blaðið - 19.08.2006, Blaðsíða 14

14
LAUGADAGUR 19. ÁGÚST2006 blaöiö
Astarsaga aldarinnar
Stormasamt og ástríðufullt sam-
band Scott og Zeldu Fitzgerald
Þegar spurt er hver sé ástar-
saga tuttugustu aldarinnar
eru margir kallaðir en fáir
útvaldir. Sumir kunnu að
nefna til sögunnar John og
Yoko eða jafnvel Jean Paul Sartre og
Simone de Beauvoir. Scott og Zelda
Fitzgerald komast tvímælalaust í flokk
hinna útvöldu. Saga þeirra hefur allt
til að bera sem prýðir góða ástarsögu.
Hún er fögur, átakanleg, stormasöm
og ákaflega harmræn. .
Ást við fyrstu sýn
Scott og Zelda hittust fyrst á dans-
leik í Montgomery, Alabama, heimabæ
Zeldu, í júli 1919. Zelda var þá 18 ára, ný-
útskrifuð úr framhaldsskóla og naut
mikillar aðdáunar piltanna í bænum.
Hún var ákaflega fögur, með rauðgyllt
hár og fínlegan vöxt. Zelda var einnig
vel upp alin og af góðum ættum sem
gerði hana að enn betri kvenkosti fyrir
unga pilta í konuleit. Scott hafði stund-
að nám við Princeton en námið hafði
setið á hakanum vegna skemmtana-
lífsins. Scott var mikið fyrir sopann
og stundaði hið ljúfa líf af miklum
ákafa. Hann hafði því gengið í herinn
1917, enda sá hann ekki fram á að ljúka
nokkurn tíma námi sökum slælegrar
ástundunar. I skálævisögu sinni, Save
Me the Walts sem kom út 1932, minn-
ist Zelda þessara fyrstu kynna með
fögrum orðum. Hún tekur sérstaklega
fram hversu myndarlegur hinn 22 ára
gamli Scott hafði verið í nýja einkenn-
isbúningnum sínum og hvað það hefði
verið unaðslegt að hvila höfuðið við
háls hans meðan þau stigu hægan vals.
Þó Scott væri ungur að árum og óþrosk-
aður á margan hátt hafði hann þegar
ákveðið að komast í hóp fremstu rit-
höfunda aldarinnar. Sjálfur þótti Scott
ákaflega myndarlegur piltur og hafði
hann átt vingott við nokkrar stúlkur í
Princeton en þó náði engin stúlka að
hafa þau áhrif á hann sem Zelda hafði.
Fljótlega eftir að hann sá Zeldu í fýrsta
sinn var hann ákveðinn í því að hún
ætti að vera stúlkan sem myndi deila
þessu lífi með honum.
Falleg, fræg og rík
Þriðji áratugurinn er oft sagður krist-
allast í Scott og Zeldu Fitzgerald. Þau
voru stjörnupar síns tíma. Falleg, fræg
og rík. Lif þeirra var stútfullt af öfgum.
Einn daginn áttu þau fullar hendur
fjár en þann næsta var allt fé uppurið.
Stundum voru þau ástfangnasta par í
veröldinni en aðra stundina hnakkrif-
ust þau sem hundur og köttur.
Ýmsar sögusagnir hafa spunnist um
samband þeirra og það hefur vakið
áhuga fjölmargra sem skoðað hafa skál-
sögur Scott, enda endurspegla sögurn-
ar oft það líf sem þau áttu saman. Sér-
staklega er hægt að benda á The Great
Gatsby og The Beautiful and the Damn-
ed í þessu sambandi Ein sú lifseigasta
er að Scott hafi alla tið öfundað Zeldu
svo ákaflega af öllum hennar hæfileik-
um og hann þvi reynt að halda henni
niðri á allan hátt.
Zeldu var margt til lista lagt. Öll þau
fjölmörgu ástarbréf sem hún sendi
Scott í gegnum tíðina bera þess glöggt
vitni að hún var frábær rithöfundur og
sjálf skrifaði hún einnig skáldævisög-
una, Save Me the Waltz. Zelda var einn-
ig sérlega fær ballettdansari og sinnti
hún dansinum alla tíð meðan hún hélt
heilsu. Scott var frá fyrstu tíð ákaflega
drykkfelldur og gekk illa að stjórna

neyslu sinni. Hann áleit það skyldu
sína að taka þátt í skemmtanalífinu af
miklu kappi - enda voru þau hjónin op-
inberar persónur og urðu að sýna sig
og sjá aðra þegar tækifæri gafst. Tíma-
rit og dagblöð birtu reglulega myndir
af parinu unga í sínu fínasta pússi og
hafa lfklega margir óskað sér í þá tíð
að lifa því lífi sem þau lifðu.
Þau sóttu fínustu veislurnar og
þekktu alla sem einhvers máttu sín
f listalffinu, t.d. Picasso, Cole Porter,
Fernand Leger, Philip Barry og John
Dos Passos.
Harðnar í ári
Scott bað Zeldu að giftast sér árið
1920. Hún var eilítið tvfstfgandi enda
var hún ekki viss um að Scott gæti
tryggt henni fjárhagslegt öryggi. Hún
haffi þó trú á hæfileikum hans og játað-
ist honum. Þann 3. apríl, þetta sama ár
gengu þau f hjónaband í New York. Frá
fyrstu tfð settu alvarlegar geðraskanir
Zeldu svip sinn á sambúð þeirra. Hún
Heilsuhælið í Nyon, Sviss.
varð fyrir mörgum alvarlegum áföll-
um og frá árinu 1930 var hún með ann-
an fótinn inni á sjúkrahúsum. í fjórðu
skáldsögu sinni Tender is the Night
lýsir Scott þessu ástandi konu sinnar
af mikilli næmni og ljóst er að þessir
erfiðleikar tóku sinn toll af ástinni. Ár-
ið 1921 fæddi Zelda dóttur. Hlaut hún
nafnið Frances Scott Fitzgerald. Scott
vann af kappi eftir fæðinguna. Hann
skrifaði ýmsar greinar f blöð og tímarit
auk þess sem hann vann að skáldsög-
unni The Great Gatsby. Zelda var leið
á lffinu og tók hún um tíma upp ást-
arsamband við annan mann að nafni
Edouard Jozan. Þetta hliðarspor henn-
ar átti eftir að reynast sambandinu dýr-
keypt og kemur skýrt fram í skáldsög-
unni Tender is the Night að Scott tók
þetta ákaflega nærri sér.
Eftir 10 ára hjónaband blés ekki
byrlega fyrir ungu hjónunum. Scott
var undir miklum þrýstingi að fara
að skila af sér nýrri skáldsögu en hon-
um gekk illa að koma sér að verki. Þau
Desember 1930
- sparaðu tíma, peninga og fyrirhöfn. '(■
¥
National og Alamo bílaleigurnar bjóða frábært úrval nýrra og nýlegra bíla í yfir 80 löndum vfðsvegar um heiminn.
Flotinn saman stendur af meira en 375000 bílum og afgreiðslustaðirnir eru um 4000 talsins þar á meöal á öllum
stærri flugvöllum. Á heimasiðu okkar www.holdur.is getur þú kynnt þér verð og framboö á bílum erlendis og
jafnframt sent inn bókun eða fyrirspurn.
Bókaðu bílinn heima 0461 6010
BILALEIGA
AKUREYRAR
—— Nöldur —
þínar þarfir - okkar þjónusta.
Elsku Scott
Þú sagðir að ég mætti stíla til þín bréf ef ég þarfnaðist einhvers.
Ég ætla að biðja þig um að velja handa mér nokkrar bækur og
mig langar lfka ákaflega mikið í hring, helst breiðan silfurhring
með rauðum steini. Svo vantar mig líka ný föt, en ég ætla að
geyma það til vorsins, þegar allt er orðið bjartara og veröldin
ekki eins vonlaus og hún er núna. Ég hlakka ekki til neins en
ég bind vonir við að það breytist til batnaðar. Það bara verður
að breytast því annars er til einskis að halda þessu öllu áfram.
Svaraðu mér sem fyrst minn kæri - ég er alltaf svo hræðílega
einmana.
Þín
Zelda
Som;
iar\öl93°
Bókanir erlendis | 461-6010 | 08-17 virka daga | erlendis@holdur.is | holdur.is
Scott og Zelda skiptust á fjölmörgum
sendibréfum á árunum 1918 - 1940