Árbók VFÍ - 01.01.1989, Síða 171

Ráðhús Reykjavíkur 169
argötu og töflu 3 fyrir hús við Vonarstræti. Á töflunum er tekið mesta mælt sig liúsa við hvora
götu, frá því fyrir framkvænidir þar til lokið var greftri gryfju. Af samanburðinum er ljóst að
viðbótarsig er lítið, hvort sem talað er um heildarsig eða missig. Talið er að þó húsin hafi verið
búin að síga eitthvað áður en hafist var handa við Ráðhúsið, þá sé mælt sig langt innan þeirra
marka sem eru líkleg til að valda skemmdum á húsunum.
Gerð var athugun á sigi Ráðhússins. Efnið sem þarf að grafa burt er um 40% þyngra en húsið.
Af þeirri ástæðu er engin hætta á að jarðlögin sígi það mikið saman vegna þyngdar hússins að
það geti skemmst af þeim ástæðum.
7 Niðurstöður
1. Boranir og rannsóknir samhliða greftri gryfju, staðfestu í aðalatriðum hönnunarforsendur
varðandi gerð lausra jarðlaga (8.1 og 8.2). Jarðlögin undir húsinu eru burðargóð el'ni með
háu viðnámshorni. Efnið sem var grafið burt er um 40% þyngra en húsið. Engin hætta er
því á of miklu sigi jarðlaga vegna þyngdar hússins.
2. Gerður var samanburður á árangri mismunandi boraðferða þegar grafið var upp úr gryfju
og þil rekið. Boranir með skotholubor gefa nokkuð rétta mynd af dýpt á klöpp, en
Borrobor stoppar of oft á steinum eða möl áður en klöpp er náð. Sýnataka með skolborun
er ónothæf til að lýsa aðstæðum en pokasýni tekin í gegnum 4" fóðurrör fullt af borleðju,
gáfu viðunandi mynd af jarðlögunum. Samanburður á pokasýnum og öruggum sýnum
sýndi, að í sandinum féllu D|0 og DJ0 jafn vel að samsvarandi gildum öruggu sýnanna og
er því sama hvort er notað t.d. við mat á lekt. í mölinni sýndi þessi samanburður hins
vegar meiri nákvæmni á D5(| en D|0.
3. Jarðskjálftaathuganir sýndu, að sé hlutfallsrúmþyngd (Dr) í möl og sandi hærri en 50% og
í móhellunni hærri en 75% þá er ekki hætta á floti (liquefaction). Niðúrstöður af borunum
fyrir og eftir völtun og mælingum á rúmþyngd sýna að hlutfallsrúmþyngd er hærri en þessi
viðmiðunargildi. Samanburður við erlendar rannsóknir (8.11) sýnir að SPT boranir, eins
og þær sem voru gerðar, eru trúverðugar til að meta þéttleika jarðlaga. Þegar allar
athuganir hafa verið skoðaðar er niðurstaðan að ekki er hætta á floti í jarðlögunum.
4. Þil, sem er Hoesch 134, var rekið með titurhamri af gerðinni ICE-416. Gekk mjög vel að
reka í efra malar- og sandlaginu, sæmilega í gegnum móhelluna en í neðra malarlaginu
tókst ekki alltaf að reka á klöpp. Við Tjörnina voru auk þess nokkur dæmi þess að það
virtisl vanta 1 til 2 metra upp á að skúffur rækjust að klöpp. Talið er að steinar eða gróf
möl hafi skemmt lásana, þannig að þilið komst ekki neðar. Hreyfingar þils voru aðeins
mældar við þilkassann. Þegar grafið hafði verið frá þilkassanum mældust láréttar hreyf-
ingar á toppi þilsins 1 til 2 cm.
5. Fyrir framkvæmdir var staðfest með mælingum að grunnvatn var í hæð +2,0 til +2,1 metri.
Þegar vinna hófst við gröft var fylgst vel með breytingum á vatnsþrýstingi í bæði efra og
neðra malarlaginu utan og innan þils. Fljótlega kom í ljós að móhellulagið er mjög þétt og
ekki var samgangur vatns í gegnum það. Til að fyrirbyggja að botn gryfjunnar lyftist, voru
gerð göt á móhelluna og vatninu tappað undan henni. Mælingar á vatnsboröi Tjarnarinnar
sýndu engar breytingar, þó vatnsstaðan inni í gryfjunni væri lækkuð niður í -5,3 metra.
Efra malarlagið var með vatnsstöðu um +0,5 metrar, sem hélst nokkuð lárétt tugi metra út
frá þilinu. I neðra malarlaginu féll vatnsþrýstingur mun meira en áætlað var, sérstaklega út
við Tjörnina en mælingar sýndu að efra malarlagið var óháð því neðra. Við Vonarstræti
féll vatnsþrýstingur í hæð -2 til -3 m næst þilinu en hækkar þegar kemur frá því, og er í
hæðum-l m við Kirkjustræti. Tjarnarmegin er vatnsþrýstingur í hæð-4,0 til-4,5 m næst
þili en hækkar síðan þegar kemur lengra út í Tjörnina.