blaðið - 10.05.2005, Blaðsíða 24

24 líkami &
a | jM|y^F^5Á
»3^1 rTl
þriðjudagur, 10. maí 2005 ! blaðið
Frekari skoðun á geðröskunum nauðsynleg
60% geðdeyfðaij
ávísuð af heimilis
lyfja
læknum
halldora@vbl.is
Þunglyndi og aðrir geðsjúkdómar eru
orðnir nokkuð algengir hér á landi en
talið er að um 20% kvenna og 7-12%
karla muni einhvem tímann
á lífsleiðinni þurfa að leita
sér hjálpar vegna sjúklegrar
geðlægðar. Lausnin er yfir-
leitt fundin með lyflagjöf, þó
svo að margir hveijir telji of
langt gengið og að sneitt sé
fram hjá allri eftirfylgni með
þeim sjúklingum sem hefja
lyfjakúra.
„Það er orðið alltof mikið
um að fólk fái lyfseðil eftir
fyrsta tíma hjá heimilislækni
en niðurstöður liggja fyrir um að það
séu 60%. Þó svo að þeir séu faglega
menntaðir í heimilislækningum hafa
sina.
þeir síður en svo næga þekkingu á
sviði geðlækninga. Við hjá Geðhjálp
stöndum í endalausum slagsmálum
hvað þetta varðar þessa dagana og
beijumst fyrir því
að litið verði á aðrar
lausnir en lyfjagjöf,
s.s. viðtalsmeðferðir.
Ég geri mér fyllilega
grein fyrir því að lyf
eru lífsnauðsynleg en
þetta er farið að snúast
upp í andhverfu sína,“
segir Sveinn Magnús-
son, framkvæmdastjóri
Geðhjálpar, en hann
hefur sjálfur þjáðst af
alvarlegu þunglyndi
í þijú ár. „Ég er til dæmis búinn að
fara á fjögur mismunandi lyf en það
segir manni bara að þetta krefst við-
Lyfjagjöf
er farin að
snúast upp
í andhverfu
unandi rannsókna. Nú er loksins búið
að gera réttar tilraunir á mér og finna
út hvað hentar mér. Þetta gerist ekki
hjá heimilislæknum, án þess að ég sé
að hallmæla þeim. Svona mál krefj-
ast bara meiri skoðunar og algjört
lykilatriði er að fólk labbi ekki bara
út með lyf og síðan ekki söguna meir.
Eftirfylgni er nauðsynleg. Lyfin sem
slík eiga bara að koma okkur á gott
ról svo við getum farið að takast á
við vandann. Fólk verður að leita sér
samtalsmeðferðar og finna þannig
hver rót vandans er. Geðdeyfðarlyf
eru bara til þess að hjálpa til, þau
laga ekki vandamálið. Sem dæmi má
nefna kvíða og fælni en rannsóknir
sýna að þessa kvilla er auðveldlega
hægt að laga með viðtalsmeðferð hjá
sálfræðingi eða geðlækni."
' 0%...
Depurð hjá börnum í kjölfar árása
Geðshræring
mæðra hefur lang-
tímaáhrif á börn í
móðurkviði

haHdora@vbl.is
Rannsóknir sem gerðar hafa verið í
Edinborg og New York sýna að böm
sem voru í móðurkviði kvenna sem
urðu vitni að árásinni á Tvíburatum-
ana 9. september hér um árið hafi orð-
ið fyrir áhrifum af áfalli móður sinn-
ar. Þessu er greint frá á fréttavefnum
bbc.co.uk, en böm þessi sýna fram á
lágt magn hormónanna cortisol sem
eiga að halda niðri streitu. Mæður
bamanna hafa einnig lágt magn af
þessum hormónum. Læknar munu
fylgjast með bömunum næstu árin en
líkur benda til þess að þau gætu þurft
að þjást við alls kyns sálræna kvilla
þegar þau verða eldri. Lágt magn
hormónanna getur einnig valdið
minnisleysi, geðkvillum og skapgerð-
arbrestum.
Önnur rannsókn sem gerð var í
Columbia University Medical Centre
leiðir í ljós að eitt af hveijum þrem-
ur skólabömum þjáðist af minni eða
meiri háttar geðröskunum í kjölfar
árásanna. Vísindamenn vilja meina
að þessi böm hafi mjög líklega skað-
ast á einhvem hátt við að hlusta á for-
eldra sína lýsa atburðinum eða horfa
upp á þá í geðshræringu dögum sam-
an. Miðað við þessar niðurstöður má
fastlega gera ráð fyrir áhrifum sem
foreldrar geta haft á böm sín, ómeð-
vitað, en greinilegt er að böm taka
ómeðvitað inn á sig ástand foreldra
við hinar ýmsu aðstæður. Jonathan
Seckl, prófessor við Edinborgarhá-
skóla, segir þó að í góðu og nærandi
umhverfi og við stöðugleika innan fjöl-
skyldunnar sé hægt að laga þetta með
tíð og tíma.
halldora@vbl.is
Nú til dags er mikið um alls kyns lækn-
ingaaðferðir sem fólk notar. Mikið hef-
ur verið í tísku að prófa nýjar leiðir
þar sem fólk getur kynnst öðmm og
framandi víddum lækninga. Hómó-
patía er ein af þessum óhefðbundnu
lækningaaðferðum sem þekktar em.
Hérlendis em starfandi þónokkrir
hómópatar sem hafa það að leiðarljósi
að hjálpa fólki og kenna því að lækna
sig sjálft. Með því að leita sér hjálpar
hómópata nær fólk aukinni orku til
þess að vinna á málum sem þurfa úr-
vinnslu.
Marta Emstdóttir er hómópati og
starfar hjá Ljósheimum, sem er and-
leg miðstöð. „Þetta er ein af mörgum
leiðum sem hægt er að nota til þess
að auka eigin lækningamátt," segir
Marta. „Við gefum svokallaðar remed-
íur í töfluformi, en þær em unnar úr
náttúmnni og em mjög misjafnar.
Orðið remedía er tekið úr grísku og
merkir í rauninni björgun. Við gefum
remedíur sem passa fyrir viðkomandi.
Þær em alveg sérhæfðar og eftir góða
stund með einstaklingnum getum við
fundið út hvað ætti að henta. Við með-
höndlum þetta á heildrænan hátt en
það er tekið mið af líkamsstarfsemi,
tilfinningum og andlegu ástandi. Fólk
kemur t.d. mjög orkulítið og hefur
ekki kraft í að byija að gera eitthvað
í sínum málum og þá reynum við að
koma fólki af stað, hvort sem það er
að komast á lappir og byija að hreyfa
sig eða annað.“
Frá tímum Hippókratesar
Aðspurð um hvort að fólk leiti sér
aðstoðar hómópata í miklum mæli
segir Marta að þetta sé fljótt að ber-
ast manna á milli og að mikil aukn-
ing sé í þessu. „Þetta berst fljótlega á
milli, fólk er yfirleitt mjög ánægt og
bendir því vinum og vandamönnum á
að prófa. Fólk lætur ekkert plata sig,
það verður bara að koma að sjá. Þetta
er aldagömul aðferð - hugsunin sjálf
er frá tímum Hippókratesar en hug-
myndin byijaði að þróast og þroskast
fyrir röskum 200 árum.“
í fyrsta tíma hjá hómópata er byij-
að á viðtali, sem getur tekið upp und-
ir tvo tíma. Þar er viðkomandi látinn
lýsa eigin ástandi eins og hann upp-
lifir það. „Þetta byrjar eiginlega bara
eins og sálfræðimeðferð. Eftir að fólk
hefur talað út í einhvem tíma hefur
það yfirleitt leyst mikið úr læðingi og
opnað fyrir sjálfsheilun," segir Marta
en bendir á að hver verði að dæma fyr-
ir sig og um að gera sé að prófa.