Bændablaðið - 28.02.1996, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 28. febrúar 1996
Bœndablaðið
5
Hvers vegna íslenskan landbúnað?
Hvers vegna ekki að leggja þetta
dýra og óhagkvæma bákn bara niður
og flytja inn allar þær
landbúnaðarvörur sem hugurinn
gimist.
Eins og Þorvaldur Gylfason
sagði í einum af mörgum misfræð-
andi þáttum hjá Ríkissjónvarpinu
um landbúnaðarmál: Það er meira
að segja hœgt að borðafranska osta
íAlbaníu. Er hægt að neita mönnum
um önnur eins mannréttindi?
Nú, það er hægt að spara á fleiri
sviðum: Hvers vegna ekki að leggja
niður Háskóla Islands? Það er nefni-
lega offramboð á menntamönnum á
heimsmarkaðsverði frá Austan-
tjaldslöndunum fyrrverandi og
kaupkröfur þessa fólks eru í líkingu
við innflutta kjúklinga án tolla. Ingi-
björg! Þama væri hægt að stórspara
launakostnað Ríkisspítalanna.
Og til að auðvelda komu þessa
fólks myndum við leggja niður ís-
lensku og taka bara upp ensku, það
tala hvort eð er svo fáir þetta mál.
Þetta myndi spara alla íslensku-
kennslu.
Ykkur finnst þetta kannski orðið
hálföfgakennt, en hvað er það að
vera íslendingur?
Er hagkvæmnin ofar öllu?
Eigum við ekki að nota það sem við
höfum og byggja þetta land fyrir
okkur?
Hvað hefur íslenskur
landbúnaður að gefa?
Við höfum landbúnaðarafurðir
sem framleiddar em við þau
náttúmvænstu og heilbrigðustu
aðstæður sem þekkjast. Er þetta ekki
það sem við viljum að börnin okkar
neyti?
Hvers vegna er sífellt vaxandi
stuðningur við lífræna ræktun og
krafa um að rányrkjubúskap sé hætt í
hinum vestræna heimi og út-
lendingar líta hingað öfundaraugum.
Þessi ódýra landbúnaðarvara
sem okkur býðst tilheyrir ekki
þessum lífræna flokki og það langt
frá að hún standist nokkum saman-
burð.
Samanburður
Ég veit ekki hvort til em nokkrir
staðlar yfir hvað við höfum í
höndunum til að sýna svart á hvítu
(EB er svo hrifið af stöðlum) hve
heilnæma vöm er hér að fá og hve
nærri við emm lífrænum búskap.
Heilmiklar umræður hafa verið
um Kfræna ræktun og ágæti hennar.
En að svo komnu máli sýnist mér ís-
lenskir neytendur ekki tilbúnir að
borga lyrir þann aukakostnað sem
lífrænni ræktun fylgir, og við emm á
heldur norðlægri breiddargráðu til
að geta sleppt tilbúnum áburði alveg
í fóðuröflun, þó sé sú notkun sem
hér er, aðeins brot af því sem notað
er í hinni þéttbýlu Evrópu.
Það er hægt að flokka allt
kindakjöt og mjólkurafurðir sem
vistvænar afurðir. Við vitum það og
tökum því sem sjálfsögðum hlut, en
í harðnandi samkeppni verðum við
að geta sýnt fram á það.
Hvað höfum vió?
Finna þarf markaðsheiti á þessa
vistvænu vöm okkar sem 90%
bænda gætu látið á markaðinn á
morgun.
1.
í framleiðsluferlinu má ekki nota:
a) vaxtaraukandi hormóna
b) illgresiseyðandi eiturefni
c) skordýraeitur (þar hjálpar kuldinn)
2.
i) Reglur um notkun fúkkalyfja eru
strangar, jafnvel hægt að lengja
tímann frá notkun til slátrunar í
samræmi við reglur um lífræna
ræktun.
ii) Banna notkun fúkkalyfja í fóður.
3.
Virkt fóðureftirlit er þegar í gangi. Það
mætti jafnvel auka kröfur svo að hægt
sé að fullyrða um velferð húsdýranna.
En strangar kröfur eru um rými og
aðbúnað í lífrænum búskap.
4.
Notkun tilbúins áburðar er okkur
flestum nauðsynleg við fóðuröflun þar
sem vaxtardagar á okkar norðlægu
slóðum eru svo fáir. En búa þarf til
ramma þar sem áburðarmagn á ha.
kemur fram og er ásættanlegt innan
þessa vistvæna ramma u.þ.b. 100
kg./ha. í mínum huga er það rányrkja
að taka gras ár eftir ár af túni og bera
einungis skít á, en tilbúinn áburður er
þyrnir í augum lífrænt hugsandi
neytenda vegna óhófs og mengunar
á þéttbýlum svæðum.
5.
Heiðarlömb
Lömbum væri slátrað svo gott sem
beint af afrétt eða heiðarlöndum. Þá
er um hálfvillta bráð að ræða. Eins og
mönnum er kunnugt um úr fréttum
höfðar þessi ósnerta framleiðsla til
erlendra aðila og gæti verið lífæð
íslensks sauðfjárbúskapar. En við
erum svo góðu vön að við teljum
þetta sjálfsagðan hlut.
Það er ekki fyrr en að við sjáum
yfirgengilega hluti að við forum að
meta það sem við eigum.
Ég kom á nautgripabú í Bret-
landi þar sem gripimir voru aldir til
slátrunar á hænsnaskít sem prótein-
gjafa, blandaðan við vothey og
hænsnalappimar stóðu upp úr á
fóðurganginum. Langar ykkur ekki
bara strax í nautasteik?
Vaxtaraukandi hormónar em
sagðir gefa 10% vaxtaraukningu og
greinast ekki í kjöti ef rétt em notað-
ir, þetta þýðir 10% lægra verð.
Sláturhúsin em sum hver ekki
upp á marga fiska þama í útlandinu
jafnvel í sömu löndum og koma hér
með miklar kröfur og staðla. Þetta er
það sem gæti .beðið íslenskra neyt-
enda ef þeir setja bændur upp við
vegg og segja: Fijáls samkeppni lifi,
"no matter what".
Offramleiðsla er eitt af upp-
áhalds orðum fjölmiðla. Vissulega
er dilkakjötsframleiðsla 2000 tonn-
um meiri en skráður innanlands-
markaður.
Já, skráð neysla. I þeirri tölu er
heimtekið kjöt framleiðenda en ekki
heimaslátrað kjöt sem aðeins má
notast af heimilisfólki á lögbýlum.
En við vitum öll að þar er pottur
brotinn, sumir segja að aðeins sé um
spmngu að ræða en aðrir vilja meina
að potturinn sé í molum og að þetta
sé alvarlegt vandamál.
Vitna ég til viðtals í Ríkisút-
varpinu (4/10) við Ragnheiði
Héðinsdóttur matvælaffæðing sem
vinnur hjá Samtökum iðnaðarins. Á
þeim bæ vilja menn meina að fram-
hjásalan sé ekki minni en 1000 tonn
eða helmingur birgðavandans ógur-
lega. Einnig kvartaði hún yfir því að
aðeins væru til reglugerðir um við-
urlög við sölu þessa kjöts en engin
lög.
Við getum aldrei stöðvað þessa
svörtu niðumfsstarfsemi nema veru-
lega hart sé tekið á þessum málum.
Kæru þingmenn, ykkar er að koma
lögunum í lag svo að hægt sé að taka
fyrir þetta með hörðum viðurlögum
og háum fjársektum.
Til þess að hægt sé að stöðva
þessa plágu verður að banna þessa
heimaslátrun og sláturleyfishafar
verða að koma til móts við bændur
með sanngjömu, jafnvel niður-
greiddu gjaldi fyrir heimtekið kjöt,
þetta er jú líka þeim í hag. Hver ætti
svo að sjá um eftirlitið? Kemur
margt til greina en virkt yrði það að
vera.
Fjáreign í þéttbýli er einnig mjög
viðkvæmt mál. Þetta em kvótalausir
landlitlir/landlausir aðilar marglr
hveijir með fjölda fjár á fóðmm.
Hvað verður um kjötið?
Hvers vegna má ekki takmarka
fjáreign þessara aðila eins og bænda
sem selja rétt sinn og verða að
gangast undir að eiga aðeins 10
kindur samanber reglugerð 6:2 í bú-
vömsamningnum.
Ég er hrædd um að skattayfir-
völdum þætti skrítið ef bóndi
ræktaði marga ha. af kartöflum en
engar væm tekjumar. Enginn er að
þó fetta fingur út í kartöfluholu fyrir
ijölskylduna.
Hvað er til ráða?
Það lítur út fyrir að fátt sé til ráða
annað en að leggja árar í bát og
gefast upp. Þetta minnir helst á þann
tíma þegar Islendingar stóðu í fjöm-
borðinu og horfðu á Norðmenn
moka upp sfldinni fýrir framan nefið
á þeim! Én hvað gátum við gert, við
áttum enga báta.
Eftirfarandi sagði nýráðinn
ffamkvæmdastjóri hinna nýju
Bændasamtaka á morgunverðar-
fundi hjá Verslunarráði hér um
daginn: "Að píslarganga Jóhannesar
vinar síns í Bónus væri ekkert miðað
við markaðssókn fyrir íslenska
lambakjötið"
Hvar væmm við í dag ef ís-
lensku fiskútflutningsfyrirtækin
hefðu ekki lagt land undir fót og
hellt sér í markaðsuppbyggingu í
þessum sömu löndum.
Sambandið heitið stofhaði meira
að segja fyrirtækið "Icelandic Sea-
food" í Bandaríkjunum til að komast
inn á markaðinn þar. Einnig er
þrotlaust starf í markaðssetningu á
saltfiski í Suður-Evrópu.
Hvemig stendur á þessu aula-
lega klúðri sem æ ofan í æ á sér stað
í sölu á kjöti héðan.
1) Rangt stilltar vogir.
2) Ekki næg kæling á kjöti.
3) Ekki nægilega hreint kjöt.
4) Ekki til kjöt á markað sem loksins
er búið að finna í allri þessari
offramframleiðslu.
Hveijir standa á bak við þessa
eyðileggingarstarfsemi? Er þetta
hreinn aulagangur eða hvað? Hvers
vegna vildi Framleiðnisjóður land-
búnaðarins ekki styrkja kaupfélag
Skagfirðinga um 30 milljónir í
markaðsuppbyggingu í Banda-
ríkjunum í samvinnu við Islenskar
sjávarafurðir, þeir em þó með réttar
vogir og hafa kynnt sér reglugerð
um kælingu á þeirri hágæðavöm
sem þeir flytja snurðulaust um allan
heim.
Það er til markaður fyrir kjötið
en hann kemur ekki hlaupandi til
okkar, það þarf að finna hann.
Finna markaðshópa og
byrja þar
Hvað með alla þá íslensk-ættuðu
Ameríkubúa sem ferðamálaráð er að
fara að draga til Islands í samstarfi
með hinum Norðurlöndunum undir
slagorðinu "Home to Roots"? Þar er
giskað á að um 100,000 manns séu
af íslensku bergi brotnir.
Hvað væri hægt að fá marga
þeirra til að borða íslenska kjötsúpu
á Leifs Eiríkssonar degi? Eða Is-
lendingar á Norðurlöndum, hvað
myndu margir þeirra ekki kaupa
hangilæri fyrir jólin ef það væri til
þar. Em þetta kannski of smáir
markaðir til að hinir "stórhuga" út-
flytjendur líti við þeim.
I hveiju er framleiðsla okkar
sérstæð, hvað er það sem við höfum
sem menn em að sækja í, sem menn
hafa sýnt áhuga?
Það leikur enginn vafi á að það
er þetta heilnæma og ósnortna sem
einkennir afurðir okkar. Stefna okk-
ar verður að styrkja náttúmvænan
landbúnað. í nágrannalöndunum er
peningum dælt í það.
Við megum ekki fóma fjöl-
skyldubúum á kostnað skammtíma
gróðasjónarmiða þ.e.a.s. hag-
kvæmari og stærri eininga sem þetta
heitir á hagffæðimáli en er ekkert
annað en verksmiðjubú sem hinn
vestræni heimur er loks að skilja að
gefur ekki afurð sem er eins heil-
næm.
Veijum íslenska ffamleiðslu,
stöndum saman. Við emm smá en
samt rík.
Hugleiðing Guðrúnar Stefánsdóttur, bónda í
Hlíðarendakoti, í Fljótshlíð.
Bestu
kaupin
Besta
verðið
Eftirtaldar vélar
fást nú á sér-
stöku tilboðsverdi
Zetor 7211,65 hö, árg. 1987.
Verð kr. 390.000 án VSK
Zetor 7211,65 hö, árg. 1986
m/ámoksturstækjum, Veto F12
Verð kr. 580.000 án VSK
Zetor 7245, 65 hö, árg. 1988
m/ámoksturstækjum, Alö 3301
Verð kr. 750.000 án VSK
Zetor 7245, 65 hö, árg. 1989.
Verö kr. 590.000 án VSK
Zetor 7745, 70 hö, árg. 1991.
Verð kr. 730.000 án VSK
IH 484.52 hö, árg. 1980
m/ámoksturstækjum
Verð kr. 350.000 án VSK
Glóbus
Vélaver hf.
Lágmúla 5
Reykjavík
Sími 588 2600