blaðið - 27.02.2006, Qupperneq 16

24 I MEWWIWG
MÁNUDAGUR 27. FEBRÚAR 2006 blaöiö
Ragnar Baldursson hefur þýtt Speki Konfúsíusar, en bókin var skyldulesning kínverskra embættismanna j 2000 ár.
BMiS/Sleinar Hugi
Sígild speki Konfúsíusar
Út er komin ný útgáfa af hinu
klassíska riti Kínverja, Speki Kon-
fúsíusar, sem Ragnar Baldursson
þýddi úr frummálinu. Ragnar, er
meðal þeirra íslendinga sem dval-
ist hafa manna lengst í Austur-
Asíu og hann talar kínversku og
japönsku. Hann hefur stundað
nám bæði við Pekingháskóla og
Tokyoháskóla og starfaði meðal
annars við stofnun sendiráða
íslands í Kína og Japan.
Þýðingunni fylgja ítarlegar skýr-
ingar, formáli eftir Pál Skúlason,
fyrrverandiháskólarektor og nýr inn-
gangur þýðanda þar sem mikilvægi
ritsins fyrir nútímann er rakinn. í
eftirmála segir Ragnar frá kynnum
sínum af konfúsískri hugmynda-
fræði og hvernig hún nýtist honum
í hans eigin embættisstörfum.
„I bókinni eru tilvitnanir í kín-
verska heimspekinginn, Konfúsíus,
sem uppi var fyrir 2400 árum, en
þær er í raun samantekt á afstöðu kín-
verskra menntamanna fyrr á öldum
til stjórnsýslu og siðferðis. Segja má
hún hafi lagt grunninn að almennu
siðgæði í Kína og hugmyndafræði
kínverska ríkisvaldsins í yfir tvö
þúsund ár.“, segir Ragnar sem nú
starfar sem sendiráðunautur hjá
auðlinda- og umhverfisskrifstofu
utanríkisráðuneytisins og er meðal
annars fulltrúi íslands í embættis-
mannanefnd Norðurskautsráðsins.
„Ýmislegt í speki Konfúsíusar er
enn í fullu gildi. „Þetta á til dæmis
við um leiðbeiningar hans til stjórn-
valda sem hann telur að eigi að sýna
siðferðilega gott fordæmi fremur
en að stjórna með beinu valdboði
eða refsingum. Þannig gerir Kon-
fúsíus miklar siðferðilegar kröfur
bæði til stjórnvalda og til embætt-
ismanna þeirrasegir Ragnar. „í
bókinni eru ábendingar varðandi
hegðun, sem nýtast embættum jafn-
vel nú á dögum sem fyrr á öldum,
til dæmis hvernig embættismenn
eigi að koma fram við ríkisleiðtoga
eða ráðherra og hvernig þeir eiga að
haga samskiptum sínum við aðra
embættismenn eða annað fólk við
mismunandi tækifæri. Konfúsíus
setur fjölskylduna í fyrirrúm eins
og stjórnmálamenn nú á dögum
gera reyndar gjarnan á hátíðlegum
stundum. En fyrir Konfúsíusi voru
samskiptin innan fjölskyldunnar
grunnur allra mannlegra samskipta:
Ef brotalöm væri í samskiptum
innan fjölskyldunnar þá væri ekki
hægt að ætlast til að mannleg sam-
skipti innan ríkisins væru í lagi.“
Taka kínverskir kommúnistar undir
speki Konfúsíusar eða hafa þeir litið
hana hornauga?
„Speki Konfúsíusar var skyldulesn-
ing fyrir alla embættismenn í Kína
í 2000 ár og þeir urðu að ná prófum
í þessum fræðum til að öðlast emb-
ættisframa. Leiðtogar kínverskra
byltingar voru flestir lærðir í speki
Konfúsíusar. En þeir risu upp gegn
hefðum og réðust að vissu marki
gegn hinni konfúsísku arfleifð,
jafnvel þótt þeir vitnuðu gjarnan
sjálfir í Konfúsíus. í menningarbylt-
ingunni á árunum 1966 - 1976 var
skorin upp herör gegn konfúsískum
áhrifum en núverandi leiðtogar Kín-
verja hafa hafið Konfúsíus upp til
skýjanna á ný.
Ýmislegt af því sem kennt er við
sósíalískt siðgæði í Kína nútímans
er beinlínis upprunnið frá Kon-
fúsíusi. Á fyrstu áratugum komm-
únista réttlættu þeir stjórn sína
gjarnan með verkalýðsrómantík
og „alræði öreiganna“, en þeir eru
löngu hættir slíku og réttlætingin
á stjórn þeirra minnir einna helst á
kröfur Konfúsíusar til ríkisvaldsins.
í fyrsta lagi skal ríkisstjórnandinn
tryggja að almenningur hafi nóg að
bíta og brenna. Þá skuli tryggja ör-
yggi þegnanna svo þeir geti gengið
óhultir um strætin og að lokum
skulu landamærin tryggð. Þegar al-
mennri velferð hafi verið komið á,
eiga stjórnvöld svo að snúa sér að
menntamálum. Takiststjórnvöldum
ekki að uppfylla þessi grunnskilyrði,
töldu konfúsíusarsinnar að stjórnin
hefði tapað „umboði himinsins" og
þá væri kominn tími til að steypa
keisaranum frá völdurn."
Nú ert þú embœttismaður, tekurðu
speki Konfúsíusar alvarlega?
„Ég tek hana í raun töluvert alvar-
lega. Ef ég á að nefna eina tilvitnun
sem höfðar sérstaklega til mín þá
gæti ég til dæmis nefnt leiðbeiningu
Konfúsíusar til lærisveina sinna:
„Óttist ekki að vera óþekktir, leggið
ykkur heldur fram við það sem er
þess virði að vera þekktur fyrir“.
Hefðu íslenskir stjórnmálamenn
ekki gott afþví að lesa þesa bók?
„Engin spurning, því að Konfús-
íus hefur ýmsar ábendingar sem
hollt væri fyrir stjórnmálamenn að
taka mið af. Hann segir til dæmis
að „sá sem breytir rétt þurfi ekki að
skipa fyrir til að verk verði unnin
en breyti hann ekki sjálfur rétt
fylgi honum enginn þótt hann gefi
fyrirskipanir". Hann segir að undir-
mönnum skuli „leiðbeint með góðu
fordæmi, taka skuli vægt á smávægi-
legum yfirsjónum og upphefja hæfi-
leikamenn", og hann leggur áherslu
á að ríkisleiðtogar séu meðvitaðir
um ábyrgð sína en voðinn sé vís ef
þeir þola ekki andmæli því að slíkt
geti steyp ríki í glötun.“
109 SU DOKU talnaþrautir
Su Doku þrautin snýst um að raða tölunum frá 1-9
lárétt og lóðrétt í reitina, þannig að hver tala komi
ekki nema einu sinni fyrir í hverri línu, hvort sem er
lárétt eða lóðrétt. Sömu tölu má aukin heldur aðeins
nota einu sinni innan hvers níu reita fylkis. Unnt er að
leysa þrautina út frá þeim tölum, sem upp eru gefnar.
Gáta dagsins
3 4 7
1 2 3 7 6
5 2 3
2 3 8 4
1 6
7 6 4 5
6 7 5
8 4 1 9 5
9 7 8
Lausn síðustu gátna
5 6 7 8 1 9 2 3 4
3 1 4 5 6 2 9 7 8
8 9 2 7 4 3 6 1 5
4 2 9 1 3 5 8 6 7
1 3 8 6 9 7 4 5 2
7 5 6 2 8 4 3 9 1
2 8 5 9 7 6 1 4 3
9 4 1 3 5 8 7 2 6
6 7 3 4 2 1 5 8 9
7 4 2 6 9 8 3 1 5
5 6 9 1 3 7 8 4 2
1 8 3 4 5 2 6 9 7
4 1 6 5 7 9 2 3 8
2 7 8 3 1 4 9 5 6
9 3 5 8 2 6 1 7 4
6 2 7 9 4 3 5 8 1
3 5 4 2 8 1 7 6 9
8 9 1 7 6 5 4 2 3
4 6 2 7 3 8 5 1 9
5 8 7 9 4 1 6 3 2
9 3 1 5 6 2 4 7 8
8 7 9 2 1 6 3 5 4
6 2 5 3 9 4 7 8 1
3 1 4 8 7 5 2 9 6
2 9 6 1 5 3 8 4 7
1 5 8 4 2 7 9 6 3
7 4 3 6 8 9 1 2 5
7 1 5 8 2 9 3 6 4
3 9 8 7 6 4 1 5 2
2 6 4 5 3 1 7 9 8
4 7 6 2 8 3 9 1 5
9 8 1 4 5 7 2 3 6
5 2 3 1 9 6 4 8 7
1 3 2 6 4 5 8 7 9
8 5 9 3 7 2 6 4 1
6 4 7 9 1 8 5 2 3
2 5 3 7 6 1 8 9 4
1 6 4 5 8 9 7 3 2
8 7 9 2 4 3 6 5 1
9 4 5 6 3 2 1 7 8
6 2 1 8 7 5 9 4 3
3 8 7 9 1 4 2 6 5
4 9 8 1 5 6 3 2 7
7 3 2 4 9 8 5 1 6
5 1 6 3 2 7 4 8 9