Bændablaðið - 01.04.1989, Blaðsíða 9

miRA MK IIUiHAI
Það er liðin tið að unnt sé að auka tekjur búsins með meiri framleiðslu. Nú skiptir mestu að
vanda framleiðsluna sem best þannig að hámarksverð fáist fyrir hana. Ullin er gott dæmi um þetta.
Sé ullin vel með farin getur verðmæti hennar orðið allt að tuttugu sinnum meira en ella. Hér á
eftir verður fjallað um nokkur mikilvægustu atriðin I meðferð ullarinnar.
1. RUNINGUR
1.1. Vinnuaðstaða
Vinnuaöstööu viö rúning
þarf vel aö vanda. Sérstak-
lega þarf að varast aö ullin
taki I sig bleytu, sklt og mor.
Mislitt fé áalltaf að rýjaáeft-
ir hvlta fénu, svo að dökk hár
blandist ekki saman við hvltu
ullina. Mislitu ullinni þarf aö
halda sér eftir litum og aldrei
láta hana saman vió hvlta ull.
Rýja skal á hreinum stað og
þarþarf aðsópavandlegaáö-
ur en rúningur hefst, svo og
þegar skipt er milli lita.
1.2. Vinnubrögð
Rúningurinn sjálfur er
mikið vandaverk og ekki er
rétt aö setja óvana menn I
þetta starf, nema undir leiö-
sögn kunnáttumanna. I
þessu sambandi má nefna
galla, sem oft er mjög áber-
andi, en þaö eru stutt hár.
Trúlega finnst rúningsmann-
inum hann ekki hafa rúið
nógu nálægt og rennir þess
vegna klippunum aöra um-
terð. Stuttu hárin sem þannig
myndast fylgja ullinni og
valda vandræðum l vinnsl-
unni. Þau veröa að hnökrum I
kembingu og spilla mjög
garngæðum. Einkum er
þetta slæmt þegar lltir
blandast saman þvl þá eyði-
leggja hnökrarnir oft heilar
vinnslueiningar. Sllkar ein-
ingar geta verið mörg tonn
að þyngd og má af þvl ráða
hve skaöinn er mikill.
2. FRAGANGUR
2.1. Pokun
Frágangurá reyfum skiptir
miklu máli. Til að matiö geti
gengið á eðlilegan hátt þarf
matsmaður að fá reyfið I sem
heillegustu ástandi. Sérstak-
lega þarf að aðgæta að ullin
sé ekki sett blaut I poka,
vegna þess hve hætt er við
að hún fúni. Þar sem gengið
er frá reyfunum þarf að vera
þurrt og hreint. Æskilegt er
að einhvers konar rimlaborð
sé notað við fráganginn,
þannig aö reyfiö sé lagt upp á
þetta borð með toghliðina
upp, jaðrarnir brotnir inn og
reyfiö vafið upp I rúllu. Ullin
er slðan sett I poka og allir
pokar rækilega merktir.
Mjög æskilegt er að strax
við rúning sé ull af lærum og
kviði tekin frá og pokuð sér.
Þetta gera margir bændur,
sem hugsa vel um ullina
slna. Ull af lærum og kviði er
oft mjög óhrein og getur
hæglega mengað óskemmda
ull, sem þá fellur f mati.
2.2. Aðskotahlutir
Aðskotahlutir I ullinni eru
orðnir allt of áberandi nú á
slöustu árum. Hér er einkum
um að ræða þræði úr gerfi-
efni sem koma trúlega að
mestu úr baggaböndum,
snæri, eða rifnum ullarpok-
um. Þessir þræðir haga sér
yfirleitt alveg á sama hátt og
ullarhárin. Þeir fara þess
vegna ( gegnum alla vinnsl-
una og sjást ekki fyrr en búiö
er aö vefa efnið eða prjóna
voöina. Það kostar þá
ómælda vinnu og erfiöi að
plokka þessi hár úr. í mörg-
um tilvikum er það ógerning-
ur og varan er þar með ónýt.
TÖKUM HÖNDUM SAMAN UM
AÐ GERA ULLINA AÐ BETRA
HRÁEFNI. ÞAÐ ER HAGUR
BEGGJA. BÓNDINN FÆR
BETRA MAT OG HÆRRA
VERÐ, EN IÐNAÐURINN
BETRA HRÁEFNI TIL VINNSLU.
ÁLAFOSS