Bændablaðið - 08.07.2003, Síða 8

8
Þriðjudagur 8. júlí 2003
Bændablaðið
Talið mfignlegt að
fjfilga ferðamönnum (
Vesturbyggð
Könnun sem gerð var á vegum
Vesturbyggðar og Tálknafjarðar
um möguleika á aukinni ferða-
þjónustu á þessum stöðum
eykur mönnum vestra bjartsýni
á að hægt sé að fjölga til muna
ferðamönnum í V-Barða-
strandarsýslu frá því sem nú er
og ekki hvað síst á Látrabjargi.
Könnunin var gerð fyrir ári og
var studd af samgönguráðu-
neytinu.
Kannaður var fjöldi gesta og
heimsókna og voru þeir greindir
eftir kyni, búsetu, aldri, menntun,
ferðamáta og farartækjum o.fl.
Samkvæmt könnuninni koma um
15 þúsund ferðamenn á Látrabjarg
á ári og þeir sem koma og hafa
viðdvöl í V-Barðastrandarsýslu
eru um 36 þúsund á ári.
Þórólfúr Halldórsson sýslu-
maður, sem sæti á í atvinnumála-
nefhd Vesturbyggðar, segir að
niðurstöður könnunarinnar gefi
fullt tilefhi til að ráða sérstakan
ferðamálafulltrúa fyrir svæðið og
þá hugsanlega f samvinnu við
Tálknafjörð.
„Við í atvinnumálanefnd
höfum beint því til bæjarstjómar
Vesturbyggðar að þegar í stað
verði gerðar ráðstafanir til að ráða
ferðamálafulltrúa. Okkur sýnist
sem að umtalsverður vaxtarbrodd-
ur sé fyrir hendi í ferðaþjónustu
hér vestra. Það er samdóma álit
allra sem kannað hafa möguleika á
aukinni ferðaþjónustu á sunnan-
verðum Vestfjörðum að Látrabjarg
sé einn af þeim stöðum á landinu
sem hefur hvað mest aðdráttarafl
fyrir ferðamenn," segir Þórólfúr
Halldórsson.
Hann segir að atvinnumála-
nefnd leggi til að ferðamálafúlltrúi
vinni að stefnumótun og skipulagi
ferðaþjónustunnar á svæðinu.
Hann verði einnig til ráðgjafar við
þá vinnu sem fer í hönd við gerð
aðalskipulags, þar með talin
uppbygging þjónustumiðstöðvar á
Látrabjargi og samþættingu ferða-
þjónustuaðila á svæðinu.
Leyndarmál í Búðardal!
Það er kunnara en frá þurfi að segja að starfsmenn Mjólkursamlagsins í Búðardal eru kappsamir í
vöruþróun. A þessari mynd má sjá Jóhannes H. Hauksson, ostameistara og vöruþróunarstjóra, að
meðhöndla súrmjólkurvöru sem er framleidd samkvæmt einkaleyfi fyrirtækis á Norðurlöndum. Þegar
myndin var tekin var Jóhannes að undirbúa sýni sem neytendahópur átti að prófa næsta dag. Ekki er
unnt að segja meira um þessa nýju vöru annað en að hún kemur á markað næsta haust og að varan
flokkast undir það sem gjarnan er nefnt "fæða með hlutverk". Sem sagt: Leyndarmál þar til í haust!
Einstaklingsmerkingar nautgripa
Merkja parf alla
ásebiingskálfa sem koma I
heiminn frá og með 1.
september
Senn líður að því að hefja skuli einstaklingsmerkingar
nautgripa, en eins og flestum kúabændum er kunnugt skal
merkja alla ásetningskálfa sem koma í heiminn frá og með 1.
september n.k. Rætt hefur verið við tvo merkjaframleiðendur um
að taka framleiðslu merkjanna að sér, annars vegar Allflex A/S í
Danmörku og Os Husdyrmerkefabrikk í Noregi. Smíði tölvukerfis
og gagnagrunns sem heldur utan um kerfið stendur einnig yflr á
vegum tölvudeildar BI og vonast er eftir því að bændur geti farið
að panta merki frá 1. ágúst n.k. Fyrir því verður þó gerð nánari
grein þegar ljóst er hvenær pantanir geta hafist.
Veró merkja
og annars búnaðar
Komnar eru fram verðhugmyndir framleiðenda, samkvæmt þeim
er kostnaður við venjulegt, forprentað plötumerki ca. 60 krónur,
raflæst merki (lítið, hringlaga) kostar rúmar 200 krónur og er í
augnablikinu aðeins fáanlegt hjá Allflex, stærri gerð slíkra merkja
kostar rúmar 230 kr. Norska fyrirtækið Os verður tilbúið með slík
merki um næstu áramót. Skv. erlendum tölum fara 2-5% merkjanna
forgörðum. Rekstrarkostnaður kerfisins hefúr síðan verið áætlaður 200
krónur á merki. Tangir til ísetningar kosta á bilinu 2.900-4.200 krónur
og lófatölvur (fyrir þá sem það vilja) til að lesa af raflæsu merkjunum
kosta á bilinu 30-50.000 krónur eftir gerðum. Þess ber þó að geta að á
raflæsu merkjunum er að finna sömu forprentuðu upplýsingar og á
plötumerkjunum. Innkaupsverð merkja, flutningur og dreifmg, svo og
umsýslugjald innheimtist í einu lagi með millifærslu (beingreiðslur),
gíró, Vísa/Euro eða á annan þann hátt sem bóndinn velur.
Raflœs merki
Það eru eindregin tilmæli BÍ að bændur noti raflæsu merkin, þar
sem hugmyndir eru uppi um að hagnýta þau við sæðingar, útlitsdóma,
sjúkdómaskráningu o.s.ffv., þannig að flytja megi þær upplýsingar
beint inn í miðlægan gagnagrunn, án handvirkrar skráningar. Einnig
má búast við að sláturleyfishafar muni innheimta skráningargjald (500
kr?) fyrir gripi sem þarf að skrá handvirkt í sláturhús, þannig að ca.
140 króna munur á verði merkjanna verður sennilega mjög fljótur að
skila sér til baka.
Merkjapantanir
Gert er ráð fyrir því að bændur panti merkjabirgðir til ca. eins árs.
Pöntunarferlið er þannig hugsað að bændur panta merki gegnum
Netið, búnaðarsamböndin eða sína þjónustudýralækna. Hægt verður
að panta til 20. hvers mánaðar, þá eru pantanir mánaðarins
ffamleiddar og sendar til landsins.
Merkingar
fullorðinna gripa
Eins og fram kemur í reglugerðinni um merkingar búfjár, skulu
allir nautgripir vera merktir skv. ákvæðum hennar ffá og með 1.
janúar 2005. Eins og áður hefúr komið ffam, skulu fúllorðnir gripir
vera merktir með því númeri sem þeir hafa þegar hlotið í skýrsluhaldi
BI, eins og mun vera tilfellið með um 80% nautgripa. Æskilegt er að
allir nautgripir verði komnir með einstaklingsmerki hið allra fyrsta.
Það stuðlar að því að kerfið virki sem skyldi og fari að skila
kúabændum þeim ávinningi sem til er ætlast./BHB.
Um „sorglega"... „sprengju11
í Bændablaðinu sem kom út hinn 24.
júní 2003 er viðtal við Guðna Ágústsson
landbúnaðarráðherra þar sem farið er vítt og
breitt yfir stöðu landbúnaðarins nú um
stundir.
Margt ágætt kemur fram í viðtalinu eins
og við er að búast (skárra væri það nú) og er
ekki að efa að ráðherrann vill landbúnað-
inum og búandi fólki allt hið besta. Vonandi
er t.d. að spá Guðna um uppgang í ferða-
þjónustu, hrossabúskap og trjárækt gangi
eftir og að sauðfjárræktin komist í það horf
að lífvænlegt verði fyrir þá sem í henni
starfa.
En það er þegar farið er að fjalla um
ástandið á kjötmarkaðinum sem mér finnst
slá dálitið út í fyrir ráðherranum. Blaða-
maðurinn kemst svo að orði að „dökk ský"
séu þar á lofti og í framhaldinu kemur sem
svar frá Guðna spuni sem vart er hægt að
sitja undir og láta ósvarað. Ráðherrann
heldur því til að mynda fram að kjúklinga-
búin séu farin úr höndum bænda og komin í
hendur einhverra ótilgreindra „sláturfélaga"
og einhverra dularfúllra „peningaafla ein-
hvers staðar úr þjóðfélaginu" sem séu orðnir
eigendur þeirra. Þama er svo frjálslega farið
með staðreyndir og fúllyrðingar svo al-
mennar, svo ekki sé sagt loðnar, að undrun
sætir. Eg veit að Guðni veit betur og því er
mér með öllu óskiljanlegt hvers vegna hann
setur þetta svona fram.
Sannleikurinn hvað þetta varðar er að
eitt kjúklingabú, Reykjagarður hf., er í
meirihlutaeigu Sláturfélags Suðurlands, en
hafði áður verið í eigu Búnaðarbankans og
hefúr það verið rekið með tapi undanfarin
misseri, þrátt fyrir að bankinn hafí ausið í
það hundruðum milljóna. Tapið stafar af því
að fyrirtækið (bankinn?) virðist ekki gera
hina minnstu tilraun til að verðleggja afúrðir
búsins þannig að einhver von sé til að
reksturinn standi undir sér. Þetta hefúr hver
sem er getað sannreynt sem hefúr fylgst með
verðlagningu ,Holtakjúklinga t.d. í Bónus-
búðunum.
Þar sem Guðni ræðir um bú í eigu
peningaafla gæti hugsanlega verið um að
ræða .Islandsfúgl sem virðist hafa níu líf
eins og kötturinn, fer á hausinn næstum ár-
lega og rís jafnharðan upp aftur og eins og
Reykjagarður, virðist ekki þurfa að fá fyrir
kostnaði, leikurinn er bara endurtekinn. Þar
koma að málinu sjóðir og sveitarfélög, þetta
er nefnilega „landsbyggðarmál" og þá skipt-
ir ekki endilega máli hvort reksturinn ber
sig. Svo er þetta atvinnumál líka, fólk gæti
misst vinnuna fyrir norðan og ekki er það
gott, svoleiðis má bara gerast á Suð-Vestur-
landi, þar er víst næga atvinnu að fá þrátt
fyrir allt atvinnuleysið! Enginn virðist leiða
hugann að því hvað þetta fólk gerði áður en
Dalvíkurbúið reis upp eins og gorkúla fyrir
örfáum árum og væri ffóðlegt að sjá hvemig
það var fjármagnað á sínum tíma og kannski
ekki síður núna síðast.
Guðni heldur því réttilega ffam að
skuldir hverfi ekki heldur skipti um greið-
endur og eru það ekki ný sannindi, en hvers
vegna skyldu menn taka þann kost að falla
ffá hluta af sínum kröfúm ffekar en að knýja
viðskiptaaðila sína í gjaldþrot. Ætli það geti
nú ekki verið af því að fyrri kosturinn sé
metinn betri til lengri tíma litið. Víst er sárt
að sjá á eftir stórfé í svokölluðum nauða-
samningum en verra gæti verið að missa
góðan viðskiptavin sem líklegt er að geti
spjarað sig sé til ffamtíðar litið.
Svo aftur sé vikið að eignarhaldi á kjúk-
lingabúum þá er rétt að upplýsa svo dæmi sé
tekið að það eru nokkrir bændur sem eiga
Isfúgl og leggja þar inn sínar afúrðir, svona
rétt eins og sauðfjárbændur leggja sínar inn
hjá t.d. Sláturfélagi Suðurlands.
ísfugl er búinn að fara í gegnum gjald-
þrot.
Einnig er eitthvað um að bændur leggi
inn hjá Reykjagarði.
Reykjagarður væri eflaust gjaldþrota ef
Búnaðarbankinn kæmi ekki til.
Islandsfúgl er að nokkru sér á parti,
verður gjaldþrota með vissu millibili eins og
áður er getið.
Hjá Móum er það þannig að um er að
ræða dreifðan hóp bænda sem ýmist eru í
verktöku hjá fyrirtækinu eða leggja inn
afúrðir sínar með hefðbundnum hætti.
Móar fengu samþykktan nauðasamning í
byrjun júní og ganga nú í gegnum endur-
fjármögnun. Móar voru byggðir upp af
myndarskap og ffamsýni svo sem Móastöðin
er glöggt dæmi um og Guðni ætti að kannast
við, þar sem hann var eitt aðalnúmerið við
opnun hennar og hafði þar mörg orð um hve
vel væri að staðið. Þá má geta þess að
bændur í viðskiptum við Móa eru allt ffá og
með Húnavatnssýslu suður um og austur að
Rangárvallasýslu.
Af þessu má sjá að það er með öllu rangt
að halda því ffam að kjúklingaffamleiðslan
sé algjörlega farin úr höndum bænda en
dæmi eru vissulega um það, svo sem sjá má
á Reykjagarði og Islandsfúgli á Dalvík.
Ingimundur Bergmann