Foreldrablaðið - 01.01.1960, Blaðsíða 29

við margháttuð viðfangsefni. Síðast en
ekki sízt má minna á, að í slíku starfi
er ánægja og gleði oftast með í för,
sem vissulega er mikilsvert. Ég er sann-
færður um, að þetta leggur betur grund-
völl en nokkuð annað að því, að nem-
andinn færist ótrautt í fang sífellt
stærri og erfiðari viðfangsefni eftir því,
sem nám og starf kallar eftir, og verð-
ur síðar, sem vaxinn þegn, færari en
ella að hugsa og álykta sjálfstætt, standa
á eigin fótum.
Eftir minni reynslu tel ég, að þessi
aðferð sé nær eðli barnsins og upplagi.
Það er eins og það finni sjálft sig fyrst,
þegar það heilt og óskipt getur gefið sig
á vald því verkefni, sem það hefur
valið sér. Og eitt enn. Það er mun auð-
veldara að kynnast hörnum á þennan
hátt og öðlast trúnað þeirra og vin-
áttu.
Eitt með öðru, sem gerir starfræna
kennslu eftirsóknarverða er hversu
mikil tækifæri hún veitir til alls konar
fjölbreytni, og það, að hún er við allra
hæfi. Börnin geta teiknað, málað, gert
kort og hlutfallsmyndir, skrifað skýrsl-
ur, búið til sögur og ævintýr af öllum
gerðum. Þau geta skrifað inn ljóð og
vísur, ort þetta jafnvel sjálf, skrifað
ritgerðir allra tegunda o. fl. o. fl.
Sú viðtekna venja, sem heita má alls
ráðandi í öllum skólum landsins, að
búta námsefnið sundur frá degi til dags,
setja fyrir og spyrja út úr, er eftir minni
reynslu mjög óheppileg til þess að
vekja áhuga eða glæða hlýhug til náms
og námsefnis. Jafnvel þótt þetta hafi
hvort tveggja verið fyrir hendi í upp-
hafi, verkar þessi sundurtæting náms-
efnis oft og tíðum þannig á nemand-
ann, að áhugi verður áhugaleysi og
hlýhugur andúð. Og get ég varla láð
þeim það. En þegar svo er komið, er
árangurs að vænta á borð við það, ef
við ætluðum skútunni skrið á seglun-
um einum beint móti stormum og
straumi.
Og svo eru það prófin, sem beitt er
í tíma og ótíma. Þau eru sjálfsögð
og góð innan vissra marka, en mis-
notkun þeirra er á mörkum þess að
vera hinn versti glæpur. Til eru börn,
sem hafa gaman af þeim, en svo eru
það önnur, og sá hópur er stór, sem
vegna þeirra eru sífellt þrúguð af kvíða
og hræðslu.
Getur hver farið í eigin barm til að
skilja hvílík óheillaspor slíkt hlýtur að
marka í hug og hjarta þessara barna,
ekki sízt ef prófin eru svo að segja dag-
legt brauð. Veit ég fiölda dæma, sem
ég gæti nefnt máli mínu til stuðnings
og það um börn, sem allar aðstæður
höfðu í lagi til þess að búa sig undir
skólann.
En hvað um hin?
Því þeirri staðreynd megum við
aldrei gleyma, að fjöldi barna hefur
enga aðstöðu til þess að læra heima.
Um ástæður hirði ég ekki að ræða. Þær
eru margvíslegar og öllum kunnar. —
Þessum börnum má skólinn allra sízt
bregðast. En það gerir hann, ef gerðar
eru til þeirra kröfur, sem þau hafa enga
aðstöðu til að uppfylla. Og við erum
vissulega á rangri leið svo lengi sem
nokkurt barn hefur ástæðu til þess að
óttast kennslustofuna.
Enda þótt ég telji að starfræn kennsla
gæti verið og ætti að vera mun meiri
í skólum okkar en lnin er nú, viður-
kenni ég fúslega þá erfiðleika, sem hér
er við að etja. Það þarf vissulega mik-
inn og góðan vilja til þess að hverfa
inn á nýjar leiðir í þessu efni. Og þessi
FORELDRABLfíÐIÐ 27