blaðið - 23.01.2007, Blaðsíða 18

26 ÞRIÐJUDAGUR 23. JANÚAR 2007
blaöiö
Ráðstefna er samkoma mikilsmegandi
fólks sem eitt og sér getur ekkert gert
en getur í sameiningu ákveðið að ekk-
ert sé hægt að gera.
Fred Allen

Afmælisborn dagsms
HUMPHREY BOGARTTÖFFARI
OG LEIKARI, 1899
JEANNE MOREAU LEIKKONA, 1928
EDOUARD MANET MÁLARI, 1832
kolbrun@bladid.net
SAGA
Gagnrýnin Saga
Hausínefti Sogu 2006 er komið
út. Kristín Ástgeirsdóttir fjallar
um áhrif fjögurra kvennaráð-
stefna, aukaallsherjarþings og
stórfunda Sam-
einuðu þjóð-
annafrá1975 til
samtímans, en
samtökin gerðu
árin 1976-1985
að kvenna-
áratug. Hún
faerir rök fyrir
þvf að þetta
frumkvæði
Sameinuðu
þjóðanna hafi haft mikil áhrif á ís-
lenska jafnréttisbaráttu á síðustu
þremur áratugum. i grein Svans
Kristjánssonar er fjallað um sam-
býli beins lýðræðis og fulltrúalýð-
ræðis kringum aldamótin 1900.
Beint lýðræði kemur einnig við
sögu í grein eftir Ingólf Ásgeir Jó-
hannesson þar sem hann greinir
nýlega orðræðu um umhverfis-
mál og álbræðslur í samfélaginu,
en hann færir rök fyrir því að þátt-
takendur í umræðunni, hvaða
skoðanir sem þeir hafa, beiti fyrir
sig þjóðernislegum rökum.
Anna Þorþjörg Þorgrímsdóttir
ritar um merka íslenska miðalda-
gripi í vörslu Þjóðminjasafns Dan-
merkur og Guðmundur Jónsson
skrifar grein um endalok dönsku
íslandskaupmannanna, en á
árunum 1910-1930 hurfu mörg
umsvifamikil verslunarfyrirtæki
þeirra af sjónarsviðinu.
Einnig er í heftinu grein eftir
Magnús Svein Helgason um
áherslubreytingar sem orðið
hafa á sviði neyslusögurann-
sókna á síðustu árum. Þá ræðir
Sigurjón Páll ísaksson um upp-
runa Qualiscunque descriptio
Islandiae, sem oft er kölluð
(slandslýsing Odds biskups Ein-
arssonar. Síðast en ekki síst eru
í heftinu ritdómar um átta bækur,
þar af þrjár doktorsritgerðir, og
minningarorð um Bergstein
Jónsson prófessor eftir Einar
Laxness.
Karíus og Baktus
til Reykjavíkur
Leikritið Karíus og Baktus hefur
kætt norðlensk börn á undan-
förnum mánuðum og notið
fádæma vinsælda. Vegna fjölda
áskorana verður sýningin sýnd
í Reykjavík í örfá skipti í febrúar
og byrjun mars. Sýningar verða
í Borgarleikhúsinu og hefst miða-
sala á miðvikudag kl. 13.
Karíus og Baktus höggva, berja,
öskra og heimta í munninum
á Jens, sem gefur þeim nóg af
sætindum! Þeir eru svakalegir
og skemmtilegir, hættulegir og
hlægilegir í senn, svo sæluhrollur
hríslast niður bakið á áhorfendum,
ungum sem öldnum. Sýningin er
stutt, tekur um hálfa klukkustund
í flutningi og er tilvalin fyrir þá
sem eru að kynnast töfrum leik-
hússins í fyrsta skipti.
Heillandi listakona
inar fjölmörgu ást-
konur málarans Pa-
blo Picasso hafa ver-
ið efni í allnokkrar
bækur. Nú er komin
út bók þar sem skyggnst er í sam-
band Picasso við Doru Maar, sem
var ástkona hans í niu ár, og er
af mörgum talin áhugaverðasta
konan í lífi hans. Bókin nefnist
Picasso: Life with Dora Maar og
er eftir Anne Baldassari sem er
forstöðumaður Picasso-safnsins í
París.
Frjálsandi
Dora var óvenju sjálfstæð kona
miðað við flestar aðrar konur í lífi
Picassos. Hún var frjáls andi og af-
ar greind, málari og ljósmyndari,
með sterka pólitíska sannfæringu.
í ljósmyndum sínum lagði hún sig
fram við að fanga hversdagslíf og
Dora Maar Fiallað er
um þessa heillandi listak-
onu í nýútkominni bók.
tók mikið af myndum af utangarðs-
fólki.
Þegar þau Picasso hittust var
hann 54 ára og hún 28 ára. Bæði
voru tilfinningarík og mislynd.
Hann átti eiginkonu, Olgu, og ást-
konu, Marie-Therese sem hafði
nýlega fædd honum barn. Skuld-
bindingar við aðrar konur komu
þó ekki í veg fyrir að Picasso hrif-
ist af Doru og þau tóku upp ástar-
samband. Hann málaði fjölmarg-
ar myndir af henni. Hann sagði
seinna að hann hefði ekki getað
gert glaðlegar myndir af henni
þrátt fyrir að þau hefðu átt góð-
ar stundir saman því listræn sýn
hans á hana hefði verið dramtísk.
Þegar Picasso gerði frægasta verk
sitt, Guernica, tók Dora ljósmynd-
ir af honum og verkinu allt frá því
vinnan hófst og þar til henni lauk.
Myndir hennar eru mikilvæg
heimild um sköpun stórbrotins
listaverks.
Ástkonur slást
Einn dag-
inn birtist
M a r i e -
Therese
í vinnu-
stofu Pic-
assos þar
sem Dora
var stödd.
Marie-Ther-
ese sagði við
Doru: „Ég á
barn með þess-
um manni. Það
er ég sem á að
vera hér með hon-
um.“ Dora svaraði:
Ég á alveg eins að
vera hér með honum.
Ég hef ekki fætt hon-
um barn en ég skil ekki
hvaða máli það skiptir.“
Marie-Therese sneri sér að
Picasso og sagði: „Gerðu
upp hug þinn. Hvor
okkar á að fara?“
Hann sagði
* \ seinna að
' þetta hefði
verið erfið
ákvörðun
því honum
hefði þótt
vænt um
þær báðar
en af ólíkum ástæðum: „Marie-
Therese vegna þess að hún var in-
dæl og blíðlynd og gerði það sem
ég vildi að hún gerði og Doru vegna
þess að hún var gáfuð.“ Hann sagði
þeim að leysa úr málunum. Svo
þær fóru í slag.
Líf í einangrun
Hver sem útkoma slagsmálanna
var þá hélt Picasso áfram að hitta
Doru allt þar til hann hitti næstu
ástkonu, Francoise Gilot, árið 1946.
Dora fékk taugaáfall eftir að sam-
bandinu við Picasso lauk. Seint á
sjötta áratugnum eftir sálfræði-
meðferð bjó, Dora í einangrun
og gerðist heittrúaður kaþólikki.
Hún hafnaði öllum beiðnum frá
fjölmiðlafólki, rithöfundum og
safnstjórum sem vildu hitta hana.
Hún lést árið 1997, 89 ára gömul,
og hafði þá lifað Picasso í 24 ár.
Þegar höfundur hinnar nýju
bókar, Anne Baldassari, kom í
íbúð Doru eftir lát hennar fann
hún alls kyns hluti, skjöl og papp-
íra sem Dora hafði haldið til haga
og minntu á samband hennar við
Picasso. Hún hafði greinilega ekki
gleymt ástmanni sínum.
Bók Baldassari er sögð gefa góða
mynd af sambandi þessara tveggja
listamanna. Bókin fjallar þó ekki
einungis um líf Doru í samhengi
við Picasso heldur er ítarlega sagt
frá henni sem sjálfstæðri listakonu
og heillandi og sterkri persónu.
Dali deyr
menningarmolinn
Á þessum degi árið 1989 lést
spánski málarinn Salvador Dali, 84
ára gamall. Dali var einn af forvíg-
ismönnum súrrealismans. Þar sem
hann hafði sérstaka hæfileika til að
koma sjálfum sér á framfæri, jafnt í
starfi sem í einkalífi, varð hann eft-
irlæti fjölmiðlamanna ásamt hinni
litríku eiginkonu sinni, Dölu.
Hann fæddist á Spáni árið 1904
en flutti til Parísar árið 1929. Það
ár gerði hann myndina Un Chien
Andalou með Luis Bunuel og hélt
einkasýningu þ;
seldust upp. A
ar sem öll verk hans
upp. A fjórða áratugnum
,erði Dali flest frægustu verk sín.
rið 1940 flutti hann til Bandaríkj-
anna og var þar næstu átta árin.
Auk þess að mála gerði hann sviðs-
myndir og hannaði búninga fyrir
ballettsýningar, hannaði skartgripi
og gerði auglýsingar. Á öllu þessu
auðgaðist hann mjög. Hann flutti
aftur til Spánar árið 1948. Þessi sér-
vitri og mjög svo sérstaki maður var
í sviðsljósinu allt til dauðadags.