Bændablaðið - 28.09.2004, Síða 22

22 Þriðjudagur 28. september 2004
Búnaðarskólar í nokkrum
löndum NV-Evrópu hafa með sér
óformleg samtök sem halda annað
hvert ár samkomu sem kallast
Joint Course on Agricultural
Education. Þessar samkomur
fjalla, eins og nafnið bendir til, um
ýmsa þætti er varða búnaðar-
menntun. Einn slíkur fundur var
haldinn á Írlandi 1-4. júlí. Á
fundinn fóru af hálfu Íslands auk
undirritaðs Valgeir Bjarnason,
yfirkennari á Hólum.
Þátttakendur á samkomunni
voru að þessu sinni 122 talsins frá
11 löndum, langflestir frá Hollandi
og Írlandi.
Fundurinn var að mestu
haldinn á Waterford Institut of
Technology en einnig í Kiltadon
Agricultural College, á báðum
stöðum var aðstaða hin ágætasta
og sama var að segja um gistingu
og annan viðurgjörning.
Aðalviðfangsefni fundarins
voru tvö, Competency Based Agri-
cultural Education og Lifelong
Learning for Farmers sem gæti út-
lagst hæfnistengd menntun í land-
búnaði og símenntun bænda.
Námsframboð er sífellt að verða
fjölbreyttara (í Hollandi eru til
yfir 600 mismunandi búfræðingar
ef rétt var skilið!) og meiri og
meiri áhersla er lögð á að meta
nám eftir því hvað menn geta eftir
að náminu lýkur frekar en hvað
nemandinn átti að læra. Þetta gildir
jafnt um "formlega" skólagöngu
og hvers konar starfsþjálfun og
endurmenntun. Stöðugt fjölgar
þeim sem flakka milli landa í námi
og störfum og Evrópusambandið
vill að sjálfsögðu búa til eitthvert
samræmt kerfi fyrir getumat, án
þess er hugmyndin um sameigin-
lega vinnumarkað hjóm eitt.
Þá er einnig unnið að sam-
ræmingu á mati þekkingar og getu
sem ekki er eftir formlegum
leiðum.
Eins og tíðkast á slíkum sam-
komum var ástandið í heima-
landinu, Írlandi, kynnt sérstaklega
en einnig sagt frá breytingum á
skipulagi í hinum einstöku
löndum. Sama sagan er alls staðar,
fækkun nemenda og fækkun
bænda en jafnframt stöðugt al-
mennari þátttaku bænda í öðrum
störfum eða þátttaka annarra en
bænda í búvöruframleiðslu og
síðastnefndi hópurinn er víða
markhópur búnaðarmenntunar,
ekki síst fjarkennslu.
Ekki er auðvelt að greina
fjöldaþróun því námið tekur stöð-
ugum breytingum og bætt er við
nýjum brautum, þó má nefna að í
"búnaðarnámi" á írskum skóla
voru 1112 nemendur árið 1994 en
tilsvarandi tala nú er 538. Garð-
yrkjan er inni í þessari tölu og þar
virðist algjört hrun í áhuga á fram-
leiðslugreinum. Nýnemar í Voca-
tional Cert in Agriculture
(almenna búnaðarnámið) haustið
2003 voru 321.
Danskir búnaðarskólar taka nú
inn um 800 nýnema á ári en voru
1.500 fyrir 10 árum; af nemendum
í dönskum búnaðarskólum eru
70% úr þéttbýli.
Í Noregi eru um 70.000 býli
og fækkar um 4.000 á ári og 70%
bænda hafa tekjur af öðru en bú-
vöruframleiðslu. Búnaðarnám er
tengt öðru námi og nemendur geta
valið milli náms sem er starfstengt
eða undirbúningur háskólanáms.
Fleiri fara nú síðarnefndu leiðina.
Fundarstaðirnir voru í
Kilkenny-sýslu og leiðbeiningar-
þjónustan þar var kynnt sérstak-
lega; á Írlandi er öll búnaðar-
menntun, jafnt á framhaldsskóla-
og háskólastigi, allar landbúnaðar-
rannsóknir og opinber leiðbein-
ingarþjónusta á vegum sömu
stofnunar sem heitir Teagasc.
Í Kilkenny-sýslu eru um 3.000
bændur (þar af 2.000 sem ekki
sinna öðru, hvergi var minnst á
maka þessara bænda) og ræktar-
land er um 185.000 ha. Bændur
eru ekki sjálfkrafa þátttakendur í
leiðbeiningarþjónustunni en greiða
fyrir mestalla þjónustu, oft um 400
evrur (36.000 krónur) en getur
verið frá 60-1000 evrur allt eftir
þjónustustigi. Mikil áhersla er lögð
á umræðuklúbba bænda, 15-20
bændur í hverjum og reglulegir
fundir mánaðarlega heima hjá ein-
hverjum. Þetta kerfi eru þeir mjög
ánægðir með. Menn eru heimsóttir
einu sinni til tvisvar á ári og boðið
er upp á stutt námskeið (12-25
klst.). Hafa þarf í huga að
vegalengdir eru stuttar.
Þá er unnið út frá sprotabúum
sem fá meiri þjónustu en aðrir en
veita meiri upplýsingar um sinn
rekstur en almennt gerist. Eitt
svona sprotabú var heimsótt.
Kýrnar voru um 70 og meðalnyt
5.200 lítrar, en það taldist mikið. Á
öðrum góðum bæ sem við komum
á var meðalnytin um 4.700 l.
Algengast er að burður sé upp úr
áramótum og leitast við að inni-
stöðutími og geldstaða fari saman.
Kýr þarna verða eldri en
tíðkast hér, júgurbólga virðist lítið
vandamál og þar með frumutala
enda kýrnar á grænum grösum nær
allt mjaltaskeiðið.
Framkvæmd þessa fundar var
með miklum ágætum en margir
sem reyndir eru í þessu samstarfi
minntust hliðstæðrar ráðstefnu
sem haldin var hér á landi 1992
undir forystu Grétars J. Unnsteins-
sonar, þáverandi skólastjóra á
Reykjum, og mátti skilja að að sá
fundur hafi verið með þeim
ágætum að allir síðan hafi verið
við hann bornir.
Næsti fundur verður haldinn í
Geirmundnes í Noregi að tveimur
árum liðnum.
Ríkharð Brynjólfsson
Hvanneyri
Yfirlit um framleiðslu og sölu ýmissa búvara
Bráðabirgðatölur fyrir ágúst 2004
ágú.04 jún.04 sep.03 Breyting frá fyrra tímabili, % Hlutdeild %
Framleiðsla 2004 ágú.04 ágú.04 ágúst '03 3 mán. 12 mán. m.v. 12
mán.
Alifuglakjöt 428.517 1.314.702 5.335.550 0,3 -10,0 -8,5 21,7%
Hrossakjöt 52.331 136.163 800.793 3,7 -2,2 -17,5 3,3%
Kindakjöt* 545.351 554.449 8.995.038 54,9 52,1 1,7 36,6%
Nautgripakjöt 264.009 857.403 3.565.287 -6,8 -4,3 1,2 14,5%
Svínakjöt 498.589 1.375.497 5.863.434 9,1% -12,9% -8,8% 23,9%
Samtals kjöt 1.788.797 4.238.214 24.560.102 13,9% -4,5% -4,1%
Innvegin mjólk 9.841.836 28.617.420 109.735.122 13,0 8,6 -0,3
Sala innanlands
Alifuglakjöt 457.251 1.325.554 5.247.710 12,9 1,5 -0,2 23,9%
Hrossakjöt 52.064 116.330 522.878 111,7 42,5 14,9 2,4%
Kindakjöt 711.679 2.023.008 6.997.727 30,0% 38,5% 9,7% 31,8%
Nautgripakjöt 271.564 867.893 3.565.638 -4,8 -5,3 0,6 16,2%
Svínakjöt 492.181 1.372.782 5.662.311 7,1% -14,2% -7,5% 25,7%
Samtals kjöt 1.984.739 5.705.567 21.996.264 15,3% 6,3% 1,1%
Umreiknuð mjólk
Umr. m.v. fitu 9.241.345 28.495.068 108.522.220 6,9 5,8 2,7
Umr. m.v. prótein
* Kindakjöt lagt inn samkv. útflutningsskyldu sem flutt skal á erlenda markaði er meðtalið í framangreindri framleiðslu.
Fundur
evrópskra
búnaðarskóla
Fjallakofinn
með vefverslun
Ný verslun með útivistarvörur,
Fjallakofinn, hefur verið opnuð
að Bæjarhrauni 14 í Hafnar-
firði. Hjá Fjallakofanum fást
mörg af þekktustu vöru-
merkjunum í útivist eins og
Scarpa, Marmot, Ajungilak,
66°N, Primus, Leki Sport Buff,
Tjaldborg, Ullfrotte, og mörg
fleiri. Fjallakofinn er með vef-
verslun á heimasíðu sinni.
Heimasíða fyrirtækisins er:
www.fjallakofinn.is
Næsta blað kemur út
þriðjudaginn 12.
október.