blaðið - 20.06.2007, Blaðsíða 11

blaöið
MIÐVIKUDAGUR 20. JÚNÍ 2007 11
oft eru ekki gerðar opinberar. Helgi
vill að þeim sem gerast sekir um
stórfelld efnahagsbrot verði refsað
með opinberari hætti. „Annars er
hættan sú að refsingarnar verði
hugsaðar sem herkostnaður. Ef það
kemst upp um menn í eitt skipti af
tíu þá er hættan sú að þeir borgi ein-
faldlega sekt og þakki fyrir að engin
viti af brotinu. Þá er þetta orðið eins
og að menn séu að kaupa sig út úr
ábyrgð með greiðslu sektanna.
Það má svo alveg velta því fyrir sér
hvort sektirnar séu nógu háar. Við
erum eiginlega með úreltar heimildir
til sektargerða miðað við það sem er
að gerast í kringum okkur, til dæmis
í Noregi, þar sem ákæruvaldið leggur
milljarða sektir á einstaklinga og félög
eftiratvikumogbrotum. Þágetamenn
valið um að borga eða vera ákærðir
vilji þeir freista gæfunnar fyrir dómi.
Þetta er sett í opinbera meðferð og þá
upplýst ef menn kjósa að undirgang-
ast sektina. Þeir fá kannski einhverjar
ívilnanir fyrir að hafa valið þá leið en
sættast við og viðurkenna að þeir hafi
gert eitthvað rangt. Þessi leið er þekkt
til dæmis vegna umferðarbrota hér á
landi en sektarhámarkið kemur í veg
fyrir að þetta sé raunhæft úrræði í
efnahagsbrotum.“
Skrifstofudómar
Helgi telur að refsi- og sektarheim-
ildir eftirlitsstofnana eigi heima inni
á borði saksóknara efnahagsbrota.
„Það hafa verið gerð mistök að mínum
dómi í þróun þessa kerfis á síðustu
árum. Það hafa vaxið upp eftirlitsað-
ilar hér og þar sem heyra undir hin og
þessi ráðuneyti. Þar er verið að gæta
ákveðinna afmarkaðra hagsmuna og
þar hefur verið ásókn í að flytja refsi-
heimildir inn í stjórnsýsluna. Þetta
hefur verið rökstutt með því að að
það sé svo þungt og flókið að fara
með málin fyrir dómstóla. Það sé svo
miklu einfaldara ef sami aðili rann-
sakar, ákærir og dæmir menn inni á
skrifstofum eftirlitsstofnana.
í þessari þróun hefur hlutverk
lögreglu og ákæruvalds í refsivörslu-
kerfinu verið fyrir borð borið og ekki
verið byggt undir þann hluta eins og
eftirlitsaðilana. Uppbygging þessa
kerfis þarf að vera heildstæð og hana
verður að skipuleggja þannig að sam-
ræmi sé í kerfinu. Það tel ég ekki
vera í dag. Þegar hægt er að ljúka
málum með stjórnvaldssektum án
opinberrar málsmeðferðar geta sak-
borningar í raun keypt sig frá opin-
berri málsmeðferð. Þeir eru ánægðir
með það að borga sektir og mótmæla
þessu ferli ekki því þegar þú ert að
eiga viðskipti upp á milljarða og það
kemst upp um að þú sért eitthvað að
svindla þá þarftu kannski að borga
að hámarki 50 milljónir í sekt. Svo
kemst ekkert upp um þig næst og þú
heldur áfram með lífið. Ekkert skráð
í sakarvottorð, engin vararefsing og
engir álitshnekkir. En það er slíkt
sem hefur varnaðaráhrif þannig að
menn geri þetta ekki aftur.“
Styrkið okkur líka
Hann segir nauðsynlegt að sak-
sóknari efnahagsbrota sé inni í
þeim áformum að styrkja eftirlit
með íslenskum viðskiptaháttum.
„Ég nefni stjórnarsáttmála nýrrar
ríkisstjórnar í því samhengi þar
sem verið er að tala um að styrkja
fjármála- og samkeppniseftirlitið.
Ég styð það að sjálfsögðu en geri þá
ekki ráð fyrir öðru en að það eigi að
styrkja saksóknara efnahagsbrota
einnig því samkvæmt nýrri lög-
gjöf sem gekk í gildi um áramótin
eigum við að fá öll erfiðustu mál
þessara eftirlita til rannsóknar og
ákærumeðferðar. Ef þau eflast og
fara að senda fleiri mál til okkar,
hvað þá? Þá er flöskuháls hér ef
ekkert verður að gert. Er þá næst að
færa ákæruvaldið í þessum málum
til eftirlitanna? Er það lausnin? Nei,
ákæruvaldið á að vera hjá ákæru-
valdinu sem heyrir undir ríkissak-
sóknara. Það á ekkert að fara undir
hin og þessi ráðuney ti eða stofnanir.
Það er algjörlega út úr myndinni að
fara með þetta í þá áttina, þótt ein-
hverjum hafi dottið slíkt í hug.“
Geta sektað um 300 þúsund
Helgi er ósáttur við þau úrræði
sem löggjafinn gerir honum kleift
að beita í ákærumeðferð sinni. „Við
getum gert svokallaðar lögreglusáttir.
Þær gefa okkur heimild til að semja
við menn um 300 þúsund króna sekt
og þá þarf ekki að ákæra í málinu.
Fjármálaeftirlitið getur sektað ein-
stakling um 20 milljónir og félag um
50 milljónir. Samkeppniseftirlitið
getur ákveðið eitthvað einhliða inni
á skrifstofu, gefið mönnum andmæla-
rétt og sektað þá síðan um milljarða,
og aðrir eftirlitsaðilar hafa svipuð úr-
ræði. Við viljum fá þessar sektarheim-
ildir þannig að við getum afgreitt
þessi mál svona. Það er eðlilegt að
þau séu i heildstæðu ferli hjá lögreglu
og ákæruvaldi í þessari refsimeðferð,
ekki ákveðin á skrifstofum eftirlitsað-
ilanna. Við eigum ekki að gera þá að
rannsakanda, ákæranda og dómara."
Menn standa ekki jafnt aö vígi fyrir dómi:
Auðmenn ofar réttvísinni
„Það er enginn sem gerir
athugasemd við það að
refsa manni sem stelur
sér kókflösku á Laugaveg-
inum og oft verður mikil
umræða um lítil mál sem
valda takmörkuðum skaða.
Þegar hvítflibbar eiga í hlut
og það fréttist að þeir hafi jafnvel
stungið ævitekjum verkamanns-
ins undan skatti skapast oft engin
opinber umræða um málið.
Það er þetta sem ég vil að fólk
vakni til vitundar um. Þessir hags-
munir almennings sem við erum
að berjast fyrir eru svo gríðar-
lega miklir. Þessir menn sem við
fáumst við eru í þeirri að-
stöðu að geta svipt okkur
starfinu, eignunum og
eftirlaununum.
Menn eiga að standa
jafnt að vígi fyrir dómi
og þannig er það almennt.
En það er alveg ljóst að í
þungum og flóknum málum þar
sem þarf að vinna úr miklu magni
upplýsinga skiptir máli hvort þú
ert með tíu lögmenn á bak við það,
eins og getur verið raunin, eða
hvort það eru einn eða tveir frá
okkur sem hægt er að fórna í málið.
Þetta kemur auðvitað niður á ár-
angrinum. Það getur ekki annað.
Þá verður einnig að líta til þess
að umræðu um efnahagsbrot er oft
stýrt af sakborningum og ákæru-
vald og lögregla getur átt bágt með
að verja hendur sínar í opinberri
umfjöllun. Ég tel að fólk verði að
hafa í huga að opinberir eftirlitsað-
ilar, lögregla og ákæruvald, eru að
gæta hagsmuna almennings gegn
ofurvaldi fjármagnsins. Ef þessir
aðilar eru of veikir til að halda uppi
lögum og reglu, hver gerir það þá?
Almenningur ætti því að reyna að
setja sig vel inn í málin áður en það
fellir dóma yfir þessum stofnunum
og lætur afvegaleidda umræðu
hafa áhrif á sig.“
Fáðu meira fyrir ferðina
Velkomin í Flugstöð Leifs Eiríkssonar
Aukið rými og bætt þjónusta í Flugstöð Leifs Eiríkssonar
Umfangsmiklai breytingar hafa staðið yfir á Flugstöð Leifs Eiríkssonar síðustu misserin. Verslunar- og
þjónusturýmið hefur ríflega tvöfaldast og fjölmargir nýir rekstraraðilar bæst í hópinn. Veitingastöðum
fjölgar jafnt og þétt og úrval verslana og vöruframboð hefur aldrei verið glæsilegra.
Fáðu meira - mættu fyrri
Við hvetjum alla farþega til þess að mæta timanlega og njóta alls þess sem Flugstöð Leifs Eiríkssonar hefur
upp á að bjóða. Hægt er að nálgast upplýsingar um þjónustu flugstöðvarinnar á airportis.
Munið! Innritun hefst 2 tímum fyrir brottför!
ferð til fjár
FLUGSTÖÐ LEIFS EIRÍKSSONAR