blaðið - 30.01.2006, Blaðsíða 14

14 I ÁLIT
MÁNUDAGUR 30. JANÚAR 2006 blaðiö
Útgáfufélag: Ár og dagur ehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson.
Ritstjóri: Karl Garðarsson.
UNGT FÓLK TIL ÁBYRGÐAR
Um helgina fór fram prófkjör framsóknarmanna í Reykjavík. Framsóknar-
flokkurinn hefur aldrei notið verulegs fylgis í höfuðborginni, enda löngum
sótt mestan styrk sinn til landsbyggðarinnar, en ljóst var þó á þátttöku í
prófkjörinu að áhugi Reykvíkinga á því hvernig flokkurinn skipaði fram-
boðslista sinn var með ágætum.
Framsóknarflokkurinn hefur löngum sætt ámæli fyrir íhaldsemi og þótt
hægfara fram úr hófi. Niðurstöður prófkjörsins eru varla til marks um það.
Ungur og efnilegur maður bauð sig fram til forystu, rak öfluga kosningabar-
áttu og hafði ótvíræðan sigur.
Því má fagna, burtséð frá mannkostum frambjóðandans og erindi Fram-
sóknarflokksins í komandi borgarstjórnarkosningum. Það gerist nefnilega
allt of sjaldan að ungt fólk, sem býður sig fram til ábyrgðarstarfa fyrir stjórn-
málaflokka, fái byr í fremstu röð. Veitir flokkunum - og þjóðinni - þó svo
sannarlega ekki af því að fá að njóta krafta og hugmyndaauðgi ungs fólks,
sem vill vinna í þágu samfélagsins, hvort heldur er í sveitarstjórnum eða á
Alþingi.
Ástæða er til þess að ætla að hin síðari ár hafi það orðið enn brýnna en áður
að fá ungt fólk til þess að gefa stjórnmálum og störfum í þágu lýðræðisins
gaum. Ein afleiðing aukinnar hagsældar og gerbreytts landslags í atvinnu-
lífinu hefur nefnilega verið sú að okkar hæfileikastaríka fólk af yngri kyn-
slóðinni hefur í síauknum mæli kosið að finna kröftum sínum viðnám í við-
skipta- og fjármálalífi, hvort heldur er hér heima, í útrásarverkefnum ytra
eða einfaldlega á hinum alþjóðlega vinnumarkaði.
Ljóst er að í stjórnmálastarfi eru það ekki launin, sem laða að. Völdin eru
einnig af æ skornari skammti, svo tæpast lokka þau metnaðarfullt fólk
meira en máttur markaðsaflanna. Ef marka má skoðanakannanir hefur virð-
ing stjórnmálamanna einnig farið þverrandi undanfarin ár.
Af þessum sökum er ekki úr vegi að óttast atgervisflótta úr stjórnmálum og
að ungt hæfileikafólk gefi sig síður fram til starfa fyrir samborgara sína. Lýð-
ræðið, frelsið og sjálfstæðið er alveg nógu brothætt samt, þó til vörslu þess
veljist ekki meðalskussar. Þess vegna er það gleðilegt þegar ungt fólk leitar
ábyrgðar á vettvangi stjórnmálanna og hlotnast hún.
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson. Ritstjórn & auglýsingan Bæjarlind 14-16,201 Kópavogur.
Aðaisími: 510 3700. Símbréf á fréttadeild: 510.3701. Slmbréf á augiýsingadeild: 510.3711.
Netföng: vbl@vbl.is, frettir@vbl.is, auglysingar@vbl.is.
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins. Dreifing: íslandspóstur.
VIÐSKIPTI &
FJÁRMÁL
HEIMILANNA
Þriðjudaginn 31 .janúar
----------blaðiðu-----------
Auglýsendur, upplýsingar veita:
ilbrún Ragnarsdóttir • Sími 510 3722 • Gsiij 848 0231 • kolla@bladid.ne
allert Agúst Pálsson • Simi 510 3746 • Gsm 869 9903 • <illifq í ladid.net
3jarni Daníelsson • Simi 510 3725 • Gsm 856 4299 • bjarni(<< bladid.net
Evrópa deyr
Ég minntist á það á þessum stað í
liðinni viku að framvinda mála á al-
þjóðavettvangi undanfarin ár hefði
opinberað vanmátt og erindisleysi Evr-
ópusambandsins á ytra byrðinu, en um
leið hefðu menn leitt hjá sér hvernig
innviðirnir fúna. Stjórnarskrárnefnu
Evrópu hefði verið hafnað, menn létu
sem efnahagshnignun Evrópu væri
tæknilegt úrlausnarefni og um mann-
fjöldaþróun álfunnar og óumflýjanlega
vanda af hennar völdum vildi enginn
tala. Evrópusinnaður kunningi minn
spurði mig á götu hvað ég hefði eigin-
lega verið að fara. Hvort ég áttaði mig
ekki á styrk Evrópu, sem væri fjölmenn-
ari en Bandaríkin og ætti framtfðina
fyrir sér.
Eg nennti ekki að svara þessum kunn-
ingja mínum í rokinu í Bankastræti, en
benti honum á að lesa þessar línur. Hin
sorglega staðreynd málsins er sú, að Evr-
ópa er deyjandi álfa.
Auðvitað mun Evrópa ekki hverfa af
landakortinu, ekki frekar en að Mikli-
garður við Sæviðarsund hvarf þegar
menn fóru að kalla borgina Istanbúl
fremur en Býsanz eða Konstantínópel.
En Evrópa mun ekki verða söm að
örfáum áratugum liðnum og vestræn
menning mun verða fyrir óafturkallan-
legum skelli.
Ástæðan er einföld. Evrópubúar eignast
ekki nógu mörg börn.
Evrópubúar hættir að tímgast
Hvert par (eða hver kona, nánar til-
tekið) þarf að eignast að minnsta kosti
tvö börn til þess að viðhalda þjóðinni
og meira raunar, því ekki ganga allir út
og timgast og það komast ekki öll börn
til manns. Tölfræðingar miða því við
að hver kona þurfi að eignast 2,1 barn
til þess að viðhalda stofninum. Þegar
litið er til meginlands Evrópu kemur á
daginn að það er langt í frá að viðkoma
þjóða álfunnar sé til þess að halda í horf-
inu, hvað þá meir.
Þýskar konur eignast nú orðið að
meðaltali tæplega 1,4 börn og ítalir og
Spánverjar eru enn verr á vegi staddir,
því þarlendar konur eignast aðeins
1,2 börn. Þessi þróun er aíls ekki ný af
nálinni, hún hefur staðið í rúma tvo
áratugi, en vandinn er sá að það er að
verða ómögulegt að snúa henni við,
sama hversu mikið gumar girnast mær
eða konur reynast viljugar til þess að
ala mörg börn.
Andrés Magnússon
Miðað við núverandi frjósemi mun
Þjóðverjum fækka úr 82 milljónum í
67 milljónir á næstu 50 árum. Á sama
tíma mun ítölum fækka úr 58 millj-
ónum í 39 milljónir. Það segir sig sjálft
að slík fólksfækkun á ekki lengri tíma
mun hafa veruleg áhrif á allt þjóðlíf. Og
af því að margir Evrópubúar hafa lýst
áhyggjum yfir styrk Bandarikjanna á
undanförnum árum mun sú minnimátt-
arkennd síst réna, því Bandaríkjamenn
eru duglegir við að fjölga sér sjálfir og
taka auk þess við afar mörgum innflytj-
endum. Áætlað er að á næstu 50 árum
muni þeim fjölga úr 283 milljónum í
410 milljónir.
Og hvar er Island í þessum samanburði?
Til allrar hamingju erum við enn réttu
megin hryggjar, en það má engu muna.
Hér eignast hver kona 2,1 barn. Það má
ekki minna vera. Alls engu.
Aldurhnigin álfa
Vandi meginlandsbúa Evrópu er samt
engan veginn upp talinn. Það er nefni-
lega ekki aðeins fólksfjöldinn, sem er
að dragast ört saman. Aldurssamsetn-
ingin breytist líka ört og þannig eykst
ógæfan enn. Þegar barnsfæðingum
fækkar ár eftir ár á sama tíma og bætt
lífskjör og framfarir í læknavísindum
gerir fólki kleift að lifa lengur og lengur
verða aldraðir ljóslega stærri og stærri
hluti þjóðarinnar.
Eftir aðeins 25 ár verður meira en helm-
ingur Þjóðverja yfir fimmtugu. Italir
verða enn eldri, því þar verður meira
en helmingurinn yfir 54 ára aldri. Þetta
mun ekki aðeins gera Evrópu grárri og
hrukkóttari. Island er sér á parti að því
leyti að hér leggja launþegar sjálfir fyrir
inn í lífeyriskerfið til útborgunar síðar.
I Evrópu renna lífey r isiðgj öld dagsins í
að borga út lífeyri til gamalmenna dags-
ins. Þetta þýðir að að aldarfjórðungi
liðnum mun hver einasti vinnandi Evr-
ópubúi hafa annan á sínu framfæri.
Evrópa, eins og við þekkjum hana,
verður ekki sjálfbær, hún verður ekki
þróttmikil og mun illa haldast á því
metnaðarfulla, unga fólki, sem þar
kemst þó á legg. Á hinn bóginn er
ekki óvarlegt að gera ráð fyrir því að
innflytjendur muni í auknum mæli
fylla í skörðin, einkum frá hinum ís-
lamska heimi. En það er engan veginn
gefið - ósennilegt jafnvel - að þeir líti
á sig sem Evrópubúa nema (landfræði-
legum skilningi. Lifir Evrópa það af
semmenningarheild? Égefaþað. Hjarta
vestrænnar menningar mun slá annars
staðar á nýhafinni öld.
Höfundur er blaðamaður.
Klippt & skorið
P
rófkjör framsóknar-
manna f Reykjavík
um helgina var
mikil liðskönnun og verður
ekki annað sagt en að Bjðrn
Ingi Hrafnsson hafi fengið
óskorað og ótvírætt umboð
til þess að leiða iista flokksins. Þá má sjálfsagt
segja að flokksforystan og þá Halldór Ásgrfms-
son sérstaklega hafi styrkt sig, en engum
blandaðist hugur um að framboð Björns Inga
naut velþóknunar formanns flokksins. Á sama
hátt eru niðurstöðurnar skellur fyrir þá smá-
kónga... eða drottningar, sem hafa sótt að
forystunni leynt og Ijóst. Sigur Björns Inga var
sannfærandi með 1.794 atkvæði í fyrsta sæti,
en Anna Kristinsdóttir fékk aðeins 816 atkvæði
í það sæti og Óskar Bergsson 976.
En frammarar á mölinni vom ekki einir
um að velja sér forystu til framboðs nú
um helgina. Vinstri
grænir á Akureyri héldu svo-
nefnt forval og þar bar Baldvin
H. Sigurðsson efsta sætið úr
býtum, en elja hans um sætið,
Valgerður H. Bjarnadóttir,
þurfti að gera sér annað sætið
að góðu. Langur vegur þó frá þvi að hún hafi tekið
ósigrinum vel en í samtali við systurblaðið lét hún
megna óánægju sína f Ijós: „Ég er ósátt við vinnu-
brögðin f kringum þetta forval, að hálfú mótfram-
bjóðanda míns. Hann var eini frambjóðandinn í
þessu forvali sem hefúr aldrei starfað með okkur
og starfaði ekkert með okkur við undirbúning
þessa forvals." Nú, já. Það er náttúrlega óþolandi
móðgun við lýðræðið að nýirmenn bjóði sig fram
og sigri án þess að semja um slíkt fyrirfram! Hver
klipptogskorid@vbl.is
segir að fiokkseigendafélagið sé úr sögunni?
Inýrri könnun félags-
vísindadeildar um
fylgi stjórnmálaflokka
kemur í Ijós að þróun und-
anfarins misseris heldur að
mestu leyti áfram. Óslitin
ósigurganga Samfylkingar-
innar undir forystu Inglbjargar Sólrúnar Gísla-
dóttur heldur áfram og er hún nú komin niður f
23,6% fylgi. Það er ámóta og Framsóknarflokk-
urinn fékk í þingskosningunum 1995. Nú eða
Alþýðuflokkur, Kvennalisti og Þjóðvaki fengu
samanlagt f sömu kosningum. Sýnist mörgum
sem erindi hins breiða jafnaðarmannaflokks hafi
reynst minna en að var stefnt og er kurr kominn
f grasrótina, sem vill vita hvarfylgisaukningin sé,
sem þeim var lofuð með nýjum formanni.