Foreldrablaðið - 01.01.1960, Blaðsíða 19

við gleðjumst innilega í hvert sinn,
sem það ber árangur.
Allir, sem heyra fagran, bjartan og
hljómþýðan barnasöng, verða djúpt
snortnir. Enginn söngur er fegurri,
ekkert er eins hreint, tært og fagurt.
Við skynjum á augabragði sambandið
milli hinnar saklausu barnssálar, sem
þráir fegurð, góðvilja og kærleika, og
hins þýða og bjarta barnasöngs.
Jafn meiðandi fyrir fegurðarskyn
okkar er að heyra grófan og hávaða-
saman barnasöng. Hér er um algera
andstöðu að ræða. Annars vegar þýð-
an, mjúkan, bjartan og blæfagran söng.
Hins vegar grófan, oft ruddalegan, miög
sterkan barnasöng, með dimmari blæ,
sem orkar stundum á okkur eins og óp
eða öskur.
Sannarlega eru það óp. Hróp óþrosk-
aðrar barnsraddar, sem verið er að mis-
þyrma.
Nú mætti spyrja, livað er rétt í þessu
efni og hvers vegna?
Börn á skólaaldri eru líkamlega
óþrosk'uð, sem vonlegt er. Engum leik-
fimikennara kemur til hugar að leggja
fyrir þau erfiðar keppnisþrautir. Slík
líkamleg áreynsla mundi hafa mjög
skaðleg áhrif. Vegna þess fyrst og
fremst, að líkami þeirra er óþroskaður
og þolir ekki of mikla áreynslu.
Raddbönd barnanna eru einnig
óþroskuð, og það hefur skaðleg áhrif að
ofbjóða þeim. Tónsvið barnanna er
hærra en fullorðinna, en lækkar smám
saman eftir þvi sem þau eldast.
Það er algengt, að íslenzk börn eru
látin syngja á of lágu tónsviði. Söngur-
inn verður þá grófur, og þau syngja
á brjósttónum. Ef þau hins vegar
syngja á hæfilegu tónsviði, verður söng-
urinn ósjálfrátt bjartur og þýður. Þá
syngja þau á höfuðtónum, og það er
þeim eðlilegra og fegrar sönginn. Þess
vegna er það fyrsta boðorð söngkenn-
arans að láta börnin syngja á hæfilegu
tónsviði. Byrja frekar á hærri tónum
og vinna niður eftir tónstiganum. Þá
syngja þau eðlilega og fallega. Síðar,
þegar raddir þeirra þroskast, má vinna
að því að fá þéttari tón.
Það má búast við því, að erfitt reyn-
ist fyrst í stað að fá barnsraddirnar á
hæfilega hátt raddsvið. Orsakir þess
eru einkum tvenns konar. Barnið not-
ar leikrödd sína, þegar það syngur, þ. e.
sömu röddina og það notar til þess að
hrópa og kalla á leikvellinum, auðvit-
að á brjósttónum. Söngur með slíku
lagi getur ekki verið blæfagur og mild-
ur. Hann hlýtur að vera grófur, ekki
sízt vegna þess, að barnið byrjar söng-
inn á of lágu tónsviði.
Önnur ástæða kemur til vegna áhrifa
fullorðna fólksins. Fullorðnu fólki hætt-
ir til að gleyma vanþroska barnsins og
miða þá gjarnan við siálfa sig. En það
segir sig sjálft, að börnum er ekki eðli-
legt að syngja á því tónsviði, sem hinn
fullorðni kýs sér, ég tala nú ekki um,
ef viðkomandi hefur dimma rödd.
Fullorðnir hafa oft rangan skilning
á barnasöng. Finnst þýður barnasöng-
ur ekki nægilega sterkur, vilja láta
sönginn svella í eyrum. Slíkur söngur
getur aldrei verið fagur. Miklu frekar
mjög óhreinn sem eðlilegt er, þar sem
börnin hafa ekki vald á rödd sinni. Oft
má greinilega heyra, að raddir þeirra
eru að bresta, þegar þau syngja á full-
um brjósttónum á hærri tónum.
Ýmis félög og stofnanir, sem hafa
barnasöng á sínum vegum, gæta þess
ekki nægilega að stefna að verndun
barnsraddarinnar með því að taka til
greina áður nefnd atriði.
Á okkar landi eru þessi atriði mjög
FORELDRABLAÐIÐ 17