Bændablaðið - 27.03.2001, Síða 22

22
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 27. mars 2001
Þehkingapselup
í garðyHqu
Það hefur lengi verið baráttumál
íslenskra garðyrkjubænda að
styrkja það faglega umhverfi sem
fyrir er við Garðyrkjuskóla nkis-
ins á Reykjum í Ölfusi. Þann 28.
október 2000 var Garðyrkju-
miðstöð Islands formlega stofnuð
með undirritun samkomulags um
starfsemi hennar. Samkomulagið
var staðfest af land-
búnaðarráðherra, Guðna Ágústs-
syni. Að Garðyrkjumiðstöðinni,
eins og hún er nefnd í daglegu
tali, standa Bændasamtök
íslands, Garðyrkjuskóli ríkisins
og Samband garðyrkjubænda.
Garðyrkjumiðstöðin hefur að-
setur á Reykjum í húsnæði Garð-
yrkjuskólans. Þar hefur verið
byggð bráðabirgðaaðstaða fyrir
þá starfsmenn sem fluttu skrif-
stofur sínar um set. Um er að
ræða Magnús Á. Ágústsson)
ylræktarráðunaut og Garðar R.
Ámason garðyrkjuráðunaut frá
B.Í., Björn Gunnlaugsson til-
raunastjóra Garðyrkjuskólans og
Unnstein Eggertsson fram-
kvæmdastjóra S.G. Skólameist-
ari Garðyrkjuskólans, Sveinn
Aðalsteinsson, hefur einnig skrif-
stofu í þessum nýja áfanga.
Starfsemi Garðyrkjumið-
stöðvarinnar komst á fullt skrið
um áramót og hefur samstarfið
gengið í alla staði mjög vel. Með
þvf að færa ólíka starfsemi undir
sama hatt hefur skapast þverfag-
legur grunnur sem nýtist öllum
hlutaðeigandi aðilum vel í dag-
legu starfi. Garðyrkjubændur
hafa þannig kost á að nálgast
ýmsa þjónustu á einum stað. Við
greinum áhuga þeirra á þessari
starfsemi í gegnum sameiginleg
námskeið, erlendar ráðunauta-
heimsóknir og fleira. Nú þegar
hafa fyrirtæki í greininni leitað til
miðstöðvarinnar með verkefni til
úrlausnar. Starfsmenn hennar
hafa einnig leitað sameiginlega til
sjóða um tilrauna- og þróunar-
verkefni.
Ætlunin er að byggja við
núverandi aðstöðu 425 fermetra
byggingu á tveimur hæðum þar
sem skrifstofur og móttaka verða
á efri hæð og bókasafn og fyrir-
lestrasalur á neðri hæð. Byggt
verður við norðurgafl skólabygg-
ingarinnar þar sem nú er hluti af
bílastæðum skólans. Búið er að
tryggja meginhluta þess fjár sem
vantar til að Ijúka byggingunni
og er vonast til að Alþingi veiti
það fé sem á vantar á fjárlögum
ársins 2002. Samband garðyrkju-
bænda hefur lofað fjárframlagi til
byggingarinnar sem er verkefn-
inu mikill stuðningur.
Þegar sú bygging verður tekin
í notkun verður komin mjög góð
vinnuaðstaða fyrir aðila Garð-
yrkjumiðstöðvarinnar og hugsan-
lega fleiri samtök eða stofnanir
sem starfa í íslenskri garðyrkju
og vilja vinna saman á þennan
hátt. Bókasafnið mun þannig
verða mjög vel útbúið og sömu-
leiðis aðstaða fyrir fyrirlestra af
ýmsu tagi.
Til marks um þessa starfsemi
munum við kappkosta að nýta
okkar sterkasta miðil sem nær til
allra bænda, Bændablaðið, með
skrifum og tilkynningum í blaðið.
Einnig munu ýmis námskeið og
aðrir viðburðir sem tengjast ís-
lenskri garðyrkju verða unnin æ
meir á þessum samstarfsvett-
vangi. Við hvetjum því íslenska
garðyrkjubændur að fylgjast með
og nýta sér þá þjónustu sem
boðið er upp á hér í Garðyrkj-
umiðstöðinni á Reykjum.
Með grœnni kveðju,
Sveinn Aðalsteinsson,
skólameistari G.R.
Unnsteinn Eggertsson,
framkvœmdastjóri S.G.
Úr Bændablaðinu 14. nóvember.
ínómúsimu
Nú fer sól hækkandi og plöntur að auka
vatnsnotkun sína. Upptaka næringarefna
eykst ekki að sama skapi og því fer að verða
þörf á að lækka leiðni vökvunarvatns.
Ráðlögð leiðni er 2,3- 2,5 yfir vetrartímann,
háð ræktun, rótarbeðsefni og C02 gjöf. Ef
gefið er C02 þarf leiðni vökvunarlausnar að
vera hærri til að tryggja nægilega upptöku
vegna minnkaðrar uppgufunar. Að sumri er
hæfileg leiðni í vökvunarvatni frá 1,5-2 en
mikilvægt er að fylgjast með leiðni og magni
umframvökvunar. Nauðsynlegt er að um-
framvökvurí sé aím.k. 20%, þ.e. ef vökvun er
einn lítri sé umframvökvun 200 ml. Þeir sem
rækta í jarðvegi ættu gjarna að skola hann úl
með góðri vökvun með hreinu vatni. Nægi-
legt vatnsmagn til útskolunar er a.m.k. fjórir
lítrar á m2. I lok útskolunar er síðan gefin
áburðarlausn.
Norski ráðunauturinn Magne Berland
ráðleggur einnig að skola út í vikri og steinul!
nokkrum sinnum á ári. Á þann hátt er skolað
út söltum sem plantan nær ekki að nýta en
sem byggja upp falska leiðni. Utskolun hefur
ekki verið talin góð latína sfðan áburðarsalar
fóru að gefa ráð, enda enginn áburður í hreinu
vatni.
í heimsókn sinni í vetur taldi Magne að of
víða væri hitastigi haldið of háu miðað við
birtu og afbrigði. Norðmenn sem eiga í harðri
samkeppni við innfluttar rósir frá Afríku
reyna nú að framleiða gæði en ekki magn.
Það gera þeir fyrst og fremst með því að tak-
marka hita en ekki lýsingu. Hann t'aldi þáð
sama eiga við hér, til að fá margar rósir á m2 í
búntasölu eigum við að vera með afbrigði
sem framleiða margar rósir en stuttar. Ekki
skal reyna að ná slíku magni út úr afbrigðum
sem framleiða fáar rósir en langar með því að
keyra upp hita. Slikt þýðir einfaldlega mikið
af lélegum rósum.
Annað sem Magne talaði um var hve víða
vantaði gólfrör í gróðurhús. Gólfrör eru afar
mikilvæg. Ef rétt notuð auka þau lofthreyf-
ingu og skapa þannig betra loftslag í beðinu,
jafnari raka og hita, aukinn aðgang að C02 og
meiri útgufun. Einnig hafa þau áhrif á hitastig
í rótarbeði. I nokkrum garðyrkjustöðvum eru
gólfrör tengd þannig að hægt er að hafa
stöðugt hita á þeim en hækka og lækka hann
eftir þörfum með loftslagsstýritölvu. Því
miður eru gólfrör enn tengd þannig hjá flest-
um að þau taka við vatni af lofti og veggjum
og eru því aldrei með þeim hita sem þarf þeg-
ar á reynir. Afar mikilvægt er því að
garðyrkjubændur lagfæri þetta ef þeir vilja
geta keppt við innfluttar garðyrkjuafurðir í
gæðum.
Með hækkandi sóí eykst loftun í
gróðurhúsum en það takmarkar aftur þann
tíma sem hægt er að gefa kolsýru. Ef kolsýra
er leidd inn í beðin er hægt að gefa þó að
gluggar séu alltað 20-30% opnir án þess að
teljandi kolsýra sleppi út. Slíkt getur skilað
sér, sérstaklega á lygnum sólardögum.
Magnús Á. Ágústsson
Sameiginleg norræn ræktun 2004
Norræn ræktunarsamvinna
kemst i höp hinna störu moO
ylir 1000 pröfuö naut ö öri
Nautgriparæktin á Norðurlöndun-
um er þekkt fyrir umfangsmikil
ræktunarmarkmið sem leggja
mikla áherslu á eiginleika á borð
við júgurheilbrigði, frjósemi og
burðareiginleika. Heildarfjöldi
mjólkurkúa í hverju Norðurland-
anna fyrir sig er þó of lítill til að
hægt sé að reka árangursríka
ræktunarstarfsemi, og ræktunar-
samtök í löndunum eru smá á
heimsvísu.
Þess vegna hafa nautgripa-
ræktarfélög í Danmörku, Svíþjóð,
Noregi og Finnlandi haftð náið
samstarf með norrænt ræktun-
arfélag 2004 að markmiði. Við
'sííká sám’vinhií V&rða p'rófuð u'.þ.b.'
1.000 naut á ári; samtökin þar með
orðin ein af þeim stærstu í heimi.
Náin samvinna eykurframfarir
Hámarks afköst ræktunar
krefjast að lágmarki 500.000 kúa
og hver í sínu lagi er enginn hinna
norrænu stofna nógu stór til að ná
því markmiði. A sama tíma er
hörð samkeppni frá erlendum
mjólkurframleiðendum sem vilja
inn á norræna markaði með sínar
vörur. Þetta eru veigamestu
ástæður þess að norræn samtök
hafa valið að vinna saman.
Samvinnan nær yfir öll naut
fædd eftir 1. janúar 1999. Þegar
þéssi' naút fá kýnbótámht árið
2004, hafa Norðurlöndin fjögur
ráðstöfunarrétt yfir nautunum í
hlutfalli við tjölda ungnauta. Hver
einstakur bóndi fær þá tækifæri til
að nota fyrsta flokks naut frá
löndunum öllum á lágu verði.
Aðalmarkmiðið með þessu er að
styrkja efnahag mjólkurframleið-
enda með árangursríku, alþjóðlegu
og samkeppnishæfu kynbótastarfi.
Verkefni unnin ísamvinnu
Til að ná sem bestum árangri í
kynbótastarfinu er mikilvægt að
ekki séu unnir tvíverknaðir. Sam-
vinnan verður því að byggjast á
samkomulagi um rannsóknir og
þróun, þannig að verkefni séu
samhæfð milli landa. I augnablik-
inu rannsaka t.d. danskir vísinda-
menn DNA í svartskjöldóttum
stofnum. Utflutningsdeildir land-
anna fjögurra, sem selja sæði og
fósturvísa, eru líka inni í sam-
komulaginu; eftirleiðis skulu þær
standa að markaðssetningu nor-
ræns erfðaefnis sem ein heild.
Sameiginlegt
kynbótamat frá 2002
Lykilatriði til að samvinnan megi
heppnast vel er að í löndunum
fjórtim sé metið á‘sáma hátt. Af
þeim sökum er hafið samstaif með
jiað að augnamiði að taka upp
samræmt norrænt kynbótamat.
Eins og málin standa nú. metur
hveil Jand naut og kýr fyrir sig en
markmiðið er að útreikningarnir
fari fram í einu lagi yfir öll löndin.
Danmörk og Finnland hafa greint
möguleika á að hrinda í
framkvæmd samræmdu norrænu
kynbótamati fyrir afurðaeiginleika
í svartskjöldóttum og rauðum
stofnum.
Niðurstöður lofa mjög góðu og
vonast er til að hægt verði að hefja
slíka útreikninga fyrir löndin öll
2002.
Enn nánari samvinna
Enn sem komið er snýst samvinn-
an aðeins um svartskjöldóttar og
rauðar kýr. I þeim eru flest gen
sameiginleg í löndunum fjórum og
þetta eru ennfremur þeir tveir
stofnar hverra sæði er mest nýtt
milli Norðurlandanna.
Á komandi árum mun sam-
vinnan án efa ná lil holdanauta og
kúa af Jersey-kyni. Auk þess má
líta á þetta samstarf sem stórt
upphafsskref í átt að markmiðinu;
árangursríkri og samkeppni.shæfri
norrænni mjólkurframleTðslú. /SS
Landssamband
kúabænda
Aðalfundir aðildarfélaga LK
Um þessar mundir standa yfir
aðalfundir flestra aðildarfélaga
LK. Upplýsingar um fundina og
nýja trúnaðarmenn viðkomandi
félaga er að finna á veraldar-
vefnum (bondi.is/wpp/bondi.nsf/
pages/lskuab). Nýjar upplýsingar
frá aðildarfélögunum eru settar
inn á vefinn jafnharðan og þær
berast.
Afleysingasjóður kúabœnda
Minnt er á að allir
kúabændur, sem fengið hafa
afleysingumann/-konu, geta
fengið styrk í allt að 14 daga.
Styrkurinn nemur allt að 40% af
útlögðum kostnaði, þó háð
hámarki. Umsóknarfrestur um
afleysingastyrki fyrir fyrsta
ársíjórðung þessa árs er 20. apríl
nk. og verður úthlutað úr
sjóðnum í fyrstu viku í maí.
Nánari upplýsingar um sjóðinn,
hvaða gögn þurfi að senda ásamt
umsóknareyðublaði, er að finna á
veraldarvefnum (bondi.is/wpp/
bondi.nsf/pages/lskuab). Þeim
sem ekki hafa aðgengi að
veraldarvefnum er bent á að hafa
samband við héraðsráðunaut
viðkomandi svæðis.
Ungfrú Gateway 2001
Nú er lokið forkeppni í
Ungfrú Gateway 2001.
Umsóknir komu frá fleiri en 50
bændum og eru kýr í
undankeppninni hátt í 70. Frá og
með þriðjudeginum 27. mars er
hægt_að skoða myndir^if þeim
kúm sem komust í
úrslitakeppnina. Þar er einnig
hægt að kjósa um hver þeirra
hljóti fyrstu verðlaun. Val
netverja mun gilda til helminga á
móti dómnefndinni. Hægt er að
skoða kýrnar á vef ACO (aco.is),
sem er umboðsaðili Gateway
tölva á Islandi.
Bœklingur um smitgát
Þessa dagana er bæklingur
sem kallast Smitgát á kúabúum
að berast öllum kúabændum.
Samstarfsnefnd LK og Embættis
yfirdýralæknis gerði þennan
bækling en hann er þýðing á
sambærilegum sænskum
bæklingi. Aftan á bæklingnum er
vísað til heimasíðu LK (naut.is),
en þess ber þó að geta að síðan
verður ekki opnuð fyrr en 4. apríl
nk.
Skrifstofa LK
Ef þig vantar ráðgjöf, aðstoð
eða upplýsingar er einfaldast að
hringja í síma 896-1995, senda
tölvupóst á lk@naut.is eða senda
bréftilLK (Pósthólf 1085.
Hvanneyri. 311 Borgarnesi).