Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2007, Blaðsíða 289

vaxandi með lækkandi spennum. Á mynd 10 eru sýndar tillögur
fyrir viðmiðunarferla fyrir íslensk efni en þar er viðnámshorn efna
eins og ferlar Leps fyrir normal spennu hærri en 200 kPa en lagt er
til að nota hærri viðnámshorn fyrir íslensk efni ef spennan er lægri.
Tillögur Leps gera ráð fyrir að viðnámshornið breytist um 6,5° ef
normal spennan breytist um tífalt margfeldi, þ.e. hækkar frá 100 í
1000 kPa. í íslensku tillögunni á mynd 10 er breytingin eins og hjá
Leps fyrir hærri normal spennu en 200 kPa en breytist um 10° fyrir
tíföldun á normal spennu ef hún er lægri en 200 kPa.
Áhrif kornalögunar og sáldurferils á skerstyrk
Niðurstöður rannsókna bæði innlendra og erlendra [7] hafa sýnt
að viðnámshorn hækkar með lagfæringu á sáldurferli efnisins og
köntuð korn mælast með hærra viðnámshom en rúnnuð. Tekið er
tillit til þessa í tillögum Leps [9] og fyrir íslensk efni á mynd 9.
Niðurstöður prófa á íslenskum efnum gefa ekki möguleika á
nánari ákvörðun á áhrifum kornalögunar og sáldurferils á sker-
styrk.
Samanburður á niðurstöðum íplan- og þriásaprófi
Niðurstöður erlendra rannsókna [5], [6] og [7] sýna að
viðnámshorn er nokkrum gráðum hærra við plan ástand en mælist
í þríásaprófum. Samkvæmt Janbu [6] er viðnámshorn 2° til 4°
hærra og í DS 415 [5] er munurinn 10% þegar viðnámshom er á bil-
inu 30° til 40°. Ekki er vitað um rannsóknir á þessum atriðum á
íslenskum efnum.
Tillögur um viðnámshorn grófra fyllingarefna
Á mynd 10 er sýnd tillaga að viðnámshorni grófra íslenskra efna.
Efri línan svarar til vel þjappaðs efnis úr sterkum efniskornum og
með jafnan og góðan sáldurferil. Neðri markalínan svarar til
óþjappaðs efnis úr veikum efniskornum og með ójafnan og lélegan
sáldurferil.
Niðurstöður
• Viðnámshorn efna mældist 1° til 5° hærra fyrir efni með stærstu efniskorn 76 mm
samanborið við efni ef stærstu efniskorn eru 19 mm. Um var að ræða svipað form á
sáldurferli og gerð efniskorna fyrir bæði efnin.
• Mettuð sýni mældust með 0° til 3° lægra viðnámshorn en þurr sýni af bólstrabergi.
Óverulegur munur mældist á viðnámshorni þurra og mettaðra sýna úr sandríkri möl.
• Mjög mikill munur mældist á viðnámshorni þjappaðra og óþjappaðra sýna. Þjöppuð
sýni mældust með 5° til 10° hærra viðnámshorn en óþjöppuð.
• Mælingar sýna að viðnámshorn lækkar með hækkandi spennu.
• Ekki eru tiltæk gögn til að hægt sé að meta áhrif komalögunar og sáldurferils á
viðnámshorn. Þó er ljóst að viðnámshorn er hærra fyrir efni úr köntuðum kornum og
að viðnámshorn er hærra ef efni hefur jafnan sáldurferil miðað við ójafnan og lélegan.
Tækni- og vísindagreinar i 287