Skemmt aS sjá
sig sprengdan
Nýlega hófst opinber
hcimsókn Elísabetar Bret-
landsdrottningar til Ghana
í Vestur-Afríku. Áður
hafði Sandys samveldis-
málaráðherra farið þangað
til að ganga úr skugga um
að óhætt væri að drottning-
in kæmi. Ók hann um göt-
ur höfuðborgarinnar Accra
ásamt Nkrumah forsætis-
ráðherra. Einn viðkomu-
staður þcirra var eirstytta
af Nkrumah, scm sprengd
var af stalli aðl'ararnótt 4.
nóvembcr. Nkrumah er
skcmmt þar sem hann
horfir á likncski sjálfs sín
milli grindanna sem halda
brotunum saman, og
Sandys hlær líka.
væri verðlag, meðaltalsverðlag á
útfluttum þorsk- og karfaafurð-
um,, sem. hann. nefndi .sérstak-r .
lega 1,8° 0 lægri á árinu 1961
heldur en þau hefðu verið í
árslok 1959.
Þetta lætur heldur einkenni-
lega í eyrum þeirra sem hafa
haft með það að gera að selja
þessar afurðir eða standa í
samningum um það að selja
þær. Það liggur nú fyrir, að
í árslok 1960 var útflutnings-
verðið á skreið, lágmarksverð-
ið, sem er skráð, en ekki er
leyfilegt að selja úndir því
verði. að það var hækkað um
9% frá því, sem það hafði ver-
ið áður. Saltfisksölurnar, sem
áttu sér -stað á.fyrri hluta árs-
ins 1961. hafa verið þannig,
að minnsta hækkun frá árinu á
undan er 6% en allt upp í .17%
hækkun á söluverðinu á salt-
fiskinum. Og meðaltalshækkun-
in. sem almennt er talið, að
hafi orðið á útfluttum, frosn-
um fiski er 10%.
-íisr
Það er gaman að minnast á
það í þessu sambandi, að það
fóru fram samningar vi.ð einn
okkar Ktærsta kaupanda af
s'm'arafi'rðum einmitt vorið
1961. T’að var við fulltrúa frá
Sové+rík’t'num. Þú settu íslenzk-
ir froTr'ip'fSendur upp þá kröfu.
að útM'itmnesverð á karfaflök- 1
um bvrfti að hækka - úr 128
s;Priinoconndum á tonnið. sem
það hafði verið um alllangan
tíma. upp í 172 sterlingspund
tonn. — úr 128 upp í 172, til
þess að þetta samsvaifaði því
verðlagi, sem nú væri orðið á
öðrum mörkuðum. Svo kemur
viðskiptamálaráðherra og segir,
að það hafi orðið. verðfall á
þes-sum vörum frá því sem áð-
ur var. Opinberlega var það
svo tilkynnt, að samningar tók-
ust um það. að verðið á þeim
fiski. sem seldur var, til Sovét-
ríkjanna, hækkaði úr 128 pund-
um á tonn upp í 140 pund á t.,
urri sem börðúst gegri t.héfnáms- ,
liði þýzku nazistanna. Sannleik- ;
urinn er sá að Vracarie tók j
þátt í árás á þýzka þerdeild við
Zagreb fyrir , 20 árum... JTÓU þá
einn maður aí Þjóðyerjum og
tveir særðust.
bæði á þorski og karfa eða
rétt um 10%. Verðið á fiski,
sem selduiv hefur verið bæði
til' Tékkóslóvakíu, Austur-
Þýzkalands og fleiri landa, en
þar höfurn við haft hæst verð
áður, það hækkaði líka' úr 148
pundum upp í 156 pund. Og
það hefur verið gefið upp af
þeim aðilum, sem hafa haft
með söluna á.frosnuin fiski að
gera til Bandarííkjanna, að
þar hafi orðið mjög veruleg
hækkun á verðinu seinni hluta
ársins 1960 og á árinu 1961.
Enda skal því 'ekki neitað,
. að þessir aðilar þeir hafa vissu-
lega hækkað verðið til frysti-
En hvernig stendur þá á því,
húsanna í landinu vegna þess-
arar erlendu verðhækkunar.
að viðskiptamálaráðherra kemur
hér með þessa útreikninga, sem
á engan hátt geta staðizt? Hann
heldur sér auðvitað við það í
sínum útreikningum, að verð-
fall hafi orðið á síldar- og
fiskimjöli um 45n,,o eins og hann
sagði í sinni ræðu og á lýsi um
25%. Auðvitað er þetta fjarri
öllu lagi, því að á árinu 1961
var verð á síldarmjöli og fiski-
mjöli komið langt upp yfir það,
sem reiknað var með, þegar
gengisskráriingin var ákveðin í
febrúarmánuði 1960. Það er rétt.
að verðið.á þessum afurðum var
Kcffnffl1-íplff"r-fúið hæstá:
som .vcrðið hafði,,farið á tíma-
bili á árinu 1959. en meðaltals-
verð ársins 1959 og meðaltals-
verð áranna þar á undari var
hvergi nærri því að ná þeim
hæsta toppi.
Nei, það er sem sagt allt hér
á eina bókina lært hjá hæstv.
ráðherra í þessum efnum. Hér
er aðeins reiknað með þeim
verðiækkunum, sem áttu sér
'^stað frá ’allra hæsta verðí og
ti'l álira iægsta verðs á tíma-
bfti% en verðhækkanii‘, sém
höfðú áft ser stað á sama tíma-
bili, eru ekki teknar með inn
í dæmið. Framhjá þeim er litið.
Ráðizt inn í hóteliö
— Það, er ekki hægt að' líkja j
því við neitt annað en Geslapo- j
aðferðirnar þegar lögfeglumenn
með skammbyssur á lpfti ryðjast
inn í hótelherbergi snemma að
morgni og heim.ta að maður sem
liggur í rúminu réfti .upp h.end-
urnar. Síðan bvrjuðu . þeir að
rannsaka. herbergið hátt og . lágt
án þess að gefa neina skýringu
eða sýna heimildarv >ttorð fyrir
húsrannsókn, segir Vracaric. um
framkomu yesturþýzku lögregl-
unnar gegn sér.
— Ég var látinn vera .alggr-
lega einangraður í klefa mínjum.
Ég 5jpr settur í handjárn í. þvert
sinn sem :,eg . var .Jeiddur' Æyrir
rannscknardómarann. Mér ., var
ekki leyft að tala við.Jögfræðing
minn .fyrr; en fimm ; dögum, eftir
að ég var handtekinn.
— Við rannsóknina fóru. þeir
me.ð mig eins og glæpamann,
hélt Vracaric áfram. Þeir . tóku
fingraför mín, hvern fingur fyrir
sig og síðan alla höndina sjö
sinnum.
Ég var, margsinnis yfirheyrð-
ur, en mér var ekki leyft að
sjá eða heyra1 lesna ■ýfirheyrslu-
skýrsluna. Síðasta ' yfirheyfslan
varð aðallega umræður um rétt-
arlega stöðu skáerúliðahreyfirtgar-
arinnar méð tilliti til Haag-sam-
þykktarinnar.
Ég hef sex sinnum komi’ð til
Vestui'-Þýzkalands í vefzlunar-
erindum. En mér-hefur áldrei til
hugar komið að ég yrði fyrir
slíkum móðgunum, og ofbeldi af
opinberri hálíu í. Vestur-Þýzka-
landi vegnp þess gð ég.þef bíurizt
fyrir frelsi lands míns. sagði -hinn
júgóslavneski föðurlandsvinur að
lokum.
Jens Otto Krag, utanríkisráð-
herra Danmerkur, sagði í dapska
þjóðþinginu í gær, að ha.ndlaka
júgóslavneska frelsisvinarinsr
Lazo Vracaric, hafi valdið ske.lf-*
ingu meðal almennings í . Jðap-
mörku. Atburðunnn minnti -;á
ömurlegt tímabil, sem vgoyi,.;!}$$•
og ætti ekkert erindi , ,aftur.i>t,il
Evrópu. Krag kvaðst ekkert; gefa
gert annað en að vona,.að...þeiú
sem börðust í dönsku andspyrnu-
hreyfingunni á styrjaldarárunum*
yrðu ekki fyri^ rsamskonar gógn-
unum. /i í "/ t>| bJ
Mótmæli Júgóslaflu $
Sænska sendiráðiðJ Bo^rr hef-
ur annazt mip^^|i^r^|rlinu.
Sænski ambassadorinn nefur af-
hent Bonnstjórninni mótniælaorð-
cíg méáf'óVð'áririnárÚí honú'rri.'' ''
'1 orðs'énárnfúnni ségií' h’ð''j'ú|-
ósíavneska stjórnin. látl séi' efcki
nægja að Vracaric hafi verið'ját-
inn laus úr fangelsi, neldifr
krefjist hún þess að þeir seih
ábyrgir eru fyrir þessum atbuiði
verði dregnir til ábyrgðár og
þeim hegnt.
Þá hefur verið upplýgt LBon'ri
að júgóslavneska stjórnin krefj-
ist fullrar uppreisnar og skaða-
bóta fyrir Vracaric. Talsmað.ur
utanríkisráðuneytisins í Bonn
sagði í dag að nú væri verið .að;
athuga orðsendinguna.
Annar júgólavneskur skæxu-
liði. Semso Kapetanovic, skýrði
frá því í Beigrad í dag að ha.nn
hafi einnig verið handtekinn í
Múnchen árið 1957. og gefið að-
sök að hafa barizt gegn þýzku
hernámsherjtmum í Júgóslavíu.á
heimsstyrjaldarái’unum. Hann var-
látinn laus morguninn effix, en
þá höfðu vinir hans fengið.hjálp
júgóslavneska ræðismannsins f
borginnf
Lúðvík Jósepsson skýrði frá
því á Alþingi nýiega, að tal-
an uni gjaldeyrissjóð bankaima
í árslok 1960. sem Gylfi Þ. Gísla-
son liafði fullyrt að hcfði verið
112 milljónir króna, væri föis-
un.
Gylfi hafði haldið því. fram,
að þrátt fyrir „óhöpp'1 viðreisn-
armnar sem hann taldi upp,
hefðf gjaldíyriSStSfðá bankaffna
batnað vertiiega -á-rið 1960, og
hefðu bankarnir verið búnir að
„Ráðherránn vfyt.riiriætavel. að
bankarnir áttu engan gjaldeyr-
issjóð upp á 112 millj. kr. í árs-
lok 1960“, sagði Lúðvík. „Hið
rétta er, að gjaldeyriseign þeirra
þá var um 70 milljónum króna
minni en þessi tala ráðherrans.
í sundurliðaðri skýrslu frá
Seðlabankanum um gjaldeyris-
stöðu bankanna í arslok-1960 er
taiið með í gjaldeyriseign bank-
anna l»á um áramótin um það bil
70 milljðnic króna, sem bank-
arnir áttu þá hjá innlcndii olíu-
fclögunum, en þau olíufélögr
skulduðu erlcndum aðilum.
Þessi gjaldeyristalá, 112 riiiilj-
ónir. er því fölsuð og ég skora
á ráðherra að birta sunduriiðun'
hennar svo sjáist hvaðf f .hgripý
felst.
Sannleikurinn er sá að ginid-
eyrisstaða bankanna versrfRÍi /4
árinu 1960, en batnaði ekki'".'
_________________________".Ái*
’/'ó'-'Ú
Tvær stúlkur ' j
meiðast í árekstri
Sl. sunnudagsnótt varð':. þaS
slys á Fríkirkjuvegi á móts við
húsið nr. 11. að fólksþifrejð 'yqt
'ekið á ljósastaur með þciip. af-
leiðingum, að tvær stúlkur. eú
voru í bifreiðinni meiddu.sý.fals-
vert. önnur þeirra Púlína _Guð'»
björg ólafsdóttir, GrjótógÖÍifc^áw
skarst illa í andliti, en hin _stúlk4
an, Hólmfríður Sveinbjprnsíióttirj
Meðalhplti 14, meiddist minna.; /
Fímmtuðagur 16. nóvember 1961 — NÝI TlMlNN — (ií